Íslendingur - 21.09.1955, Qupperneq 5

MiÖvikudagur 21. sept. 1955
ISLENDINGIJR
5
Vísnabálkur
Þann 16. ágúst sl. var frétta-
grein um skákmótið í Osló á for-
síðu Tímans og bar yfirskriftina:
„Exclusively for Tíminn“. — Þá
kvað Peli:
Nágranni minn hringdi og
sagði mér í símann
sögu, er ég lærði hér um bil:
Að yngsta kýrin hefði borið
og ábrystirnar væru bráðum til.
„exclucively for* Tímann"
Og svo kvað hann öðru sinni:
Leið mér illa í lífsins kuldum,
ljóðum tók ég því að safna.
Svo bef ég líka safnað skuldum,
sem eru enn að vaxa og dafna.
Og eitt sinn kvað hann í kvöld-
boð:, þar sem lagið var tekið:
I kvöld var gott að koma hér,
kvæði söng ég mörg og fögur.
Bassinn hjá mér ennþá er
eins og brim við nyrztu gjögur.
JúLus Jónsson HLarnesi og fé-
lagi hans kváðu hafa kveðið
þessa vísu í félagi:
Ætli við fö.um ekki á bak
upp á gamla móð.nn.
Eftir svo sem andartak
ættu að koma ljóðin.
Gömul vísa:
Kveða mér er kvöl og þraut,
kvæðin læt þó flakka,
eins og þegar öskrar naut
undir moldarbakka.
Mælt er, að hinn þekkti ljóða-
smiður og Jjóðaþýðari, Karl Is-
feld, hafi eitt sinn birt ef'ir 6Íg
kvæði, þar sem allar ljóðlinur
hófust á litlum siaf. Þá er sagt að
Egill Jónasson á Húsavík hafi
sent honum þessa s'öku:
ísfeld er skáld, það er enginn vafi.
Ekki þekki ég marga slíka.
En úr því liann tparar upphafsstafi
ætti ’ann að spara liina líka.
Og svo ljúkum við þessu með
litlu vinarávarpi til þekkts manns
í höfuðs.aðnum eftir annan
þekktan vin hans:
Þótt aMurinn bækki og hárin gráni,
er heill yfir þinni för.
Þú drekkur sjúss eins og
Sól og Máni
og sóar fé eins og Bör.
Svo mörgum mun í fersku
minni saga Börs Börssonar, að
ekki ætti að þurfa sérstakar skýr-
ingar við.
Fred Sparks:
Orlös Asíu verio til lyhta leidd
li tynni Formósu
Niðurlag. I ingja til þess að skipuleggja og
Fólk, sem býr í húsum, er tek- þjálfa hermenn eyjarinnar, hafði
ur af útsýni strandar stórskota- gagn af þeirri reynslu er hann þá
liðsins, hefir fengið fyrirskipun fékk.. Will.am Chase þótti For-
um það, að fara þegar úr húsum' mósuherinn ekki björgulegur. er
þessum, er til innrásar dregur. hann kom til eyjarinnar. Her-
Risavaxnir „bulldozers“ standa mennirnir voru tötralega klæddir
og bíða þess að velta húsunum | og herdeildirnar að mestu óháð-
um koll á fám mínú'.um. Þýðing-
armesta hernaðarráðstöfun USA
verður sú, að slíta birgðaflutn-
ingasamband kommúnista frá
meginlandinu.
Ef varnarliðið á Formósu get-
ur komizt ósigrað í gegnum hinar
fyrstu s'órfenglegu árásir, sem
gerðar munu verða á það, hækk-
ar vegur þess og bardagakjarkur-
inn eykst.
ar hver annarri. Hermennirnir
dvöldu á bóndabæjum og keyptu
rís af bændum. Fimmti hver mað-
ur var Lðsforingi. Yfirherstjórn-
in var í höndurn sex hundruð
hershöfðingja, sem skipaðir
höfðu verið í embætlin af póli-
tískum ástæðum. Sumir þeirra
voru ótrúir málstað eyjarinnar og
gátu kommúnistar mútað þeim.
