Íslendingur - 27.12.1918, Page 1

ISLENDINGUR.
• • • • • • • • • • •• • • • • • • • • • • • • • • •-• • • • •-• • •• • • ••• • • ••• •••• • •••••••••••••• •••••• • • •
4. árg. ; Ritstjóri: Sig. Einarssor) Hlíðar. — Akureyri, föstudaginn 27. desember 1918. f 52b. tbl.
• «-••••••• ••• ••••••• •• • • « • • • ••-•• • • •••••••• •••••-•••-•-••••-••-•-•••••-••••-•-•-•••••-••-•••••-••
Kað er ákveðið að jarðarför
eiginkonu minnar Quörún-
ar Þóreyjar Jónsdóttur,
sem andaðist 21. þ. m., fari
fram hjer á Qrund laugar-
daginn 4. janúar n.k.
Þetta tilkynnist vinum okk-
ar og vandamönuum.
Grund 26. des. 1918.
Magnús Sigurðsson.
Ollum þeim, er með nær-
veru sinni, eða á annan hátt, sýndu
hluttekningu við jarðarför okkar
hjartkæra eiginmanns, föður og
tengdaföður Kristins Ketilssonar,
vottum við innilegasta þakklæti.
Hólmfríður Pálsdóttir.
Sigurður Kristinsson.
Aðalsleinn Kristinsson.
Lára Pálmadóttir.
Auglýsingar í Islending.
Pað eru vinsamleg tilmœli min, að
auglýsingar, sem í blaðið eiga að
koma, sjeu komnar til min eða prent-
smiðju Odds Björnssonar fyrir fimtu-
dagskvöld.
Sig. £in. Jl/íðar.
»Bragi«
ætlan að láta til sín heyra annað
kvöld einsog auglýs. ber með sjer á
öðrum stað í blaðinu.
Þarf víst engan að hvetja til að
sækja þá skemtun, síst þegar þetta
unga og eínilega söngfjelag ver öll-
um ágóðanum til Berklahælissjóðsins.
Skipstrand.
Á sunnudaginn strandaði á Garðs-
skaga danska seglskipið »Helen<. Kom
það frá Spáni með saltfarm.
Erlendar síinfrjettir
hafa engar komið til Reykjavíkur s(ð-
an fyrir jól.
Kvöldskemtun
ætla Skátar að halda nú á Sunnu-
dagskveldið 29. og munu aðallega
eiga að verða til styrktar heilsuhælis-
sjóðnum. í Skátafjelaginu eru að mestu
fátækir drengir írá 10—16 ára og þá
langar til að leggja sinn skerf til þessa
þarfiega íyrirtækis.
Inflúensan.
Bæði að sunnan og vestan frjettist
að inflúensan sje í rjenun og annað-
hvort mjög væg, þar sem hún kemur,
eða alveg að deyja út. Fyrir nokkru
s(ðan var þeim 7 bæjum í Húnavatns-
sýslu vestanverðri, þar sem veikin hafði
komið, slept úr sóttkví. Allir vóru
iöngu orðnir frískir. Veikin hafði lagst
mjög vægt á alla; engu verri en með-
al kvefsótt. En þar eð nú má óttast,
að einhverjir kunni enn að sýkja frá
sjer, og fyrir það kunni veikin að
blossa upp aftur, afrjeð læknirinn á
Blönduósi að halda enn áfram vörn-
um við Gljúfurá og teppa þar allar
samgöngur, svo að veikin bærist ekki
austur á bóginn.
Það hafði verið í ráði, að sleppa
tveimur farþegum með Villemoes norð-
ur á Húsavík. Af þvf Hka mátti óttast,
að þeir kynnu að bera veikina þang-
að, var f ráði að teppa samgöngur
frá Húsavík hingað við Skjálfandafljót
eða ( Ljósavatnsskarði, en þess mun
ekki þurfa við, því Húsvíkingar munu
hafa sjeð sig um hönd og frábeðið
sjer heimsókn nefndra farþega.
