Íslendingur - 03.06.1953, Blaðsíða 4

4
ÍSLENDINGUR
MiSvikudagur 3, júní 1953
Útgefuuii: ÚtgáfuféUg ítltndiugt.
Ritatjóri og ábyrgðannaSur:
JAKOB ó. PÉTURSSON, Fjólugötu 1
Siaai 1375.
Skrifetofa og afgreiSala í Cránufálagagðtu 4, afuai 1354.
Skrifatofutími:
Kl. 10—12, 1—3 og 4—6, á laugardögum aðeina 10—12.
PrtntsmiZja Bjömt Jónttonar hj.
»Nektarhreyíing« Alþýðnflokksins
Vinstri flokkarnir hamast um þessar mundir mjög aS ríkisstjóm-
inni og flokkum þeim, sem að henni standa. fyrir svo að segja
hverja ráðstöfun, sem hún hefir gert til að koma efnahagsmálum
þjóðarinnar í betra og öruggara horf og til að bæta aðstöðu lands-
manna í öflun brýnustu nauðsynja.
Kommúnistum er að sjálfsögðu heitast í hamsi vegna hervernd-
arsamningsins, og þarf sú afstaða þeirra lítilla skýringa. Það er
ekki af áhuga fyrir algeru hlutleysi landsins, sem sést af þvi, að er
Rússar vildu að við segðum Þjóðverjum og Japönum stríð á hend-
ur eftir að ósigur þeirra í síðari heimsstyrjöldinni var fyrirsjáan-
legur, vildu kommúnistar strax verða við þeim tilmælum. Ástæðan
er einfaldlega sú, að kommúnistar vilja hafa landið varnarlaust, ef
til ófriðar kynni að draga, svo að hernám „úr austri“ gæti gengið
„þegjandi og hljóðalaust“ eins og í Póllandi um árið!
Alþýðuflokkurinn telur hins vegar, að aðgerðir stjórnarinnar í
verzlunarmálum sé hennar þyngsta sök. Ekkert er meiri þyrnir í
augum kratanna en frjáls verzlun. Þeir þrá ekkert heitara en að
upp renni á ný þeir tímar, er svarti markaðurinn var í algleymingi
og fólk stóð klukkustundum saman í misjöfniun veðrum við dyr
verzlananna, illa klætt en með úttroðin seðlaveski, í von um að fá
einhverja spjör utan á sig eða börn sín. Hversu margir urðu þá
ekki að hverfa heim allslausir, kaldir og hraktir, sumir með rifin
föt eða rharðir af troðningi.
Við eigum margar ömutlegar og Ijótar minningar frá þessum ár-
um, þegar hundruð manna cLÓöu í biðröðum undir lögreglueftir-
liti og alla þá æsingu íóikslns, sem eytt hafði dýrmætum t.'ma og
hætt heilsu sinni við dyr verzlananna, en aðeins þeir heppnustu og
kunnugustu gátu fengið einhverja úrlausn. Þá var ekki unnt að velja
sér efni í spjör með því að skoða það og bera saman við önnur.
Það þótti óvænt happ, ef eitthvað náðist, og var þá ekki spurt um
verð. Fátækar og nýtnar húsmæður gátu ekki fengið léreftspjötlu
til að sauma úr heima utan á börn sín, heldur urðu að kaupa flík-
ina tilbúna og greiða saumalaunin út af heimilinu.
Með rýmkun verzlunarhaftanna gjörbreyttist þetta ástand á ör-
skömmum tíma. Hillur verzlananna fylltust af vörum. Húsmæðurn-
ar gátu gengið milli búðanna og valið úr efnum x klæðnað á sjálfar
sig og börn sín og borið saman verð í einstökum verzlunum. Þær
struku rykið af saumavélinni og settust við að sauma utan á hálf-
klæðlaust fólkið. Saumalaunin voru ekki lengur greidd út af heimil-
inu, og börnin fengu föt til skiptanna með viðráðanlegu verði.
Engum tíma var eytt lengur í vonlilla bið úti fyrir lokuðum búð-
um. Og heimilisvélar voru fengnar til að létta störf húsmóðurinn-
ar og spara henni þrotlausa leit að heimilishjálp. Ýms búsgögn,
sem úr sér höfðu gengið í allsleysi haftaáranna, voru endurnýjuð.
Og heimilin fengu nýjan og betri svip. Menn þurftu ekki lengur að
ganga með veskið sitt úttroðið af pappírspeningum, sem ekkert
fékkst fyrir. Seðlunum fækkaði, en íólkið varð jafnframt betur
klætt og heimilin betur búin nauðsynjum.
