Íslendingur - 03.04.1925, Blaðsíða 2

I5LENDINOUR
£.
Rugmjöl.
Hveiti, 3 teg.
Hafragrjón.
Hrísgrjón.
Maísmjöl.
Heilmaís.
Hafra.
liafa fyrirliggjandi:
Kaffi.
Kaffibætir.
Kakao.
Suöu-súkkulaði.
At-súkkulaði.
Sykur, höggvinn.
Sáldsykur.
Kandis.
Flórsykur.
Rúsínur.
Sveskjur.
Gerduft.
Eldspýtur.
Krystalsápu.
fyrst í stað komist af með færri
frystihús en hér segir:
Við Húnaflóa 2—3, Skagafjörð 1,
Skjálfanda 1, á Langanesi 1, á Aust-
fjörðum 2—3, við Breiðafjörð 1 og
Faxaflóa 1.
Hvað k æ I i s k i p i ð snertir, ber
minni hlutinn fram tillögur sínar í
frumvarpsformi og er það á þessa
leið:
„Frumvarp
til laga um kaup á kæliskipi.
1. gr. Með forgöngu rikisstjórnarinnar
skal undirbúningur þegar hafinn til pess
að fullkomið kæliskip verði keypt til
landsins.
2. gr. Ríkisstjórnin skal skipa 5 manna
nefnd sér til aðstoðar um að annast
framkvæmd málsins. Nefndarmenn skulu
skipaðir samkvæmt tilnefriingu Búnaðar-
félags íslands, Fiskifélags íslands, Sam-
bands íslenzkra Samvinnufélaga, Verzl-
unarráðsins og Einiskipafélags íslands,
og skal fulltrúi hinnar síðastnefndu stofn-
unar vera formaður nefndarinnar.
3. gr. Nefndin skal ganga fyrir hluta-
fjársöfnun um land alt til kæliskipakaup-
anna.
4. gr. Úr ríkissjóði skal leggja fram,
ef til kemur, alt að priðjungi kostnaðar
við kaup á skipinu, í hlutafje, pó ekki
yfir 600 — sex hundruð — púsund krónur.
5. gr. Nefndin skal leita sanminga við
Eimskipafélag íslands um, að pað leggi
fram ákveðinn hluta hlutafjárins, sem parf
til skipakaupanna, sem verða mætti for-
gangshlutafé, og um að pað taki að sjer
rekstur og stjórn kæliskipsins ,að öllu
leyti.
6. gr. Nú pykir fullséð að uægilegt
hlutafé aflist til skipakaupanna og hefir
nefndin pá vald til, í samráði við ríkis-
stjórnina, að semja um stníði, eða kaup
á kæliskipi, ráðstafa rekstri pcss oggera
nauðsynlega skipun á um, hversu háttað
verði eignarumráðum yfir skipinu.
7. gr. Lög pessi öðlast gildi........
Þótt hér sé gert ráð fyrir að smiðað
sé nýtt kæliskip, sem helzt ætti að vera
talsvert hraöskreiðara en pau skip, er nú
ganga hér við land, pá teljum við rétt,
að leitað sé kaupa á gömlu skipi, ef pað
skyldi reynast hagfeldara. Til leiðbein-
ingar látum við fylgja lista yfir öll kæli-
skip, sem nú eru í förum og eigu manna
brezka ríkinu."
Allir hljóta að viðurkenna, að hér
er eitt mesta nauðsynjamál Iand-
búnaðarins á ferðinni. Og þó að
mörgum kunni að finnast kostnað-
arhiiðin all-ægileg, ætti hún ekki að
rísa mönnum svo mjög í augum,
væri vissa fengin fyrir því, að arð-
urinn yrði eins mikill og minni hlu’ti
nefndarinnar álítur. En enn þá hafa
ekki neinar verulegar tilraunir verið
gerðar til þess að sannfærast um
þetía. Pessar tilraunir verða fyrst
að gerast áður en stærra spor er
stigið í framkvæmdunum.
Blómlaukar
nýkomnir í verzlun
Póru Matthíasdóttur.
Símskeyti.
(Frá Fréttastofu Islands.)
, Rvík 2. apríl.
Útlend:
Roald Amundsen lagði upp í pól-
arför sína frá Tromsö á þriðjudag-
inn. Er fyrst haldið til Spitzbergen
og þaðan hafið pólarflugið;
Frá Berlín er símað: Tuttugu
og fjórar miijónir tóku þátt í kosn-
ingunni. 11 miljónir konservativa,
13 milj. republikana. Kosningin
varð ólögmæt. Verður aftur kosið
seinast í þessum mánuði. Dr. Jarrs
fékk 8 miljónir úr þýzka þjóðflokkn-
um. Vilhjálmur keisari fékk 12 at-
kvæði. Marx hefir mestar líkur til
að ná kosningu næst. Kommúnist-
ar fengu helmingi færri atkvæði en
við fólksþingskosningarnar síðustu.
Frá Berlín er símað, að afráðið
sé, að Marx, fyrv. kanzlari, verði
sameiginlegur frambjóðandi lýðveld-
isflokkanna við forsetavalið.