Það verður erfitt að ráða fram úr þvf,
hversu óhætt verði að taka upp sam-
göngur aftur við Suðurland og Vesturl.
Þó veikin sýnist dottin niður, getur
maður óttast, að hún gjós upp á ný. En
það ætti að sýna sig nú næstu tvo
mánuðina. Og þó nú veikin haldi á-
fram að stinga sjer niður, eða íari að
útbreiðast á ný, þá er mesti munur-
inn, ef hún er orðin miklu vægari.
Sóttvarnknar hafa þá eigi að síður
orðið að ómetanlegu gagni. Það á að
geta sýnt sig ljósar hjer en víðast-
hvar annarstaðar, á hve miklum rök-
um kenningin um heilbrigða smittbera
er bygð.
í inflúensufarsóttum erlendis hefir
oftar en einu sinni komið inflúensu-
faraldur á hestum, sem iýsir sjer á
þeim líkt og á inönnum. Jeg las um
það (í Salomonsens Konversationslexi-
kon) að í farsóttinni 1890 hefðu mörg
þúsund hestar veikst í Danmörku, og
það fylgdi sögunni, að reynslan hefði
sýnt, að folar, sem hefðu haft veikina
gætu sýkt hryssur, jafnvel ári eftir
það, þó þeir virtust heilbrigðir. Þar
sýndist vera um smittbera að ræða.
— Mjer vitanlega hefir ekki komið
fyrir inflúensufaraldur á hestunum okk-
ar íslensku og vonandi verða þeir
heldur ekki nú til þess að viðhalda
kvefpestinni í landinu.
Sigurður dýralæknir segir mjer nú,
að þýskir vísindamenn neiti því, að
hestainflúensa sjé samkynja sjúkdómur
og mannainflúensa, en lærðir menn
sjeu ekki á sama máli ( þessu fremur
en mörgu öðru.
Steingr. Matthíassoa,
Nýbýli—nýlendur.
4
Eftir Jón Dúason.
(Framh.)
Fólkið flykkist úr sveitunuro, en
hvers vegna tala menn um að stofna
kotbýli, meðan íslensk höfðingjasetur
og góðar bújarðir standa auðarf Hin
fornu bjeruð íslendinga á Grænlandi
standa enn auð; skrælingar búa þar
ekki. Er ekki nær að byggja þauf
Hjer skal ekki á það litið, að kota-
búskapur er ómögulegur á vorri tíð,
þótt hann kunni að verða mögulegur
einhverntíma síðar. Menn vilja gefa
þeim jarðnæði, sem óska þess, og
menn vilja rækta móa og mýrar á
íslandi. Aðalatriðið er að veita mönn-
um íslenskt jarðnæði og menn haía
ekki komið auga á annað en óræktað
land á íslandi. Móar og mýrar hlaupa
ekki frá okkur, þótt þær bíði órækt-
aðar enn nokkur ár. Þær verða ætíð
íslenskar. En, nemum við ekki Græn-
land, endurreisum við ekki bæi vora
þar og forníslensk hjeruð, áður en
langt um líður, hættir þetta land að
vera íslenskt, því aðrar þjóðir nema
þá landið og taka þann arf, sem við
ekki viljum hirða, Grænland, að minsta
kosti bygðir»vorar þar, eru eins ís-
lenskt land eins og nokkurt land getur
verið. Eftir að íslenskur maður hafði
fundið Grænland og kannað það á 3
árum, námu fá hundruð íslendinga það
og stofnuðu þar tvær bygðir, báðar
á Vesturströndinni; aðra við fjarðar-
botnana innar frá Skrælingjaþorpinu
Guðvon, hina við íjarðarbotnana á suð-
vesturhorni landsins, á lfku breiddar-
stigi og Kristiania og Stokkhólmur.