Hreinsunin innan hersins hófst
en þær, sem þjóðernissinnar eiga
Hér um bil allir flugmenn þjóð-
ernissinna hafa lært að fljúga í
USA.
Hvert er takmark USA á For-
mósu?
Að styrkja fótgöngulið þjóð-
ernissinna, svo því sé fært með
hjálp amerískra herskipa og flug-
véla að verja eyna. Hermenn
verða ekki sendir frá USA til For-
mósu. En ef Kínverjar gera inn-
rás á eyna, mun herskipafloti og
hernaðarflugvélar Ameríkana
koma þjóðernissinnum til hjálp-
ar. Auðvitað taka þjóðernissinn-
ar sínar eigin flugvélar og her-
skip í notkun.
IIve mikla þýðingu hefir For-
mósa?
Formósa er hlekkur í eyja-
varnarkeðjunni Japan-—Okinawa
—F ormósa—Fili ppsey j ar.
Arið 1941 réðust Japanir á
þess að ná kostnaðarlitlum smá-
sigrum eins og átti sér stað á Ta-
cheneyj unum. Kommúnistar eru
svo gráðugir í landvinninga, að
þeir gleðjast af hverri smáey, er
þeir geta innlimað í ríki sitt.
Hvarvetna sem þeir ná fótfestu,
hefja þeir áróður sinn og lof-
syngja stjórnarstefnu sína.
Mörgum mundi þykja gaman
að þvi, að hafa tækifæri til þess
að vera á námskeiði í Peking um
„byl' ingaaðferðir“. Kommúnist-
ar halda oft þvílik námskeið í
þeirri borg. Menn frá Pakistan,
Indlandi, Laos, Cambodia, Viet-
nam, Burma, Thailandi og Mala-
ja sækja þau.
í Malaja hafa ógnarstefnumenn
(terroristar) um átta ára skeið
haldið enskum og innfæddum her-
mönnum hér um bil liálfri millj.
manna önnum köfnum við að
lei'a þeirra í fenjaskógum hita-
beltisins umhverfis miðbaug og í
Þótt kommúnistar hafi safnað á toppinum og Chiang Kai-Shek
að sér afskaplegum birgðum af studdi hreinsunma af ákafa. Ell-
herúlbúnaði á Fukin-ströndinni,' efu herdeildir voru myndaðar, og
geta þeir einungis unnið sigur j voru í þeim liðsforingjar einir,
með leif'urhernaði. Þurfi komm- sem ekki var þörf á, sem fyrirlið-
únistar að eiga í löngu stríði um. „Þeim var mokað út,“ sögðu
munu þeir bíða hægfara ósigur.
Hið kommúnistiska Kína mun
Formósuíbúar og segja enn í dag.
Fjögur hundruð ameríkanskir
eiga erfitt með að sjá miklum her liðsforingjar hafa nú á hendi
fyrir vopnum uin langan tíma. þjálfun hermanna á Formósu, eft-
Mao er nefnilega alltaf í vasa So- j ir amerískum reglum. Átta hundr-
vét hvað viðvíkur nýtízku tækjum | uð USA menn hafa eftirlit með
til hernaðar. Til dæmis vantar ^ afhendingu og notkun amerískra
hann skriðdreka, flugvélar, vopnasendinga. Formósuhermenn
Filippseyjar frá Formósu og Mag-
saysay, forseti Filippseyja segir: [ skúmaskotum Singapore.
„Takist kommúnistum að sigra Dag nokkurn sæmdi enska
Formósu munu þeir eflaus! taka stjórnin einn af hershöfðingjum
Filippseyjar þrem árum síðar. Ef sínum heiðursmerki af betri end-
til vill án nokkurra teljandi bar- anum fyrir dugnað hans í bar-
daga.“ j dögunum við upphlaupsmenn í
Ef Formósa fellur í hendur Malaja. Daginn eflir var enskur
kommúnista, mun mótstöðuafl plantekrueigandi skorinn á háls á
hinna frjálsu þjóða Asíu verða meðan hann svaf. Hann var ekki
brotið á bak aftur. Með gífurleg- eini maðurinn frá hinum vestlæga
um fjárútlá'um sér USA fyrir heimi, sem svaf í Asíu þann dag,
þjálfun og útbúnaði hinna ófull- er plantekrubóndinn var myr'ur.
komnu herja í Japan, Thailandi, Orlög hans bera því vitni, að For-
Vietnam, Cambodia og Laos. mósa er ekki eina takmark komrn-
* Aðeins fyrir.
