Sameiningin - 01.06.1900, Blaðsíða 9

57
hefir aöal-blað þjóöarinnar, ,,ísafold“, fyrir munn sinna
gáfuöu ritstjóra, tekiö þetta fram sérlega vel,—hiö öfuga og
ónýta menntunarhrafl, einhvern fróðleiks-upptíning, einhverja
skynsemis-upplýsing, oft án samanhengis og stefnu, án þess
að hinir andlegu eiginleikar mannsins, viljinn og tilfinningin,
sé menntaðir og þeim beint á rétta leið. Ekki einungis höf-
uðið, heldr einnig hjartað, þarf menntunar með fyrir lífsstarf
vort, en það hefir þjóð vor vanrœkt í seinni tíð og ef til
vill ávallt.
Annað, sem er þessu náskylt, skal hér nefnt, því þar
liggr ein aðal-meinauppspretta í stefnu og starfi þjóðar vorrar,
og það er íslenzk blaðamennska. Hún er skyldgetin systir
hinnar öfugu skólamenntunar. Fátt eða ekkert gjörir Islandi
meira ógagn en ill, ókristin, andlaus og stefnulaus blöð, þar
sem sí og æ er verið að prédika ókosti og eigingirni einstakl-
inganna, þar sem málstaðr hins illa og ógætilega er varinn og
vegsamaðr, og heimskan sú hörgabrúðr, sem—samkvæmt heið-
indómsstefnunni—er blótuð. Pólitisk óöld, andleg eymd m.
fl. er bein afleiðing af þessum ,,bakteríum“ í bókmennta- og
þjóðfélagslífinu íslenzka. það er þeim að kenna, að menn
rffast með slíkri heift sem gjört er um hvert þarfamál, sem
minnzt er á, og nálega öll framkvæmd lendir við það. Fyrir
dáðríki koma deilur, fyrir þjóðrœkni þjóðdramb, fyrir trú trú-
girni, fyrir traust tortryggni, fyrir einlægni uppgjörð, fyrir hag
lands og þjóðar sérplœgni ; — smekk og dómgreind manna er
spillt, réttlætis-tilfinningin deyfð, og rœgðir þeir menn, sem
bezt vilja og mest vitið hafa.—-ísland og íslenzk blaða-
mennska eiga of marga Hœnsa-þóra og of mikið af heybagga-
illindum líkt og í sögu póris,—anda, sem mest hugsar um og
ávallt segir um náunga sína og þörfustu menn landsins:
,,Brenni brenni Blund-Ketill inni. “
BaiHlalagrs-pistlar.
Eftir sóra Itúnólf Marteinsson.
II.
Hvað eigum vér að segja um trúmálafundina í banda-