Íslendingur - 23.08.1940, Blaðsíða 2

2
ISLENDINGUR
Oleyst deilumál.
t’ökkum innilega öllum nær og fjær, sem sýndu okkur samúð
og hluttekningu við frátall og jarðarför mannsins mins og
föður okkar, Benedikts Jóhannssonar Baldurshaga.
Anna Sfefánsdóttir og börn.
Þegar Sjáifstæðismenn gengu til
stjórnarsamvinnu við Framsóknar-
flokkinn og Alþýðuflokkinn í apríl
f á. settu þeir nokkur skilyrði fyr-
ir þátttöku sinni í stjórninni. Eitt
þessara skilyrða var rýmkun inn-
flutningshaftanna og er.durskoðun
á gjaldeyrislögunum og framkvæmd
þeirra. Sjálfstæðismenn hafa jafn-
an haldið því fram, að innflutnings-
höftin sköpuðu óeðlilega dýrtíð í
landinu og til þess að draga úr
áhrifum gengisiaganna á hækkað
vöruverð, þyrfti að gefa helztu
nauðsynjavörur frjálsar. Frílisti
kom bráðiega yfir nokkrar helztu
nauðsynjavörur, sem ekki voru
áður einokaðar, og söluverð þeirra
var nál. óbreytt, þrátt fyrir 22%
lækkun krónunnar, Sannaðist þar,
hversu hin frjálsa verzlun skapar
hóflegt vöruverð og heldur því í
skefjum.
Áður en skilyrðum Sjálfstæðis-
manna yrði að öllu fullnægf, skap
aðist nýtt ástand í alþjóðamálum,
— Evrópustyrjöld, sem jók mjög
á annir ríkisctjórnarinnar. Varð
hún að gefa út fjölda bráðabirgða-
laga og reglugerða á fám vikum
og gera ýmsar aðrar ráðstafanir
vegna ófriðarins. Með stjórninni
ríkti hin bezta samvinna í öllum
þeim vandamálum, er hið breytta
viðhorf alþjóðamálanna lagði henni
á her'ðar, og lúka flestir upp ein
um munni um það, að hún hafi
snúist við þeim með fullri festu
og einurð og tekist vonum giftu-
samlegar að ieysa þau. Traust
hennar meðal þjóðarinnar hefir því
fremur vaxið, er á úrræði hennar
tók að reyna, enda hefir hún sýnt
fullan vilja á því, að »eitt gangi
yfir alla* meðan á ófriðnum
stæði.
Eins og kunnugt er og áður
var nefnt, var endurskoðun gjald-
eyrismálanna eitt af skilyrðum
Sjáltstæðisflokksins fyrir stjórnar-
samvinnunni, í gjaldeyrismálum
hafa ríkt tvenn lög í landinu, önn-
ur fyrir SÍS, en hin fyrir aðra út-
flytjendur. SÍS hefir fengið að ráð-
stafa að eigin vild meginhluta þess
gjaldeyris, er það fær fyrir seldar
afurðir. Aðrir útflytjendur verða
að skila honum öllutn til bankanna
undir sömu kringumstæðum.
Margir höfðu góða von um, að
ráðherrum Sjálfstæðisflokksins tæk-
ist að koma til leiðar leiðréttingu
á því mis'étti, er ríkt hefir í inn-
flutnings og gjaldeyrismálum vor-
um, ekki sízf, þar sem forsætis-
ráðherra lét í veðri vaka um það
leyti er þjóðstjórnin var mynduð,
að sériéttindi og flokkahagsmunir
yrðu látnir víkjr íyrir hagsmunum
heildarinnar. En enn þann dag í
dag giida sömu reglur um skipan
þessara niála og á dögum Fram-
sóknarstjórnaiinnar,
Á Alþingi s. I. vetur báru Sjálf-
stæðismeun fram frumvarp til
laga um breytingu á gjaldeyrislög-
unum, þar sem leitast var við að
leysa ágreininginn um verzlunar-
málin á þann veg, að bæði Fram-
sóknarflokkurinn og Sjálfstæðis-
flokkurinn gætu við unað. Oert
vat ráð fyrir, að halda innflutnings-
höftunum, enda þótt ýmsum þætti
orka tvímælis um nauðsyn þeirra.