Brezkur námsstyrkur
Samkvæmt upplýsingum frá
brezka sendiráðinu í Reykjavík
mun British Council veita íslenzk-
um kandidat námsstyrk háskóla-
árið 1956—57. S'yrkur þessi er
sérstaklega ætlaður karli eða
konu á aldrinum 25—-35 ára, er
hafi annað hvort lokið háskóla-
prófi eða hlotið sambærilega
starfsreynslu.
Umsóknareyðublöð fást í
brezka sendiráðinu, og skal skila
þeim þangað úifylllum í síðasta
lagi 20. nóv. n. k.
sprengikúlur og varahluti. Kín-
verjar sjálfir geta ekki framleitt
annað en handvopn og nokkrar
fallbvssur.
Hve mikinn her hafa þjóðernis-
sinnar á Formósu?
625 þúsundir manna. 350 þús-
undum þessa liðs er skipt í tutt-
ugu og fjórar fótgönguliðsher-
sveitir og tvær skriðdrekasveitir.
175 þúsundir sjá um birgðir og
dreifingu þeirra. Af þessum her-
mönnum eru nokkrir smáherflokk
ar, sem halda eiga öllu innbyrðis
í röð og reglu.
100 þúsund hermenn eru í sjó-
hernum og lofthernum. Þá eru
hundrað þúsund fullæfðra her-
rnanna í varaliðinu.
Hernaðarráðunautur frá hlut-
lausu landi, sem dvalið hefir
mörg ár í Kína, sá fyrir skömmu
herdeild þjóðernissinna á For-
mósu halda árásaræfingu. Her-
deildin hafði skriðdreka, ljóskas!-
ara og könnunarflugvélar. Æfing
þessi sýndi, hve ágætir Asíuher-
menn eru, er þelm eru fengin ný-
tízku vopn í hendur og þeim ver-
ið kennt að berjast í samvinnu
við landher, lotfher og flota.
„Ef þessir hermenn hefðu verið
eins snjallir á meðan þeir áttu
heirna á meginlandinu væru þeir
nú ekki hér á Formósu í dag,“
sagði hernaðarráðunauturinn.
í Grikklandi og Tyrklandi hafa
hafa matprjóna í hermannatösku
sinni í staðinn fyrir hníf, skeið
og gaffal. En þeir liafa sömu vopn
og ameríkanskir hermenn. Hundr-
uð ungra liðsforingja hafa verið
sendir til herháskóla í USA.
Það hafa verið sagðar margar
fyndnar setningar um „gamal,
menni“ og „krypplinga“ For-
mósu. En þau ummæli eiga ekki
við rök að styðjast. Meðalaldur
hermanna þjóðernissinna er tutt-
ugu og níu ár. í bardögunum á
Þessi lönd þurfa að geta reitt cig
á vernd USA þar til þau geta var-
ið sig sjálf.
En eftir að USA hefir oftsinn-
is hopað á hæli frá skuldbinding-
um sínum, eru hinar frjálsu
þjóðir Asíu farnar að efast um,
að USA hafi hrein mjöl í pokan-
um.
Eftir að John Foster Dulles ut-
anríkisráðherra USA hafði farið
til Asíu síðastliðinn ve'.ur, sagði
hann: „Andstæðingar kommún-
ista eru hræddir um að USA séu
ekki ákveðnir í því, að standa
fast að baki þeirra — og þessi
Kyrrahafi í síðari heimsstyrjöld- ótti er að komas! á hættulegt stig.
inni, var meðalaldur hermanna Ef óltinn nær að breiðast út, verð
frá Ameríku þrjátíu ár.
