Íslendingur - 25.05.1955, Síða 5

Miðvikudagur 25. maí 1955
fSLENDINCUR
5
Hohkrtr lagasetningar d Alþingi
(Framhald aj 1. síðu.í
þess aS skýra nánar frá þessu
máli, en vonir standa til, að unnt
verði að veita hinum mörgu að-
ilum, sem slanda í húsabygging-
um eða kaupum, verulega aðstoð
innan tíðar.
í lögunum eru fyrirmæli um
ú'rýmingu heilsuspillandi hús-
næðis og gert ráð fyrir framlagi
ríkissjóðs, er sveltarfélögin hefj-
ast handa 1 því efni.
Upplýsingar liggja fyrir um
það, að á s. 1. ári hafi töluvert
yfir 2 þúsund íbúðir verið í smíð
um hér á landi. Húsnæðisþörfin
eiginlega af ríki og sveitarfélög-
um. Við framkvæmd laganna
kom í ljós, að ekki er nægilegt
samræmi að ýmsu leyti milli lag-
anna. Þótti því rétt að fella á-
kvæði þessara laga um kostnað
ríkisins vegna skólabygginga í ein
lög. Nýju lögin fela í sér ýmsar
bieylingar frá eldra skipulagi,
ýtarleg fyrirmæli um rekstrar-
koslnað skólanna, reikningshald,
endurskoðun og eftirlit.
Ein helzta breytingin írá fyrra
og lögum nr. 66 frá 1921 um
fasteignaskatt, og miðist endur-
skoðunin við, að ska'tar þessir
hækki ekki almennt vegna hækk-
unar fasteignamatsins“.
Heiísuverndarlög
og fleira.
Þá samþykkti Alþingi lög um
heilsuvernd, en þar er tekið fram,
að kaupstaðir og önnur sveitar-
félög, sem reka heilsuverndar-
s öðvar samkvæmt ákvæðum lag-
anna, hljóti til þess styrks úr rík
issjóði, er nemi þriðjungi eðlilegs1 var
rekstrarkosmaðar samkvæmt úr-
Sumarskólinn að
Löngumýri
Samþykkt var breyting á hegn-
ingarlögunum, sem byggist á
störfum nefndar, er dómsmálaráð
herra skipaði 1952. Ennfremur
samþykkt að afnema veitingaskalt
inn. Er sú ráðstöfun gerð til
stuðnings g'stihúsastarfsemi
landlnu. Síðastliðið ár nam þessi
ska'tur^ rnmj.króna.Urnþetta;^0^ pótti hann gefa gv0
góða raun, að ákveðið hefir verið
Síðastliðið
sumarskóli
sumar
a vegum
var rekinn
húsmæðra-
1 skólans að Löngumýri að frum-
kvæði Ing.bjargar Jóhannsdóttur
efni flutti ég frumvarp árið 1953
ásamt Jóhanni Hafs'ein, en frv.
það, er samþykkt var í vetur, var
flutt af ríkisstjórninni.
Nefnd þeirri, sem á sínum tíma
faLð að endurskoða skatta-
lögin, hefir enn ekki tekizt að
að haida því s.arfi áfram, sem þá
var byrjað á, reyndar með lítið
eitt breyltu fyrirkomulagi.
Verður nú námstímanum skipt
í þrjú tveggja vikna námskeið, ul
þess að hægt sé að flokka náms-
hefir farið vaxandi vegna
auk-1
innar fólksfjölgunar (um 2% á
ári nú gegn 1% fyrir str.'ð), til-
flutninga fólks í landinu og end-
urnýjunar á lélegasta húsnæðinu,
auk þess sem fólk býr nú yfirleitt
í betra húsnæði og rýmra en áð-
ur.
Ný lög
utn Fiskveiðasjóð.
Fyrir síðasta Alþingi beitti
Ólafur Thors útvegsmálaráðherra
sér fyrir endurskoðun á lögunum
um fiskveiðasjóð, og var á Al-
þingi samþykkt ný löggjöf um
sjóðinn og starfsemi hans. Er hún
til stórra bóta og felur í sér mikla
fyrirgreiðslu til handa þeim
mönnum, er sjávarútveg stunda
eða vinnslu úr sjávarafurðum.