Einnig átti Ojaldeyris- og innflutn-
ingsneínd að starfa áfram, en vera
skipuð 3 mönnum í stað 5 áður,
og var að því auðsær fjárhagsleg-
ur sparnaður. Skyldi Verzlunarráð
íslands og Samband ísl. samvinnu-
félaga tilnefna sinn manninn hvort
í nefndina, en ríkisstjórn odda-
mann. En skipting innflutningsins
milli verzlana í landinu átti að
fara fram eftir sömu reglu, eins
og tíðkast í öðrum löndum, þar
sem innflutningshöft hafa verið
upptekin.
En um það leyti, sem frumvaip
þetta er Iagt fyrir þingið, gerast
enn óvæntir og alvarlegir atburðir
í alþjóðamálum. Styrjöldin berzt
til Norðurlanda og færist nær
okkur en almennt hafði verið búist
við. Nauðsyn samstarfs og ein-
ingar innan þings og stjórnar verð-
ur meiri en nokkru sinni áður.
Þdð er enn nýtt tækifæri til að
leggja þau mál upp á hi!Iu, sem
ágreiningi valda, þótt séu þau full-
komin réttlætismál. Og [frumvarp
Sjálfstæðismanna, sem leiðrétta átti
mesta ranglætið í meðferð verzlun-
armálanna sézt ekki lengur í sinni
upprunalegu mynd. í stað þess
kemur fram og nær samþykki önn-
ur breyting á skipun þeirra mála,
í stað þess að fækka meðlimúm
Ojaldeyris- og innflutningsnefnar
og spara eitthvað af þeim 88 þús.
krónum, sem hún kostar (samkv.
fjárlagafrumvarpi fyrir árið 1940) á
nú að skipa nýja nefnd, svonefnda
vörumiðiunarnefnd eftir sömu regl-
um og frumvarp Sjálfstæðismanna
ákvað að Gjaldeyrisnefnd yrði skip-
uð, og á hún að fara með úthlut-
un innflutnings fjögurra vöru-
flokka. Setur ríkisstjórn nefnd
þessari starfsreglur.
Þótt hér gæti ekki verið um
neina lausn að ræða á ágreiningn •
um um verzlunarmálin, þá var ekki
meira aðgert að sinni. En allar
líkur benda til þess, að það sé
aðeins einn maður í liði Framsókn-
ar, sern setur hnefann í borðið og
neitar öllum leiðréttingum á sviði
verzlunarmálanna. Og þessi mað-
ur er sjálfur viðskiptamálaráðherr-
ann, — Eysteinn Jónsson.
Þótt Sjálfstæðismenn líti svo á að
breyting sú, er gerð var álögum um
gjaldeyrisverzlun o. fl. á síðasta
Alþingi sé lítil leiðrétting á skipan
verzlunarmálanna, er helzl svo að
sjá, sem viðskiptamálaráðherranum
sýnist annað. Það er sem sé Ijóst
orðið, að vörumiðlunarnefndin er
enn ekki skipuð og engar starfs-
reglur enn til fyrir hana, en Gjald-
eyris- og innflutningsnefnd í þann
veginn að ljúka úthlutun fyrir yfir-
standandi ár á þeim vöruflokkum,
er vörumiðlunarnefndin átti að út-
hluta. Það er því útlit fyrir, að
hinum nýju lögum Sé alls ekki
ætlað að koma til framkvæmda og
reyna eigi enn um skeið að við-
halda ranglætinu í verzlunarmálun-
um í trausti þess, að Sjálfstæðis-
flokkurinn gangi ekki eftir efndum
gefinna loforða um lausn deilu-
mála, meðan hið alvarlega ástand
ríkir í alþjóðamálum. Þótt sú regla,
að láta eitt ganga yfir alla, sé
ætíð réttmæt og sjálfsögð, mun
seint verða auðið að koma henni
fram í verzlunarmálunum, ef það
á að vera komið undir geðþótta
núverandi viðskiptamálaráðherra.
