Brautin - 12.04.1929, Blaðsíða 2

2
BRAUTIN
lárnbrautarmálið.
Ðrautin gefur 300.000 krónur yfir árið upp í vexti
þegar á 10. ári, samsvarar það 5% af stofnkostnaði
Brantin og-fossavirkjunin
Nú þegar er i fullri alvöru
farið að tala um það að virkja
Sogið til þess að útvega Rvik
nægt rafurmagn til ljósa og hit-
unar. Er nú verið að semja um
kaup á vatnsréttindum i Soginu
og búist við að bærinn eða
rikið kaupi. Útlent félag býðst,
að þvi er sagt er, til að leggja
fé fram til virkjunarinnar raeð
góðum kjörum og taka verkið
að sér.
Pegar þetta fréltist austur
vaknaði strax áhugi hjá austan-
bændum um að reyna að fá
raftaug austur i sveitir. Hafa
þeir kosið nefnd manna til að
reyna að vinna að þessu og fá
stjórnina til að láta gera áætlun
um kostnaðinn, framkvæmd á
verkinu o. s. frv.
Er þessi áhugi austanbændum
tíl stór sóma.
Ef úr þessu verður, er hér
mikið velferðarmál austansveit-
anna á ferðinni. Fjöldi bæja fá
rafmagn heim til ljósa. og hit-
unar. Við þetta aukast stórum
ræktunarmöguleikar austansveit-
anna, þvi bændur geta þá notað
þann áburð, sem þeir annars
hefðu brent til túnræktunar.
Við þetta aukast allar búsaf-
urðir og flutningsþörfin verður
meiri og meiri. Enn rekur að
þvi sarna. Járnbrautin fær meira
og meira að gera. Hagnaður
hennar augsýnilegri.
En auk þess er annað atriði
enn merkilegra í sambandi við
fossvirkjunina, sem getur haft
hina mestu þýðingu fyrir lagn-
ingu brautarinnar og rekstur.
Ef hægt er að fá mjög ódýrt
rafmagn við virkjun Sogsins, er
liklegt, að nota megi það til að
knýja járnbrautina áfram.
Með öðrum orðum vér fáum
raimagnsbraut, þar sem foss-
arnir á Suðurlandsundirlendinu
keppast við að leysa samgöngu-
fjöturinn af hinu mikla sveita-
undirlendi austanfjalls.
Náttúran virðist þar með hafa
skapað sér kraft til að losa sem
auðveldlegast úr læðingi það
hérað, sem langmesta framfara-
möguleika á, af öllum sveitum
þessa lands, að eins, að vér
sjálfir höfum hug og kjark til
að nota oss þennan mikla nátt-
úrukraft i þarfir aukinna fram-
fara og viðreisnar íslensku þjóð-
arinnar.
Förfin á útlenda eldsneytinu
minkar að miklnm mun. ís-
lensku fossarnir kveðja sér
hljóðs og bjóða þjóðinni krafta
sina til að lýsa og hita landið
og knýja fram þau samgöngu-
tæki, sem fullkomnustu eru og
mest þörf fyrir.
Fegar þingfulltrúar austan-
bændanna lögðust sem lægst og
sviku hvað gifurlegast, hófu foss-
arnir á Suðurlandsundirlendinu
sigurljóð sin og kváðu aftur
kjark og kraft i austanbænd-
urnar. Og það voru engir tál-
og fals-söngvar bitlinga-svikar-
anna.
Það voru kraftaljóð islenskrar
náttúru, sem hefir verið lffgjafi
þjóðar vorrar frá því landið
bygðist: Komið þið bara með
brautina, okkur verður ekki
mikið fyrir að knýja hana á-
fram, ef við megum bara ná
taki á henni.
Notið jötunafl vort og vér
munuro vinna islensku þjóð-
inni alt það gagn, sem vér get-
um.