Fiskveiðasjóður er eina stofnun-
in, sem veitir stofnlán til sjávar-
útvegsins. Á sínum tíma lánaði
Stofnlánadeild sjávarútvegsins út
100 millj. kr., en þeir peningar
áttu að renna aftur til Lands-
bankans, er lánin greiddust. Nú
mun Framkvæmdabankanum
ætlað að lána til meiriháttar fisk-
vinnslustöðva, eftir því sem hann
hefir fjármagn til. í nýju lögun-
um um Fiskveiðasjóð er 50 millj.
kr. lántökuheimild til handa
sjóðnum. Einnig að ríkið leggi
honum til 2 millj. á ári, en sjóð-
urinn hefir aðaltekjur sínar eins
og kunnugt er af útflutningsgjöld-
um af sjávarafurðum. Lán Fisk-
veiðasjóðs mega nema allt að %
hlutum af kostnaðar- eða virðing-
arverði nýrra fiskiskipa og %
hlutum til nýrra fiskvinnslu-
s'.öðva og annarra fasteigna sjáv-
arútvegsins. Til nýrra fiskiskipa,
sem smíðuð eru innanlands, mega
þó lánin nema allt að % hlutum
kostnaðar- eða virðingarverðs.
Vextir af lánum Fiskveiðasjóðs
til sk'pa skulu vera 4% en af öðr-
um lánum 5%%. Þá er ákvæði
um hámark lánsfjárhæðar.
Lög um greiðslu
kostnaðar við skóla.
Árið 1946 voru se't þrenn lög
um skóla, sem kostaðir eru sam-
menni á þessa fyrirlestra. Annars
eru allir velkomnir, og námskeið-
ið er ókeypis.
Fös'udaginn 10. júní heldur
svo Bindindisfélag íslenzkra kenn-
ara aðalfund sinn á sama stað og
ræðir um framtíðarstarf félags-
ins.
skuiði ráðherra. Þá voru sam- Ijúka slörfum. Var því samþykkt meyjar eftir aldri. Verður nám-
fyrirkomulagi er sú, að Alþingi á, þykkt ný vegalög, þar sem teknir a^ framlengja ákvæði um 20% ske.ðunum skipað sem hér segir:
nú efliileiðis að ákveða hverju' upp f þjóðvegalölu margir eftirgjöf á skatti félaga á þessu I. 25. júní tit 8. júlí, 12-14 ára.
sinni, til hvaða s ofnfiamkvæmda nýfr vegjri Vegalögunum var síð- ar*- II. 9.-22. júlí, 15-25 ára. III. 23.
framlög eru veitt. Er ekki heim.lt, ag, breytt árið 1951, en sam- Og s’ðas* en ekki sízt vil ég júlí til 6. ágúst, 25 ára og eldri.
að hefja framkvæmd.r íyrri en ^ kvæmt lögunum lengjast þjóðveg geta laganna um Brunabótafélag | Með s'arfi sumarskólans nú
fyrsta fjárveiting er fyrir hendi. ^ jrnjr um ggg km<) 0g nemur íslands, en þar sem þau hafa gefst ungum stúlkum jafnt og
Áður var ein heildarfjáiveiting á ^ auknjngin um 12%. Þjóðvegirnir mjög verið gerð að blaðamáli, eldri konum tækifæri til þess að
fjárlögum til s ofnkostflaðar raunu nh ajjs Vera 7343 km. — aetti almenningi að vera þau svo ' eyða sumarleyfi sínu á hollan og
skóla, en þar sem hún hefir ekki ( (Sýsluvegir rúmlega 2 þús. km.) kunn, að ekki ætti að þurfa að heilbrigðan hátt, þar sem saman
hrokk.ð til grezðslu hluta ríkis- Árið 1927 voru akfærir þjóðveg- rekja þau í þessu stutta yfirli'i.
sjóðs, hafa hlaðizt upp vanskila- ir um 1300 km.
skuldir við hin ýmsu sveitarfélög.
°S
hressing
asamt
Eftirleiðis verður fyrir það girt.
Jónas kvað þessa löggjöf hina
merkustu, og taldi hana verða
hagfellda jafnt fyrir ríkið og
sveitarfélögin.