Þessar nýlendur efldust brátt; bæjum,
kirkjum, klaustrum og fólki fjölgaði.
Þess hefir verið getið til, að þegar
bygðir þessar stóðu með mestum
blóma, hafi þar búið 10,000 íslend-
ingar, en þó var landið ekki nærri
þvf hálfnumið. Á Grænlandi var sett
íslenskt þing og þar voru íslensk lög
tekin í gildi. Grænlenskir íslendingar
fundu Ameríku eins og kunnugt er,
settu þar á stofn nýlendu og fóru
þangað ’margar ferðir, en gátu ekki
haldist þar við vegna Skrælingja. Af
þessum fáu íslendingum, sem fluttu
til Grænlands, höfum við hlotið meiri
frægð og viðurkenningu, en af nokkuiri
jafn fjölmennri sveit á íslandi. Ýms af
eddukvæðunum eru og ort á Græn-
Iandi og ýmsar af íornsögum vorum
hafa að meira eða minna leyti gerst
þar. íslensk bygð stóð á Grænlandi
um hálfan tug alda. Eftir að Græn-
land var komið undir Noregskonung
var sett einokunarverslun á Grænlandi.
Sfðar trössuðu konungar siglingar til
landsins og að lokum lögðust þær
alveg niður. Bygðin stóð enn um nokkra
hríð, en leið undir lok fyrir árásum
Skrælingja, sem læddust að bæjunum
á náttar þeli og brendu fólkið inni.
íslendinga skorti aðflutning allra vara
og voru járnlausir og vopnlausir. En
Skrælingjar flýðu skyndilega undan á
húðkeipum sínum er til þeirra skyldi
taka. Skrælingjar settust þó ekki að
í bygðum vorum, heldur byggja eyjar
og útnes. íslendingar eru þeir einustu
menn, sem h^fa átt þessi lönd. Hin
grænlenska ættjörð geymir enn bein
forfeðra vorra. Viljum við ekki kannast
við grafir Leifs og manna hans og
heimili þeirra sem vort, eigum
við enga heimtingu á þeim heiðri að
hafa fundið Ameríku? Annað hvort
hefir Grænland aldrei verið óðal vort
eða það hefir verið það og er það
enn í dag. Þau lönd, sem íslending-
ar námu og áttik að eiga f gröfum
sínum enn í dag, bíða nú nýrra land-
námsmanna. Og þar sem Danir, sem
við eigum það að þakka, að Grænland
er ekki nú í varga höndum, hafa ekki
viljað eða getað notað sjer þessi lönd
leikur enginn efi á, að við höfum
fullan rjett til þeirra og þar með
þá skyldu að gera Grænland aftur
norrænt land.
t
Guðrún (ónsdóttir
húsfrú á Grund í Eyjafirði, kona Magn-
úsar kaupmanns Sigurðssonar, andað-
ist að heimili sínu 21. þ. m., eftir
langvarandi vanheilsu.
Með Guðrúnu sál. er hnigin í valinn
ein af merkiskonum norðanlands, sem
vann sitt lífsstarf með frábærri elju og
alvöru. Guðrún sál. var myndarkona í
sjón og reynd.
Skip.
1 ,Botnía“ tekur saltkjötið úr »Ster-
ling« og fer á mánudaginn frá Rvík
beina leið til Kristjaníu.
itSlerling11 fer til Austfjarða að taka
kjöt og þaðan út.
I
Upp á Fjöllum.
'Pegar vor-sólin blið tekur joldina i
faðm,
ogfrelsið oss boðari hrifandi myndum,
þegar ólgar vort blöð af áhuga og
þrá,
þá er útsýni dýrðlegt af fjallanna
tindum.
Hjer er andi minn frjáls, hjer er
eðli mins sjálfs
aftur fundið, þvi vorblærinn þýtur
um vanga.
Hjer er sjönhringur stór yfir hauð-
ur og haf,
heim i œttjarðardali og norður á
Tanga.
S. 2.