Þannig kveða fossarnir kjark
og framfarahug í eyru bænda
vorra af þeim móð og krafti,
að allir afturhaldsfjötrar hljóta
að bresta sundur sem hismi væri.
Flutningsþörf austan-
sveltanna.
Eitt af þvi, sem brautarfénd-
ur stöðugt stagast á, er að það
sé engin þörf samgöngubóta
austur, því það sé ekkert til að
flytja.
Þetta atriði var auðvitað það,
sem járnbrautar-fræðingurinn
merki fyrst og fremst rannsak-
aði eftir því sem föng leyfðu.
Þótti honnm mikilsverður stuðn-
ingur að þvi að öll umferð um
Þingvallabraut og Hellisheiði
var talin i eitt ár frá 15. júni
1922 til 16. júní 1923. Um þetta
segir skýrsla hans svo frá: Enda
þótt mjög vanti á að vegir þessir
séu góðir, kemur í ljós að um-
ferðin er ótrúlega mikil, 28000
manns yfir Hellisheiði og 5000
smálestir af vörum og lifandi
fé. Vöruflutningarnir reyndust
þannig 500 kg. á hvern mann í
sveitum, sem að brautinni liggja
og bendir það ótvírætt á miklu
meiri flutningsþörf en í norsk-
um bygðarlögum, þar sem um
jafn langa og örðuga leið er að
fara. Ástæða þessarar miklu
flutningsþarfar er sjálfsagt að
nokkru leyti hafnleysið á suður-
ströndinni samfara því að bænd-
ur verða að sækja að flestar
þungavöfur, svo sem mjöl,
byggingarefni og jafnvel eldivið.
Og enn bætir hann við: Það
má óhætt fullyrfia, að reynslan
verflnr jafnan sú, að bæði fólks-
og vöruflutningar vaxa til muna
X V X V.XX X X X .WWV\\VV\X' VVVVV XX\X\X\X\X\X\X\X\XW
Tjöld. j
i*.
Saumum T ] Ö L D af öll- \
um stærðum.
Höfum fyrirliggjandi fjölda ^
; tegunda af TJALDAEFNi. |
s /■
Verðið mjög lágt.
I Veiöatærav. „Gejsir". í
X\X\X\V V V V X .VX\X\X\X\X\X\V X\X\X\X\X\X\VX\X\X\X\X\X\X\X\X\X\X\X\X»
með nýju járnbrautarsambandi og
jafntramt má æfla að nmferðin
vaxi hér jafnt og ört — jafnhliða
aukinni ræktun og framleiðslu á
Suðurlandsundirlendinu.
Þannig farast hinum stór-
merka járnbrautarfræðingi orð i
hinni frægu skýrslu sinni.
Síðan taluing fólks- og vöru-
flutninga, sem að ofan getur,
fór fram, eru nú liðin rúmlega
6 ár, og þó byrjað væri strax á
brautarlagningunni myndi ekki
vera hægt að byrja að nota
hana fyrr en eftir rúml. 3 ár.
En á þessum árum, sem
þegar eru liðin, hefir flutningur
aukist gífurlega. Fólksfjöldi hér
í Rvik hefir aukist nær um */*•
Flutningaþörfin eykst stórkost-
lega með hverju ári. Og hvað
muu þá verða þegar brautin er
fullgerð og hefja má ræktun
austanfjalls i stórum stil.
Þá fyrst fara menn að sjá
fyrir alvöru hve flntningsþörfin
er gífurleg og hoe mikil fásinna
það er að halda að ekki verði
nög til að flyt/a með brautinni.
Allur aðalflutningurinn verður
með brautinni, og þaðan taka
við reglubundnar bílaferðir til
aðalstaðanna, sem dreifa vöru-
maguinu til binna ýmsu sveita,
en taka aftur afúrðir þeirra til
baka að járnbrautarstöðinni.