Brezka setuliösstjórnin ósk-
ar þess getiö, aö hún hafi skipað
mann, 2/ Lt, De Couter, til þess aö
taka til athugunar kvartanir, sem
fram kunna að koma í sambandi
við veru þess hér, og verður sá
maður til viðtals á skrifstofu sinni
Skipagötu 8 á þriöjudögum frá kl.
10—12 f. h. ÍPess er óskað, að
kvartanir, sem gera þarf, séu skrif-
legar, eftir því sem við verður
komiö.
(Önnur blöð bæjarins vinsaml.
beðin birtingar á þessu).
Attræðnr.
Á morgun á Jónatan Jóhannesson
Aðalstræti 28 hér í bæ áttræðis-
afmæli. Hann er fæddur að Úlfsbæ
í Báröardal 24. ágúst 1860, sonur
hjónanna Krístbjargar Jónsdóttui frá
Úlfsbæ og Jóhannesar Jónatansson-
ar pósts.
Jónatan kvæntist 25 ára gamall
Guðrúnu Hannesdóttui. Missti hann
hana eftir 5 ára sambúð. Höfðu
þau þá eignast 3 dætur Komst
aðeins ein þeirra af barnsaldri:
Kristbjörg, kennari við barnaskóla
Akureyrar.
fónatan kvæntist aftur árið 1897
Björgu Jónsdóttur frá Blikalóni á
Sléttu og fluttist um þær mundir
hingaö til Akureyrar, þar sem hann
hefir búið stðan, Gegndi hann
ýmsum trúnaðarstörfum hér, m. a.
var hann ráðsmaður sjúkrahússins
7 ár og umsjónarmaður Gagnfræða-
skólans 3 ár. £n lengst gegndi
hann verzlunarstörfum. Var m. a.
f 22 ár starfsmaður Höepfners-verzl.
unar. Síðarí konu sína missti Jóna-
tan árið 1917. Átti hanu með
henni 2 dætur. Er önnur þeirra á
lífi; Rósa, gift f*ór O. Björnssyni
deildarstjóra hjá K. E. A.
Jónatan hefir jafnan verið maður
vinsæll og vel látinn, og ágætur
starfsmaður og trúr í hverju starfi,
er honum var falið, Ennþá er
hann ern og hress í bragði og
fylgist aí áhuga með bæjarmálum
og þjóðmálum.
Skipsbrotsmönnum bjargað
Togarinn »Helgafellc bjargaði 8
mönnum af björgunarfleka NA af
írlandi f sfðustu lör sinni til Eng-
lands. Voru þeir af sænsku skipi
frá Helsingborg, er þýzkur kafbátur
skaut í kaf. 7 af mönnunum voiu
sænskir en einn pólskur.
Auglýsing. — í hinum mikla leiðangri Ferðafélags Akureyrar, dag-
ana 3.—7. Agúst-mánaðar síðastl., til Herðubreiðar, Öskju og Dyngju-fjalla,
varð Oddur Björnsson afleiðis og einn síns liðs fullan sólarhring fararinnar.
Varð hann þá fyrir því óhappi, að glata silfur-reknum og gulli sleignum
göngustaf, með stálteini hið innra, en að mestu úr hvalskíði hið ytra. Nafn
eigandans er grafið á gullplötu, ofantil á stafnum. — Oóð skilalaun lofast
finnanda, hvort sem fyrr eða síðar finnast kynni, til dæmis af fjárleitarmönn-
um í haust. — Stafurinn getur hafa orðið eftir í einhverri klettaklauf.
Þakjárn
væntanlegt bráðlega.
Tómas Björnsson, Akureyri.