Íslendingur - 22.03.1950, Blaðsíða 2

*
fSLENDINGUR
Miðvikudagurinn 22. marz 1950
Útgefandi: Útgáfufélag íslendings.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Jakob Ó. Pétursson.
Auglýsingar og afgreiðsla:
Svanberg Einarsson.
Skrifstofa Gránufélagsgata 4.
Sími 354.
Prentsmiðja Björns Jónssonar h.f.
Okostir lands-
verzlunar.
Rauðu flokkarnir á Alþingi hafa
löngum tönnlast á því, að frjáls
verzlun væri hið mesta böl, en lands-
verzlun hins vegar allra meina bót.
Alþýðuflokkurinn hefir jafnvel látið
þá skoðun í ljós, að landsverzlun
ein út af fyrir sig væri þess megnug
að leysa hin erfiðu efnahagsmál
þjóðarinnar, sem nú er aðalviðfangs-
efni þings og stjórnar. Og kommún-
istablöðin krefjast samtímis þess, að
liinu stórkostlega skriffinnskukerfi
hins opinbera sé aflétt og að tekin sé
upp landsverzlun, enda þótt skrif-
'finn'ská við slíka stofnun rnyndi
verða ntörgum sinnum meiri en við
nokkra þá ríkisstofnun, er vér höf-
um áður haft.
Ókostir íandsverzlunar eru flest-
um ljósir, og eru þeir m. a. dregnir
fram i greinargerð hagfræðinganna,
sem fylgir geftgisskráningarfruin-
varpinu. Þar segir svo:
Það, sem'sagt hefir verið hér að
framan um haftastefnuna, á einnig
við, ef tekið er upp fyrirkomulgg
hinnar svokölluðu landsverzlunar, þi
e. ,að ríkið hafi einkarétt á ölluni
innflutnÍHgi., 011 innkaup á erlendum
varningi yrðu þá gerð af fastlaunuð-
um emhættisnTÖnnum, sem ekld ættu
néitt í ‘húfi fjárhagslega, hvernig
innkaup sem þeir gerðu. Óskir iieyt-
endanna, eins og þær koma fram í
frjálsu vali þeirra, hefðu þá eklci
lengur nein bein áhrif á -það, hvað
inn. . væri flutt. -Alvarfegastf ágalli'
sliks fýrirkomuiags væri þó sá, að
landsverzlun gæti gert hversu óhag-
kvæm innkaup, sem væri, án þess -að
rnistökin yrðu almenningi Ijós. þar -
sem innkaup annarra væru nú ekki
lengur til samanburðar, ‘en slíkur
samajiburðargrundvöllirr er þó til að
einhverju'leyti jafnvel með haftafyr-
irkomulagi því, sem nú er
«
r
Agæt sala Kaldbaks
Síðastliðinn miðvikudag seldi
Kaldbakur afla sinn, 3926 kits, í
Bretlandi fyrir 11.051 sterlingspund.
Samkeppni um minja
flripi.
Það er löngu orðið ljósara en frá |
þurfi að segja, að mikiil hörgull er
hérlendis á smekklegum og heppi-
legum listiðnaði, sem bjóða mætti
erlenduin ferðamönnum sem minja-
gripi um Island. Lítill gripur sem
ferðalangur tekur með sér heim til
minningar um afskekkt og lítið þekkt
land, hlýtur ávalt að móta að nokkru
skoðanir fólks á landinu, og virð-
inguna fyrir því. Sérstaklega gildir
slíkt um ferðamenn, sem stanza að-
eins drykklanga stund á flugvellin-
um við Keflavík, og fá enga aðstæðu
til að kynnast landi og þjóð, hema
í af því litla sem þeir geta keypt af
i minjagripum í verzluninni þar. Séu
i hlutir þessir að öllu leyti smekklegir
j og fallega unnir, fer ekki hjá því, að
: þeir skapi virðingu og áhuga fyrir
í þjóðinni, og verði okkur góð land-
i kyrming.
j í\ú er það vilað, að mikið er unn-
ið af fallegri listiðju i landinu, og
að margt þeirra hluta er sérkenni-
legt fyrir íslenzka menningu og hefð,
þólt lílið sé af því á boðstólum.
Einnig eigum við fjölmarga hagleiks-
menn, jafnt konur sissr karla, sem
gætu rutt nýjar hrautir í listiðnum
og þannig skapað mcnningu okkar
ný verðmæti, og landkynningu okkar
betii möguleika. Ekki sízt er-u til
mörg listiðnaðarfy rirtæki í landinu,
sem gætu, ún mikillar röskunar,
breytt hluta af framleiðslu sinni i
það horf, að um tilvalda minjagripi
væri að ræða. Hér virðizt ]iví ekki
vera um skorl möguleika að ræða,
heldur einungis um skort á framtaks-
semi.