Aiii réit tii eftirlauna
Gunnari S. Hafdal dæmd eftirlaun úr Eftir-
launasjóði Akureyrarbæjar
í Hæstaré ti var kveðinn upp orð þessi eru rakin í héraðsdómi,
dómur 11. marz s. 1. í málinu: vottoið Jóns Geirssonar læknis,
Þá samþykkti Alþingi lagabálk Gunnar S. Hafdal gegn bæjar- dags. 27. febrúar 1946, sem einn-
um bókasöfn, en Bjarni Benedikts stjórn Akureyrar f. h. Eftirlauna- ig er rakið í héraðsdómi, og loks
son menntamálaráðherra skipaði sjóðs bæjarins. [vottorð dr. Bjarna Jónssonar,
á s.l. sumri nefnd til að gera til-
Almenningsbókasöfn.
Mál þelta er þannig vaxið, að á það sem að framan greinir. Um-
lögur um það efni. Eftir lögunum ! árinu 1945 hætti Gunnar S. Haf- sagnar Læknaráðs hef.r nú verið an
skal landinu skipt í 30 bókasafns- dal, nú bóndi að Sörlatungu í | um það beiðst, hvort ráða megi
vera eitt bæjar- eða héraðsbóka-
safn. Hvert bæjar- og héraðsbóka-
safn er sjálfseignarstofnun, undlr
yfirs’jórn hlutaðeigandi bæjar-
Rafveitu Akureyrar vegna bilunar
í fólum, en innheimtustaifið
krefst mikils göngulags á hörðum
s'.éttum og s'rætum sem kunnugt
hverfi, og í hverju hverfi skal Hörgárdal, innheimtus'örfum hjá af framangreindum læknisvott-
orðum, að áfrýjandi hafi, er
hann lét af störfum 1. maí 1945:
1) verið haldinn svo varanlegri
fótaveiki, að honum hafi verið
um megn að gegna innheimtu-
s.örfum með þe.m göngum, sem
æ’.la má, að slíku starfi séu sam-
fara, og
2) hvort ætla megi, að ráðin
verði bót á fótameini hans, þann-
ig að hann verði fær um að
stjórnar eða sýslunefndar. Lögin er. Tók hann þá að stunda land-
gera ráð fyrir því, að hvert safn búnað, er hentaði honum betur,
fái úr bæjar- eða sveitarsjóði 15 ^ þar sem grasið og moldin er
kr. á hvern íbúa, og á móti þessu mýkra undir fæti.
framlagi greiðir ríkið kr. 7.50. í | Hafdal taldi sig eiga rétt til eft-
stæistu bæjunum verða framlög irlauna samkvæmt 16. gr. reglu-
þessi lægri.
Lög um Iðnskóla.
Alþingi samþykkti lög um iðn-
skóla. í lögunum er gert ráð fyrir
því, að ríki og sveitarfélög gerist
aðilar að stofn- og rekstrarkostn-
aði iðnskólanna á sama hátt og
gagnfræðas'igsskóla. Innlökuskil-
yrðið veiti iðnskólunum sam-
stöðu með gagnfræðaskólunum,
þ. e. 4. bekk gagnfræðastigsins.
Lög þessi eru all-ýtarleg, og yrði
alltof langt mál að gera þeim
frekari skil.
Endurskoðun
fasteignamats.
Fasteignamat það, er nú gildir,
er frá 1942, en verðlagsgrundvöll-
ur sá, er fasteignamalið er byggt
á, er frá árunum 1938—39. Á
þessu timabili hafa orð'.ð svo stór-
ielldar verðlagsbreytingar, að
ekki þó'ti fært annað en að láta
malið fara fram nú að nýju. í 10.
gr. laganna segir svo:
„Þegar nýtt fasteignamat 6am-
kvænit lögum þessum gengur í
gildi, skal ríkisstjórnin lá'a fara
fram endurskoðun á gildandi
lagaákvæðum um eignaskatt, svo
geiðar fyrir Eftirlaunasjóð Akur-
eyrar, en þar segir, að starfsmað-
ur, er lætur af störfum vegna
veikinda eða slysa, er að dómi
læknis geri hann óhæfan til starfs
s’ns, skuli njó'a eftirlauna úr
sjóðnum, og eru launin stighækk-
andi efiir starfsaldri. Ekki vildi
bæjarstjórn fallast á að greiða
Ilafdal eftirlaun, þótt vottorð
lækna lægju fyrir, og lauk svo, að
hann höfðaði mál gegn bæjar-
fer hvíld
fræðslu.
Kennsla verður í kris'num fræð
um, bókmenntum, trjárækt, grasa
söfnun, matreiðslu, þjóðdönsum
og íþróttuin. Útisundlaug er rétt
hjá staðnum, og farið verður í
ferðalög til hinna mörgu sögu
staða í nágrenninu.