Frá Stokkhólmi er símað, að verk-
fallið nýafstaðna liafi kostað vinnu-
veitendur 20 milj. kr. og verkamenn
10 milj. króna.
Frá Kaupmannahöfn er símáð, að
góðar horfur séu á, að kaupgjalds-
deilumálin verði leidd til lykta á
næstunni með rniðlun.
Sameinaða gufuskipafélagið hefir
lækkað farmgjöld milli Færeyja og
Danmerkur um 25%, í tilefni af því,
að Gufuskipafélag Færeyinga tekur
til starfa á næstunni. AAikil æsing í
eyjunum út af þessu. Patursson
blaðamaður skorar á Færeyinga að
skilja við Dani.
Frá London er símað, að ind-
verska skáldið Tagore liggi dauð-
veikur í borginni Madras.
Eliefta interparlamentiska ráðstefn-
an hefst í London 11. þ. m. undir
forustu Mussolini.' 32 þjóðir taka
þátt í henni.
Innlend.
Landlæknir hefir birt tölur yfir
berklasjúklinga á sjúkrahúsum lands-
ins og sýna þær, að fleiri eða færri
berklasjúklingar eru á hverjum spítala
og sjúkraskýli. — Engin ný mænu-
sóttartilfelli, en eitt taugaveikistilfelli
í Rangárhéraði. — Kvefsótt víða, en
fremur væg.
Skíðamennirnir komnir til Reykja-
víkur. Láta hið bezta yfir ferðinni.
Frost á fjöllunum 12 til 29 gr. á
Celsius. Teptust þeir í 40 tíma
undan Hofsjökli vegna stórhríðar.
Sýning á dönskum listaverkum
verður haldin í Reykjavík í sumar.
Guðmundur Ásbjörnsson fríkirkju-
prestur á Eskifirði fór fyrir nokkru
í embættiserindum til þess að messa
á Ketilsstöðum á Völlum. Hann
kom ekki fram og fanst örendur á
Eskifjarðarheiði. Hefir að líkindum
orðið bráðkvaddur.
Sjókort — Sjómanna-almanak
— Myndarammar fl. teg.
Ýmsar nýjar bækur.
Nýkomið
í Bókaverzlun Kr, Guðmundssonar.
Aiþingi.
Lán úr Bjargráðasjóði.
Frumv. stjórnarinnar uiti lán úr
Bjargráðasjóði liefir verið samþ. og
afgreitt sem lög frá þingi. Er aðal-
efni þessara nýju laga á þessa leið:
1. gr. Að fengnum tillöguin sljórnar
Bjargráðasjóðs íslands, er atvinnumála-
ráðherra heímilt að lána af fé sjóðsins:
a) hreppsfélögum eða bæjarfélögum,
sem eru nauðulega stödd vegna af-
leiðinga heirnsstyrjaldarinnar miklu
eða af öðrum ófyrirsjáanlegum at-
vikum.
b) fóðurbirgðafélögum eða öðrum fé-
lögum eða stofnunum, er hafa það
eitt að markmiði að koma í veg
fyrir hallæri.
c) hreppsfélögum, er koma á fót hjá
sér bústofnslánadeildum.
2. gr. Lán þessi skulu veitt gfcgn
5 af hundraði í vöxtu á ári og ekki
til Iengri tíma en 20 ára. Lánin skulu
jafnan trygð með ábyrgð hlutaðeig-
andi sýslusjóðs eða bæjarsjóðs. Nánari
reglnr um afgreiðslu lánanna, innihald
skuldabiéfa og innheimfu lánanna getur
atvinnumálaráðherra sett.
Bjargráðasjóðurinn er orðinn yfir
600 þús. krónur.
Heilsuhæli Norðurlands.
Tillaga Bjöms Líndals o. fl. um að
veita Heilsuhælisfélagi Nl. 75 þús. kr.
á næsta árs fjárlögum, var samþ. við
2. umræðu fjárlaganna í n. d. með
18 atkv. gegn 10 (Magn. Torfason og
9 íhaldsmenn). Talið víst að efri deild
muni einnig samþykkja fjárve:tinguna.
Einnig hefir deildin samþ, 150 þús.
kr. fjárveítingu til Landspítalans.
Fjárlögin.
2. umræðu fjárlaganna í n. d. lauk
í gærkvöldi, og voru þá fjárlögin kom-
in í það horf að 92 þús. króna tekju-
halli var kominn i stað 20 þús. kr.
(ekjuafgangs, er frv. gerði ráð fyrir.
