Sameiningin - 01.04.1887, Blaðsíða 12

—28—
kirkjumann og skáld Dana, er andaöist árið 1872. þennan fyr-
irlestr hefir höfundrinn síðan látið prenta, og liggr hann nú fyr-
ir oss. Hann gengr einkum út á aS sýna hina afar-miklu þýö-
ing, sem Grundtvig hafSi á stefnuna í dönsku kirkjunni, þá
er hún snemma á þessari öld var að reisa sig viS frá hreinni og
beinni vantrú til kristinnar trúar. Og er ailr sá hluti fyrirlestrs-
ins mjög fróðlegr og uppbyggilegr. En oss virSist heldr fljótt
farið yfir starfsemi Grundtvigs á síðara hluta æfi hans, en orsök-
in er auSsén, sú aS höfundrinn, eins og rétt er, er mótfallinn
öfgum þeim og sérvizku, sem „skóli“ sá, er rann út frá stefnu
Grundtvigs eftir að á æfi hans leiö, tók til aS trúa á nærri því
eins og nýtt evangelíum. Um margt hiS ljómanda fagra í sálma-
skáldskap Grundtvigs hefði þó veriS gott að meira hefði verið
taláS í fyrirlestrinum heldr en gjört er.
—-Tveir ritlingar, hvor fyrir sig ein örk, á íslenzku, eru ný-
komnir út hér í Winnipeg. þaS ei-u tvær rœSur ef'tir hiS norska
skáld og Unitara-prest Kristofer Janson, sem br. Björn Pétrs-
son hefir orSiS hugfanginn af á sínum göinlu dögum og látið
leiSast til að snúa á vora tungu. Onnur rœSan heitir : „G u ð
GySinga og GuS kristinna m a n n a “, en hin :
„FagnaðarboSskapr hinna prtliodoxvJ o g li i n n a
JÁherölu’. Hvortveggja roeSan heldr frain helblárri skynsemis-
trú og reynir til að gjöra hlœgileg meginatriSin í því, er vér
köllum kristindóm, fyrir þá sök, að þau sé náttúrlegri heilbrigðri
skynsemi vorri ósamþýSanleg. YiS þá menn, er fylgja þeim skoð-
urium um andleg efni, sem þessar rœSur eru út gengnar frá, dug-
ar ekki að tala frá sjónarmiSi biblíunnar, því þeir segja það
allt ósatt og vitlaust í biblíunni, er þeir eigi þykjast geta kom-
ið inn í sitt ferkantaða höfuð. En frá skynseminnar sjónarmiSi
ætti að inega við þá tala. En hvaða skynserni er í því, eins
og gjört er í fyrri rœöunni af þessurn tveim, aS hamast á
móti þeim guði, er í gamla testamentinu ræðr, fyrir þaS að
hann sé svo grimmr og dutlungafullr og ranglátr harSstjóri, en
þykjast pó svo hjartanlega trúa á guS eins og hann kemr nú
fram, og þykjast sjá þar tóman kærleika ? Hver sér meS tómri
skynseminni, án trriar, kærleilc guSs í öllu, sem nú gjörist um-
hverfis oss í heiminum freinr en í því, sem gamla testamentiS
segir að orSið hafi forðum af guSs völdum ? Hr. Janson neitar því
ekki, aS margt geti við boriS í heiininum, sem oss virðist órétt-