Enginn ætti að ganga þess dulinn, að Alþýðuflokkurinn neytir
við komandi kosningar allra bragða til að leiða haftastefnuna í
verzlunarmálunum til öndvegis á iiý. Vonir hans til þess hafa
vaknað við það, að Framsóknarflokkurinn hefir boðað samvinnu-
slit stjórnarflokkanna að kosningunum loknum. Það er og opinbert
leyndarmál, að forustumenn Framsóknarflokksins hafa enn hug á
vinstri stjórn. Ríkasta sönnun þess er sú, að Framsóknarflokkurinn
býður nú ekki fram á ísafirði, þótt hann hafi gert það við allar
kosningar s.ðan 1937, og er ástæðan sú, að þar er Hannibal Valdi-
marssyni, verkfallspostula og formanni stjórnarandstöðunnar,
rnjög hætt við falli, ef ekki fæst utanaðkomandi stuðningur.
Takist Alþýðuflokknum að halda velli í kosningunum með stuðn-
ingi Framsóknarmanna og upp af því spretti samningaviðræður
um vinstfi stjórn, mun Alþýðuflokkurinn gera það að fyrsta skil-
yrði í samningunum, að horfið verði að haftastefnunni á nýjan
leik. Frjáls verzlun er eitur í beinum hans. Það er því fyrsta spurn-
ingin, sem hver kjósandi verður að gera upp við sig, þegar sendi-
menn Hannibalismans biðla til hans um atkvæði, hvort hann óskar
eftir verzlunarhöftum á ný með svörtum markaði og biðröðum úti
Hvoða dgreiníngsmdi stjórnor-
flohhonna réttlsta somvinnusiit
09 nýjii stjðrnarhreppu ?
Úr ræðn Jónasar G. Rafnar alþzn. sl. laugardag
í skörulegri ræðu, er Jónas G.
Rafnar alþm. flutti á árshátíð
Sjálfstæðismanna s. 1. laugardags
kvöld, rakti hann í fám dráttum
sögu íslenzkra stjórnmála síðustu
14 árin, eða frá því fyrsta, er
samstjórn þriggja flokka var
mynduð. Taldi hann samstjórnir
tveggja eða fleiri flokka hafa
marga og mikla ókosti, og reynsl-
an hefði sýnt, að tveggja flokka
kerfið í stjórnmálunum væri það
heilbrigðasta, þar sem aðeins einn
flokkur færi með ríkisstjórn og
bæri einn fulla ábyrgð á stjórnar-
athöfnum. Hér á landi yrði slíkri
ríkisstjórn eins flokks ekki á kom-
ið nema með því, að Sjálfstæðis-
flokknum, — langstærsta stjórn-
málaflokki þjóðarinnar, — yrði
fenginn hreinn þingmeirihluti.
Þá rakti hann þær framkvæmd-
ir, sem fráfarandi ríkisstjórn
hefði haft með höndum á síðasta
kjörtímabili og hverju hún hefði
áorkað til hagsbóta landi og lýð.
Fer hér á eftir niðurlag ræðunn-
ar:
„Það, sem tvímælalaust hefir
vakið mesta athygli í kosninga-
barátt.u þeirri, er nú stendur yflr,
er sú yfirlýsing flokksþings Fram-1
sóknarmanna, að núverandi
stjórnarsamvinnu skuli lokið að
kosningum afstöðnum, án þess j
þó að benda landsmönnum á eitt
einasta ágreiningsatriði, er máli
skiptir í sambúð flokkanna. Hinu ^
virðulega flokksþingi láðist og
að gefa væntanlegum kjósendum
flokksins visbendingu um það,
hvað taka ætti við, sem þó hefði
óneitanlega orðið til leiðbeining-
ar þeim, sem ekki eru vel kunn-
ugir að tjaldabaki í flókknum.
Núverandi stjórnarflokkar hafa
í sameiningu rétt við fjárhag rík-
isins með þeirri stefnubreytingu,
sem tekin var í efnahags- og at*
vinnumálum landsmanna veturinn
1950 fyrir forgöngu Sjálfstæðis-
flokksins.
Þessir tveir flokkar hafa með
þingmeirihluta sínum afnumið
uppbótafarganið á útflutnings-
vöru þjóðarinnar og komið út-
gerðinni á starfhæfan grundvölí
í meðal aflaári. í verzlunarmál-
unum hefir verið tekin upþ ger-
breytt stefna í frelsisátt og tryggt
nægilegt framboð neyzluvarnings.
Stjórnarflokkarnir hafa orðið
sammála um ráðstafanir til við-
reisnar iðnaðinuin, og er nú m.
a. verið að endurskoða tollskrána
með það fyrir auguin að létta
tollum af hráefnum. Tryggt hefii
verið nægilegt fjármagn til að
ljúka viðbótarvirkjunum Sogs og
Laxár, og bygging áburðarverk-
smiðjunnar er nú komin i örugga
höfn. Undirbúningi að byggingu
sementsverksmiðjunnar miðar vel
áfram, en allar þessar fram-
kvæmdir, sem eru risavaxnar á
okkar mælikvarða, munu síðar
meir reynast máttarstólpar ís-
lenzks iðnaðar.