Styrkur til Búnaðarfélags íslands var
hækkaður upþ í 200 þús. kr., sfyrkur
Fiskifélagsins uppí 77 þús. og veð-
nralhuganaslöavarstyrkurinn hækkaður
um 10 þús. kr. Þá var þessum fjár-
veit ugum komið inn í fjárlögin. Til
unglingaskóla 38,000 kr., til húsabóta
á prestsefrum 20,000, aukasfyrkur til
Amtbókasafnsius á Akureyri 3000 kr,
til flóðgaröahleðslu á Skeiðum 8000
kr., til sundlaugar við Aljíýðuskóla
Pingeyinga 5000 kr., til Sögufélagsins
3000 kr., tll Fræðafélagsins 3000 kr.
og svo fjárveitingarnar til Heilsuhælis
Norðurlands og Laudsspftalans, sem
áður er utn getið. Pá var og sam-
þyktur ritstarfasíyrkur tii Sigurðar Nor-
dals prófessois ög skáldanna Sfefáns
frá Hvítadal og Halldórs Kiljan Lax-
ness. Af feldurn fjárveitingum eru
helztar 60 þús. kr. til skólabyggingar
á Eiðum, 20 þús. kr. til Vaðlalieiðar-
vegar, 35 þús. til landmælinga og 45
þús. tíl sendiherra í Kaupmannahöfn.
Umræður uin fjárlögin hafa staðið 5
daga og 70 ræður verið haldnar.
Eggert Stefánsson fv. símritari sækir
um 3000 kr. biðlaun, fyrir að hafa
verið sviftur starfa sínum við Lands-
sfmann að ósekju.
Skattamálin.
Meiri hluti fjárhagsnefndar neðri
deildar (Kl. Jónsson, Halld. Stef., J.
Möller og Sv. Ól.) hefir skilað nefnd-
aráliti um skattafrv. stjórnarinnar. Feist
hann á þærívilanir hlutafélögunum til
handa, að við útreiknun skatts megi
telja varasjóði með innborguðu hlutafé,
en þetta hefir í för með sér nokkra
lækkun á skattgjaldi félaganna, ennfr.
að skattfi jáls sé ]U hluti þess hluta af
ársarði, sem lagður er í varasjóð.
Petta eru aðalívilanirnar, sem farið er
fram á í stjórnarfrumvarpinu. Aftur er
meiri hlutinn á móti því ákvæði frum-
varpsins, að skallgjald hlulafélaga mið-
ist við þriggja ára meðaltekjur. —
Petta ákvæði ber þó ekki svo að skilja,
að leyfa eigi að draga upp á einu ári
beinlínis frá ágóða annais, heldur er
miðað við skaltskyidar tekjur, en þær
eru engar, þegar tap er. En margir
munu hsfa skilið þetta á hinn bóginn.
Leitað var álits bankanna um þetta
efni, og leggja báðir eindregið með
því, að þessi breyting verði gerð.
Bréf bankastjórnanna um þetta efni
eru prentuð með nefndaráliti minni
hlutans (B. Líndal, Magn. J., Jón
Auðunn).
Fátækralöggjöfin.
Jön Baldvinsson flytur frv. um
breytingu á fáiœkralögunum. Engan
slyrk má skoða sem sveitarstyrk, ef
haun er vedtur vegna ómegðar, slysa
eða vanheilsu, atvinuuskorts eða elli,
og hafá þesskonar styrkveitingar því
ekki nein réttindamissi í för með sér.
Vinnu- og kaupgjaldsdeilur.
Tryggvi Pöihallsson og Ásgeir Ás-
geirsson flytja frv. um sáltalilraunir í
vinnudcilutn. Atvinnumálaráðh. skipi
sáttasemjara, er hafi það starf með
höndurn, að vinna að því að koma á
sátlum í deilumálum milli vinnuveit-
euda og vinnuþ ggjenda. Frv. tr s- m ð
eílir löggjöf Dana í þessu efni.
Bjarni frá Vogi flytur frv. um
málamidhinoggerðardóm i kaupgjalds-
þrætum. Eftir því skal gerðardómur
skipaður af báðum aðilum og odda-
manni, sem atvinnumálaráðh. skipar.
Docentsembætti.
Efri deild samþykli á miðvikudagínn
að siofna að nýju docer.lsembætti við
Háskóla íslands handa Alexander Jó-
hannessyrii dr. phii. Var frv. borið
fram að óskum lieimspekisdeildar Há-
skólans. Fiurnvaipið á eftir göngu s(na
um neðri deild.
<§)©
Uppog niður.
Skólamálin og íhaldið.
Hr. Einar Olgeirsson lieldur því
því fram í síðasta tbl. Verkamanns-
ins, að íhaldsflokkuritin standi bak-
við frv. Bjarna frá Vogi um lærða-
skólann. Þetta eralls ekki rétt; þing-
menn hafa alls ekki skift sér til
fylgis eða andstöðu við frumvarpið
eftir flokkum, og getur því ekki eim
um fiokki öðrum framar verið kent
um eða þakkað fylgi við frumvarp-
ið. Má t. d. benda á, að sá mað-
urinn, sem mest hefir barist fyrir
framgangi frurnvarpsins í neðri deild
næst flutningsmanni, er fyrv. ráðli.
Framsóknarflokksins, Klemens Jóns-
son, og af þingmönnum íhalds-
flokksins, sem eru á móti frurnvarp-
inu og þar með á móti því, að sam-
Bezta
S0
p Sætsaftin o
3 3
2. c •n og Cacao n> 7? r+-
Stórir paltkar á 15 aura.
Verzl. Geysfr.