Þar sem við undirrilaðir aðilar
teljum mál þetla okkur mjög skylt,
og úrbót þessa brýn nauðsyn, höf-
uni við ákveðið að efna tii samkeppni
uin ullt land, urn fallega minjagripi.
Um tilhögun og framkvæmd þess-
hrar fyrirhuguðu samkeppni er þetta
að' segja :
' Engin takmörk eru sett fyrir teg-
und grijranna. Kemur. allt til greina
sem heppiiegir minjagripir geta tal-
izt, svo sem hverskonar hannyrðir,
trésmíðagrijiir, málmsmíði, skarl-
gripir. leirmunir, leðurmunir, leik-
föng, brúður og ýmiskonar föndur,
svo fátt eitt sé nefnt. Það eina, sem
binda verður nokkrum takmörkum,
er verð hlutanna, sem sendir eru, þó
ekki sé það frágangssök. að einstaka
fagur 'grlpur sé nokkuð dýr.
Þeir aðilar sein að samkejrpninni
slanda, hafa valið þriggja manna
dómnefnd, hinna fremstu manna,
sem kostur er á. Þegar allir þeir grip-
ir sem til samkepjminnar berast eru
komn'r á einn stað, verða þe'.r af-
lientir rlómnéfnd, nafnlausir, og vel-
ur hún allt það úr, sein heppilegast
getur lalizt. Hefur þá verið ákveð-
ið eins og gerl er á hinum Norður-
löndunum, að mcrkja þá gr.ipi, sem
þannig eru valdir, sérstöku viður-
'kenningarmerki, og heldur framleið-
andinn því merki, geri liann fleiri
samsvarandi gripi. Grijrir þessir sæta
síðan forgangsrétti á þeim stöðum,
1. d. bæði i Keflavík og í Reykjavík,
þar sem erlendum ferðamönnum
verður sérslaklega ráðlagt að verzla,
og verður athygli þeirra vakin á við-
urkenningarmerkinu. A meðal þess-
ara grijra verður síðan dæmt um þrjá
hina beztu, og verðlaun veitt sam-
kvæmt því: 1. verðlaun kr. 1000,00,
2. verðlaun kr. 700,00 og 3. verðlaun
kr. 500,00.
Frestur lil þess að skila gripum
til samkeppninnar, er ákveðinn til
30. apríl næstkomandi. Skal senda
þá til Ferðaskrifstofu ríkisins, annað
hvort á Akureyri eða í Reykjavík, í
góðum umbúðum, og skulu urnbúð-
irnar merktar „Samkeppni“. Nafn og
lieimilisfang sendanda skal fylgja
með hverjum grijr í viðlögðu um-’
siagi, og verða dómnefnd þá afhent-
ir gripirnir tölusettir, en nafnlausir.
Einnig er nauðsynlegt að greina frá
verði, og skai það vera hið sama og
sendandi treystir sér til að framleiða
vöruna fyrir framvegis, að óbreyttum
aðstæðum, sé um fleiri samkynja
hluíi að ræða. Ef hægt er að koma
i því við á smekklegan hátt, er æski-
legt að merkja gripina „Iceland“.
Eru iill likindi fyrir því, að þeir sem
skilað gela smekklegum gripuin í
samkeppni þessa við hóflegu verði,
geti framvegis átt tryggan markað
fyrir framlciðshi sína.
Eiinfremur er ráðgerl, ef mikið
berst góðra rnuna, að halda á þeim
sýningu að samkeppninni lokinni,
Qg jafnvel að sen'da úrval þeirra á er-
lendar minjagrijTásýningar.
Sérstaklega er því beint til allra
öryrkja, vinnuhæla, sjúkrahúsa og
annarra, þai; gern góðar aðstæður eru
lil lómstundavinriu, að taka þátt í
samkejjjini þessari, en ekki síður
lil allra fyrirtækja og einstaklinga,
sem frainleiða Jistiðnað af einhverjti
tagi.
Það skal og tekið fram, að dóm-.
nefnd sú, sem valin hefur verið, mun
starfa áfram að samkejrjminni lok-
inni, og veita grijium viðtöku, en.
þeir sem berast eftir umræddan tíiua
30. apríl, koma að sjáli’sögðu ekki
tíl greina við verðlaunaveitingu né
sýningu, ef haldin verður.
Með álökum manna um allt land
er það von okkar, að samkeppni.
þessi geli orðið spor í þá átt, að efla
fagran listiðnað í lanclinu, veita því
fólki, sem sendir góða gripi, markað
fyrir framleiðslu sína, og skapa um
leið erlendan gjaldeyri til handa
þjóðinni. En þó fyrst og fremst hitt,
að. þeir minjagripir. er úr landinu
fa a. geti orðið þjóðinni tii yetulegs
sóma, livar sem þeir sjást.