Fastir kennarar verða: Ingi-
björg Jóhannsdóltir skólastjóri,
Asge.r lngibergsson stud. theol.,
Ásdís Karlsdóttir íþróttakennari,
Guðrún Þorsteinsdóttii söngkenn-
Gerður Jóhannsdóttir og
matreiðslu-
stjórninni og krafðist, að dæmd-
ur verði gildur réttur hans til eft' andi spurningu þeirri,
iilauna úr Eftirlaunasjóði Akur- ■ greinir.
stunda áðurgreint starf. Lækna- s
ráð heLr hinn 26. nóvember 1954 <J2862
staðfest eftiifarandi ályktun Rétt-
armáladeildar ráðslns:
Um 1) Læknaráð telur, að ráða
megi af fram lögðum gögnum, að
áfrýjandi hafi, er hann lét af
störfum 1945, verið haldinn var-
anlegri fótaveiki á því stigi, að
honum hafi verið mjög erfitt að
gegna innheim'.ustöifum.
Um 2) Læknaráð svarar neit-
hér
Rósa Stefánsdóttir
kennarar.
Eins og áður er sagt, gafst
þessi tilraun svo vel í fyrra, að ó-
hætt er að fullyrða, að aðsókn
muni verða engu síðri í sumar en
þá.
Nánari vitneskju varðandi sum
arskólann gefur Ingibjörg Jó-
hannsdóttir skólastjóri, Löngu-
mýri, skrifstofa Aðals'eins Eiríks
sonar námsstjóra, sími 82244,
Reykjavík og Ásgeir Ingibergsson
lud. theol., Reykjavík, sími
er
eyrar frá 1. október 1948 fyrir
innheimtustarfa þann, sem hann
lét af 1. maí 1945.
Ilafdal tapaði málinu í héraði
en gafs' ekki upp, þótt hann hefði
mikinn koslnað af að reyna að ná
rétti sínum. Fór málið fyrir
Hæstarétt og vannst þar.
í dómabók Hæslaréttar segir
svo um mál þetta:
Með úrskurði Hæstaréttar 12.
október 1954 var aðilum veittur
kos'ur á því að leggja fyrir
Læknaráð vottorð Jóns Geirsson-
ar læknis, dags. 12. janúar 1945,
með árituðu samþykki héraðs-
læknis Jóhanns Þorkelssonar,
dags. 5. nóvember 1945, en vott-
Samkvæmt 16. gr. reglugerður
fyrir Eftirlaunasjóð Akureyrar
skal starfsmaður, sem lætur af
störfum vegna veikinda eða slysa,
er að dómi læknis gera hann ó-
hæfan til starfs síns, njóta eftir-
launa. Með skírskotun til læknis-
vottorða þeirra, sem lögð hafá
verið fram í málinu, og ályktunar
Læknaráðs verður að telja, að á-
frýjandi hafi sökum fó'aveiki
verið óhæfur til að gegna inn-
að stefndi grelði áfrýjanda máls:
kostnað bæði í héraði og fyrir
Hæstarétti, sem ákveðst samtals
kr. 5000,00.
Dómsorð:
Áfrýjandi, Gunnar S. Hafdal, á
létt til eftirlauna úr Eftirlauna-
sjóði Akureyrarbæjar frá 1. októ-
ber 1948 að telja fyrir innheimtu
slarfa hjá Akureyrarbæ, er hann
lét af 1. maí 1945.
Stefndi, bæjarstjórn Akureyrar
f. h. Eftirlaunasjóðs bæjarins,
greiði áfrýjanda sam'als kr.
5000,00 í málskostnað í héraði og
fyrir Hæstarétti.
Dóminum ber að fullnægja að
viðlagðri aðför að lögum.
Það hefir reynzt bóndanum úr
Hörgárdal dýrt að sækja þetta
mál, og hrekkur honum tildæmd-
ur málskos’naður skammt til að
heimtustarfa s'num, er liann lét af standa straum af því. En dóms-
honum, og sé það enn. Ber því að niðurstaðan hefir ekki þýðingu
taka kröfu hans í málinu til ^ fyrir hann einan, heldur alla
greina, enda er eigi efni til að starfsmenn Akureyrarbæjar, sem
sinna varakröfu stefnda. líkt kynni að standa á fyrir nú
Eftir þessum úrslilum er rétt, eða síðar.