Alþýðublaðið - 04.09.1923, Blaðsíða 2

4

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
V
U t s al a.
Neðantaldar vörur seljast með
IO — 33 78% afslætti.
Eidlnisáhold (email. & blikk) 25 %
Bnfmagnslaiupar og Bafmagnsofnar 25 °/0
Ateiknaðir og tiibúnir púðar 25 °/0
Liibore, Lyseduge og fleira 20 °/,
Barnafðt (smábarna) 33 % %
Sokkar & Hauzkar 15%
Káputan, 25 %
Svuntutau úrbámull io°/0
Sirz og Tvisttau 15 %
Silkitau 25 %
Kjólatau úr ull 15%
Musseline úr ull io°/0
Musseline úr bómuil 15 °/0
Allar aðrar vefnaðarvörur IO%
© Johs. Hansens Enke.
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
m
nmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
Ferillinn.
Ait síðasta kjörtímabil hefir
auðvaldsflokkurina í landinu haft
völdin og þar með öll ráðin í
stjórnmálunum, þótt ýmislega hafi
verið skipað í stjórnir og marg-
víslega verlð varið stuðningi við
þær. Stafar það ekki af skoð-
anamun yfirleitt, heldur sundr-
ungareðli þeirra manna, sem
myndað bafa flokkabrot þau, er
auðvaldinu hefir þótt heppilegt
að skiftast t niður í til þess að
villa mönnum sjónir um sam-
hengið undir niðri.
Eo feiillinn, sem eítir það
liggur í þjóðmálunum, ber þess
ótvírætt vitni, hvaða stefnu hefir
verið fylgt, og sá ferill verður
tæplega einkeudur á annan veg
en svo, að hann sé flekkóttur af
stjórnmálaskyssum. En þótt ekki
sé fýsilegt að rekja hann, þá
verður þó ekki hj4 því’komist
að g'era það stuttlega’, þar sem
nauðsynlegt er að reyna að forða
því, að slíkur ferill haldi áfram
að myndast. og til þess eru vítin
að varast þau.
Ö!I stríðsárin mátti kalla að
auðurinn rynni til landsins í
stríðum straumum. I>að hefði
því mátt ætla, að vér stæðum
óvanalega vel að vígi að stríð-
inu loknu til að heíja nýtt fram-
faraskeið, og þjóðárhagurinn
hefði átt að vera blómlegur. En
hið gagnstæða hefir orðið uppi
á teningnum. Þing og stjórn
vanræktu gersamlega að ‘veitá
nokkru, sem um munaði, af þess-
um stríðsgróða" í ríkissjóð, en
létu hins vegar auðborgaraná
hafa sig til þess að sleppa bráð-
lega í hendur þeirra fengnum
yfirráðum yfir viðski tunum við
önnur lönd. Með því var auð-
bröskuruuum gefið svigtúm til
þess að bralla með framlelðslu
þjóðarinnar, sem bæði várð til
þess, að hún ónýttist og söiu-
verð spiltist. ÚtlendÍDgi var leyft
að flytja fjármuni landsmanna
út úr-landinu og gera með því
annan bankann að mestu óstarí-
hæfan og fella þánnig íslenzkan
gjaldeyri í verði. Jafnframt var
landsverzlun með nánðsynjar '
lögð niður til þess að ofurselja
landsmenn kaupmönnum, og með
þessu hvoru tveggja komið í veg
tyrir, að verðlækkun vöru í út-
löndum kæmi hér að verulegu
gagni. Með þessum aðförum
hefir tekist að fella gildi ís-
lerzkra peninga í verði um helm-
ing. í stað þess að rétta þetta vlð
með aukinni þjóðnýtingu var tekið
miíljónalán hjá útlendu auðvaldi
með afarkostum. Átti að heita
svo, sem það væri til að rétta
við gengi peninganna, en hefir
vitanlega orðið til að spilla þvf,
enda féð notað til eyðslu. Hefir
ísleczka þjóðin með þessu Iáni
verið skuldbundin til uppihalds
erlendu áuðvaldi auk hins inn-
lenda.
Með öllu þessu ráðlagi hefir
hag þjóðarinnár eðlilega stór-
hrakað þrátt fyrir það, þótt jafn-
framt hafi verið stórhækkuð
gjöld alþýðu til ríkissjóðs bæði
í sköttum og tollum. Hins vegar
hefir á engan hátt verið dregið
úr óþarfatildri og hégóma.
Með þessu stjórnlagi hefir að
sjáltsögðu verið kipt fótunum
und-in atvinnuvegum þjóðarinnar.
Atvinnan við fiskveiðarnar hefir
brugðist við það, að útgerðár-
menn hafa komist upp á að þurfá
ekki að reka atvinnuná nema að
litlu Ieyti til þess að græða, þar
sem þeir geta grætt á því að
selja útlendan gjaldeyri til lands-
manna með okurverði. Með at-
vinnuleysinu í aðafatvinnuvegun-
um minkaði kaupgeta og lamaðist
stárfslífið innanlánds, svo að
fátækt hefir aukist æ meir.
Til þess að bæta gráu ofan á
svart hefir aftur á móti útlend-
ingum, er hér vildu stofna til
atvinnu, verið meinað það án
þess að tryggjá það, að inn-
lendir menu héldu henni uppi.
Hefir tjöldi verkamanna víðs
vegar í kaupstöðum úfi umland
verið sviftur atvinnu á þann hátt
engum til gagns.
Hér með er ekki alt rakið.
Ein hin mesta menningarbót,
sem til vár í landinu, aðflutnings-
bann á áfengi, var ónýtt gert
fyrir braskarana og hefir þó
vitanlega ekki orðið þeim að
neiru gagni. Gegn því stóð full-
trúi Alþýðuflokksins eion í fyrstu.
Hluthafár íslandsbanka hafa