Það er betur gert við Formósu-
hermennina en nokkra aðra her-
menn í Asíu, og þeir eru afskap-
lega þolnir. Þeir ganga 7—8 km.
lengri leið yfir erfið landsvæði á það, að leggja álfuna alla undir
dag, en USA hermenn. Auk þess sig
ur innan skamms ómögulegt að
verja allt hið mikla landsvæði.“
Er Formósa síðas'.a takmark
kommúnista í Asíu?
Takmark kommúnista í Asíu er
laka þeir æflngar og þjálfun af
mikilli alvöru og samvizkusemi.
Þegar fólk í Evrópu og Mið-
Austurlöndum talar um kommún-
Það eru engir feitir liðþjálfar á isma á það við Sovét. En er fólk
Formósu. í Asíu talar um kommúnisma, þá
Loftherinn á eynni kalla ame- eiga menn við kínverksa lýðveld-
rískir flugsérfræðingar bezla ið. Þessa álits gætir alla leið frá
vasa-loLflota í heimi. J Pakis'an til Japan.
Á Formósu eru fjögur hundruð Formósa er viðkomus'aður á
flugvélar. En Sovét hefir gefið leiðinni til gúmm-'forðans á Ma-
Kína 2000 hernaðarflugvélar. Af laja, olíunnar í Indónesíu og hrís-
þeirn eru 800 MIG hremmivélar grjónanna í Thailandi. Er komm-
(jagere). \ únistar væru búnir að ná öllum
Til þess að koma í veg fvrir að þessum auðæfum í sínar hendur
þjóðernissinnar fari í flugleið- gæti Japan tæplega komið óvin-
angra inn yfir meginlandið, hefir gjarnlega fram við þá. Þá mundi
hernaðarfræðingar frá USA æft^USA látið undir höfuð leggjast Peking fá ótakmarkað vald yfir
hermenn í nýtízku hernaði, þótt að senda þeim „jetjagara“. Ame- hálfri jörðinni.
þessar þjóðir eigi ekki mikinn
„móðins“ herbúnað.
Generalmajor William Chase,
sem sendur var til Formósu árið
1950 af Mac Arthur hershöfð-
únista í Asíu. Að ná allri Asíu er
markmið þeirra.
Jóh. Scheving þýddi.
fleiri ndmsmenn til (ISA
en nohhru sinni fyrr
Washington, 6. sept. — Nú í
haust munu fleiri námsmenn
koma til Bandaríkjanna til náms
við bandaríska skóla en nokicru
sinni fyrr. Er tala þeirra álitin
verðia um 35,000.
Um það bil 25% þessa náms-
fólks fær styrki frá BandaCkjun-
um eða frá einkastofnunum, aðr-
ir koma á eigin koslnað eða eru
kostaðir af stjórnum þeirra ríkja,
er þeir koma frá.
Fleiri bandarískir kennarar og
iðnfræðingar munu fara til út-
landa að þessu sinni en nokkru
sinni fyrr. Fara þeir til þess að
lialda fyrirlestra, til þess að að-
stoða menn á ýmsan hátt eins og
t. d. á sviði iðnaðar- og landbún-
aðar svo að dæmi séu nefnd.
Þeir, sem koma til Bandaríkj-
anna, munu ekki aðeins s'unda
nám við háskólana, heldur einnig
í verksmiðjum, námum, á bænda-
býlum, í viðskiptafyrirtækjum,
hjá verkalýðsfélögum og dag-
blöðum.
Styrkir þeir, sem veittir liafa
verið með Smith-Mundtlögunum
og Fulbrightlögunum munu verða
veittir um það bil 2,000 náms-
frá meira en 70 þjóð-
monnum
löndum.
Annar 2,000 manna
samanstanda af
flokkur
vísinda-
ríkanar hafa heldur ekki sent ný-j Flestum stjórnmálamönnum er mun
tízku sprengjuflugvélar til For- ljóst, að vopnabrak Kínverja mönnum, kennurum, kaupsýslu-
mósu. | fram með og umhverfis smáeyj-J mönnum, forystumönnum verka-
Hernaðarflugvélar þær, sem arnar, sem eru í nánd við For- lýðsfélaga, blaðamönnum og
Sovét gaf Kína, eru miklu be'.ri mósu, er einungis blekking til, stjórnmálamönnum.