Hið fullkomnasta samgöngu-
kerfi er þá myndað, og vöru-
flutningarnir ganga sleitulaust
allan ársins hring eftir því sem
vaxandi flutningaþörf krefur.
Eitt af þvf skaðlegasta við
stórframkvæmdir er það, að gera
ekki ráð fyrir eðlilegum vexti.
Það hefir oft komið fyrir oss
lslendinga og bakað oss mikið
tjón.
En sjaldan verður það nógu
vel brýnt fyrir mönnum, að
þegar ráðist er í dýr fyrirtæki,
þá er eitt aðal-atriðið að vera
ekki með kákverk, þó ódýrara
sé í svip, heldur byrja strax svo
fullkomið, að til öruggrar fram-
búðar megi verða.
Flutningsþörfin austur er i
hröðum vexti og krefst því full-
komnasta flutningatækis, sem
hægt er að nota til landflutn-
inga og það er járnbrautin.
(Niðurl.).
Sálarlíf barna.
Frh. ----
Þegar barnið fer að ná aldri
til þess að draga ályktanir af
þvi, sem fyrir það ber og fram
við það kemnr, fer að geta látið
hugsanir sinar í ljósi með orð-
um og athöfnum, farið er að
bjóða barninu að gera þetta og
hitt, og aftur að banna því
annað, sem það vill sækjast
eftir, ber fyrst og fremst að
gæta þess að samræmi sé i
þeirri leiðsögu, sem barnið fær.
Það má ekki taka af því sem
góða cg gilda framkomn eitt
skifti, sem því öðru sinni er
bannað með harðri hendi, við
það trufiast réttlætis ályktanir
þess og hugsunargangur og það
myndar þrjósku hjá þvi til ó-
hlýðni, þegar þannig er að farið.
Jafnframt og barninu er eitthvað
bannað, ber að útskýra fyrir því
hversvegna það megi ekki eitt
og annað, sem það sækist eftir,
þótt best sé að banna barninu,
sem minst á meðan það er ungt
heldur leiða huga þess frá því,
sem það ekki má athafast, til
þess sem því er leyfilegt að gera,
getur oft það komið fyrir sem
gerir það nauðsynlegt að þvi sé
bannað, en það ber að gera með
góðvild og festu en ekki með
frekju og kulda.
Á þessu tímabili, sem og ætið
ber þeim, er með barnið fara, að
reyna að skilja hugsunagang þess
og skilnings þroska. Fulltlða fólk
má ekki ætlast til þess að börn
hafi sama skilning á hlutunum
og það hefir sjálft, ekki heldur
að þau hafi svo háar siðferðis-
kendir og þekkingu á þvf sem
komi að skaða og bæta þau og
aðra. Þetta kernur smám saman
og það ber að fræða börnin ura
þessa hluti með alúð og ná-
kvæmni.
Sé sálarlífi barna veitt eftir-
tekt, t. d. hjá drengjum alt til
fermiugaraldnrs, virðist bardaga
og víkingseðlið ráða mestu. Það
sem þeir bera mesta virðingu
fyrir, er ekki siðgæði og þekk-
ing heidur afl og hreisti, sá er
mestur í þeirra augurn sem
duglegastur er að slást, fljót-
astur að blaupa, og jafnvel þeir
sem slungnastir eru í hrekkjum.
Þessi hugsanagangur þeirra er
fremur illa séður bjá fulltiða
fólki, sem gleymt hefir bernsku
sinni og sinum eigin æskubrek-
um. Drengir gera sér sinar eigin
reglur, og þykja þær margar
hverjar benda til villimensku,
þeir flnna að fulltiða fólk skilur
þá ekki og þeir reyna því að
leyna það háttum sinum, þeir
fara oft illa með hina máttar
minni félaga slna, en þeir sem
undir verða urobera það oft
undnr vel, viðurkenna hreysti
hinna, en hugsa sér iafnframt,
að ná sér niðri á þeim á ein-
hvern hátt, eður að geta líkst