Fyrir atbeina og forgöngu
stj órnarflokkanna hefir landbún-
aðurinn fengið meira fé til upp-
byggingar en nokkru sinni áður
í sögu þjóðarinnar. Útvegað hefir
verið lánsfé til byggingar íbúð-
arhúsa i kaupstöðum og kaup-
túnum, og veitt hefir verið fé til
margvíslegra frainkvæmda, sem
allt of langt væri að telja upp.
Báðir stjórnarflokkarnir hafa
verið einhuga um ráðstafanir til
þess að tryggja varnir landsins
og verið sammála um aðgerðir í
þá átt að færa út landbelgina við
strendur landsins.
Öll þessi atriði, sem ég hefi nú
bent á, eru stórmál, sem meira
eða minna skipta hvert einasta
mannsbarn í landinu. En i yfir-
lýsingunni um samvinnuslit eftir
kosningar minnist flokksþing
Framsóknarmanna ekki á eitt ein-
asla þeirra sem ágreiningsefni.
Málgögn Framsóknarflokksins
hafa enn ekki komið fram með
kröfu um stefnubreytingu í þeim
málum, sem ég hefi gert að um-
talsefni og öll hafa verið efst á
baugi í stjórnmálunum.
Þegar litið er á allar aðstæður
er ljóst, að eftir næstu kosningar
má gera ráð fyrir sama glundroða
á Alþingi eins og var eftir s'ðustu
kosningar, nema stórfelldar
breytingar verði á þingmannatölu
flokkanna. Bendir flest í þessa
áttina. Annar stjórnmálaflokkur-
inn hefir umbúðalaust lýst yfir
stjórnarslitum að afloknum kosn-
ingunt. Framsóknarflokkurinn
hefir þegar fallist á að styðja
kosningu formanns annars stjóm
arandstöðuflokksins, sem áreiðan-
lega mun vera einsdæini hvert
sem leitað er á byggðu bóli.
Framsóknarflokkurinn hefir ráð-
izt - með óbótaskömmum á dóms-
málaráðherra, varaformann Sjálf-
stæðisflokksins, vegna tilmæla
háttsettra aðilja innan flokksins,
sem kornist hafa í óþægilega náin
kynni við dómstóla landsins.
Allt er þetta vísbending um
það, að Framsókn ætli sér að
halda öllum dyrum opnum og
leika sama hráskinnaleikinn og
eftir síðusta kosningar — ef það
mætti verða til þess að auka á
einhvern hátt völd foringjanna.
Er líklegt, að eftir kosningarnar
verði enn einu sinni gerð tilraun
til þess að sameina öll þau öfl,
utan þings sem innan, sem vilja
Sjálfstæðisflokkinn feigan. Hvað
sá leikur kann að kosta þjóðina
verður sjálfsagt lítilsvirði í aug-
um æsingamannanna, sem öllu
fórna fyrir tilganginn.
Við þessar kosningar er það
eins og jafnan áður skylda okkar
Sjálfstæðismanna að standa vel
saman. Sjálfstæðisflokkurinn er
fjölmennasti flokkur þjóðarinnar
— og hefir einn möguleika til
þess að ná hreinum meirihluta —
möguleika til þess að gefa þjóð-
inni heilbrigða, stefnufasta stjórn.
Það er takmarkið, sem við öll
verðum að stefna að, ótrauð og
ákveðin.
Höfum það hugfast, að sigur-
inn vinnst, ef nógu vasklega er
barist.
Við berjumst fyrir góðan mál-
stað, — gæfu og gengi íslenzku
þjóðarinnar.“
__
Nemendatónleikar
Tónlistarskóla
Akureyrar
fyrir tómum búðum. Hvort rétt sé af honum að styðja „nektar-
hreyfingu“ Alþýðuflokksins, sem miðar að því, að hver spjör sé
skömmtuð utan á sjálfan hans og börn hans, unz ekki er lengur til
skiptanna.
Vilji hann ekki hverfa aftur til þess niðurlægingarástands í
verzlunarmálunum, sem hér ríkti á árunum fyrir 1950, getur hann
aðeins léð SJÁLFSTÆÐISFLOKKNUM atkvæði sitt.
Hinir árlegu nemendatónleikar
TónKstarskóIa Akureyrar voru
haldnir í Barnaskólanum síðast-
liðinn sunnudag.
Þar komu fram 7 börn og léku
á píanó og orgel verk eftir ýmsa
erlenda höfunda, svo 6em Schu-
mann, Bach, Grieg, Hándel og
Claude Debussy o. fl., en ekki var
á efnisskránni neitt lag eftir ís-
lenzkan höfund, sem gjarnan
hefði þó mátt vera.
Ánægjulegt var að sjá og heyra
hina ungu hljóðfæraleikara, sem
margir hafa eflaust komið þar
(fram í fyrsta sinn. Sá árangur,
sem þe!r hafa náð, spáir góðu uni
framtíðina.