Frekari upplýsingar veita
undirritaðir aSilar:
IleimilisiSnaSarfélag íslands
Ferðaskrifstofa ríkisins
1. tónSeikar Tónlistar-
felags Akureyrar.
Finnsk söngkona söng í
Nýja Bíó s.l. föstudag.
Tónlistarfélagið hér í bæ hélt 1.
tónleika sína á þessu ári í Nýja Bíó
s.l. sunnudag, og verða þeir ekki
endurteknir. Söng þar finnska söng-
konan Tii Niamelii, með undirleik
manns síns, Pentti Koskimies jríanó-
leikara.
A söngskránni var lag eftir Ilaydn,
4 eftir Schubert, 4 eftir Grieg, laga-
syrpa eftir Schumann og önnur eftir
finnska tónskáldið Kilpinen. Að lok-
um söng frúin aukalag.
Það mun teljast viðburður hér á
Akmeyri að heyra svo vel þjálfaða
kvenrödd, sem tónlistarvinum gafst
þarua koslur á, enda var söng frú-
arinnar tekið með mikluin fögnuði
af áheyrendum, sein nokkurn veginn
höfðu fyllt húsið.
Þrír nýir
lögregluþjónar
Bæjarstjórn Akureyrar hefir sain-
þykkt eftir tiÍlögu lögreglustjóra að
ráða eflirlalda inenn í lögreghilið
1 bæjarins:
Sigurð Eiríksson,
Vökuvöllum
'Kjartan Sigurðsson,
Skólastíg 11
Orn Pétursson,
Hafnarslræti 47
Sigurður var ráðinn í stuð Frið-
þjófs PéturSsonán, sem flu'lti til
Reykjav kur á s.l. sumri, og hefir
hann gégnt slarfinu síðan til bráða-
birgða. Hinir tveir eru ráðnir sam-
kvæmt fyrri samþykkl um fjölgun
lögregluþjóna, og er svo ráð fyrir
ge’rt, að leita samkomulags um, að
lögreglan taki að sér brunavörzlu,
þegar nýja Brunastöðin við Geisla-
götu tékur til starfa.
j Alls sóltu 13 meijn um lögreglu-
þjónsstöðurnar.
j./
ÁRSSKEMMTUN
Barrioskólans ó Ákureyri
eða . skólaskemmtunin“, sem börnin
nefna hana, var haldin í Samkomu-
húsiriu úfn helgina (laugardágs-,
sunnudags- og máiuidagskvöld). I
fyrra féll' 'Kún niður vegna lömunar-
yeikinriat'.
Að jjessu sinni líófst skemmtunin
ineð söng barnakórs skólans undir
'stjórn söngkennarans, Björgvins
-Jörgensen. Síðan skiptust á lcikþætt-
ir og upple'stur, eii síðast var skraut-
sýning. fögur og innihaldsrík. Margt
var þarmf vel áf hendi leyst miðað
við aldur og þroska þeirra, er
skemmlu, en að sjálfsögðu ekki mis-
felhilaust. En bak við flest, sem |jarna
var sýnt, liggur mikil vinna barn-
anna og kennara þeirra. Um leið og
þessi árlega starfsemi hefir uppeldis-
gildi fýrir börnin, sem sjálf aniiast
öll skemmtiatriði'n, veitir hún mörg-
rirn bæjarbúum ánægjulega kvöld-
ý slund.
Náttúrulræðiaguriin
er tvímælalausl eitt bezta tímarit, sem
gefið er út á íslandi. Nýlega höfum
við keypt upjilagið af 1.—X. árg.,
sem ófáaulegt hefir verið árum sam-
an. Upplagið er aðeins örfá eintök
og byrjurn við að selja ritið í dag.
Bókaverxlun
Björns Árnasonar
Gránufélagsgötu 4.
Seljum:
Afskorin blóm
s. s. Tulijiana
og Páskaliljur
Matjurtafr®
m. teg. í bréfum
Silfurvörur
m. tegundir
Skrautvörur
Trévörur
m. tegundir
Fónastengur
m. ísl fánanum
Ceramik vörur
Uppstoppaða fugla
Myndaramma
m. legundir
Útskorna muni
m. tegundir
Snyrtivörur
o. fl. o. fl.
GJAFABÚÐIN s.f.
Alzureyri
ELDRI MANN
vantar ráðskonu frá 14. maí
1 n. k. Eldri hjón koma til
greina. A.v.á.
A T V I N N A
Nokkrar stúlkur eða eldri kon-
. nr óskast í'vor. — Einnig gæti
. komið ■ tib gréíria , kárlrriaður
sem vildi laka að sér létt irin-
anhússtörf.
Upplýsingar í síma Skjaldarvík
Stefán Jónsson
Trillnbátnr
21 fet, með nýrri 7 hk. vél til
sölu með ta*kifærisverði. —.
Upplýsingar' gefur
Zophionías Ámason,
tollvörður, Akureyri.
Auglýsið í fslendingi!