Íslendingur - 10.08.1962, Blaðsíða 5

„Stíllinn, það er niaðurinn.“
I ÁGÚSTMÁNUÐI 1945 sá ég
Konráð Vilhjálmsson í fyrsta
sinn. Við vorum mjög á sáma
aldursskeiði. Fæddir í sama
mánuði og á sama ári. Með okk-
ur var aðeins tíu nátta miseldri.
Höfðum báðir lifað, þegar hér
var komið, rúmlega sex tugi
ára. Nú sátum við hlið við hlið
á sama hvílubekk í einu af her-
bergjum húsbóndans á Norður-
pól og ræddum saman. Þessum
fundi var ég allshugar feginn.
Við höfðum skamma stund set-
ið, þá er inn gekk í stofuna hús-
freyja Konráðs, Þórhalla Jóns-
dóttir. Bar hún innar kaffi og
önnur góð föng. Bauð okkur íil
matarins og hvarf á brott síðan
til annarra starfa. Því hvenær
er það, sem umhyggjusöm hús-
móðir hefur eigi um margt að
véla?
Það mun hafa liðið alllöng
stund. Þá var það, að Þórhalla
húsfreyja gekk innar í stofuna,
leit yfir vistirnar, er óhreyfðar
stóðu á borðinu, og kaffið fyrir
löngu kalt. Ég skammaðist mín
og þóttist ósvinnur orðið hafa.
En húsfreyjunni brást ekki vís-
dómurinn. Hún keipaði á veg-
um skilnings og nærgætni. Svo
að segja að vörmu spori var
heitt og gott kaffi komið á borð-
ið, og neyttum við þess eftir
fyllstu þörf.
Síðar nokkrum sinnum heim-
sótti ég Konráð Vilhjálmsson,
jafnframt öðrum erindum mín-
um á Akureyri. En allt voru
það aðeins stundarkynni. Hann
tók mér ætíð hið bezta, líkt og
væri ég gamall æskuvinur hans,
nákominn ættingi eða starfsfé-
lagi
Eitt af því, er einkennir rit-
verk Konráðs Vilhjálmssonar,
er það, hve orðspar hann er og
gagnyrtur, og fer að hinu sama,
hvort heldur um er að ræða
ljóð hans eða laust mál. Kemur
hér fleira til. Höfundurinn hef-
ur upp ritgerðir sínar og kvæði
— svo að tæplega kemur til á-
lita — þar sem byrja skyldi.
Meðferð efnis rökrétt og hnit-
miðuð, svo að hver málsgrein,
hver setning og hvert orð er þar
sem bezt fer. í tiltölulega stuttu
máli er efnið útrætt og að fullu
tæmt, svo að hver, sem les, hef-
ur það á tilfinningunni, að engu
sé hægt við að bæta, nema til
málskemmda komi og stórlýta.
Ég hirði ekki um að færa fram,
umsögn minni til.sönnunar, sér-
stök atriði úr ritverkum Kon-
ráðs Vilhjálmssonar. Og þó vera
megi — og það er mér ekki
grunlaust — að margt sé það
karla og kvenna, er hvorki sjá
eða finna göfgi og hrifmátt ís-
lenzkrar tungu, þá er það ekki
el á mínu færi og mér ofraun að
skerpa þá sjón eða vekja þá
kennd, ef engin er til.
Hið sama er að segja um
kveðskap Konráðs Vilhjálms-
sonar. Kvæði hans geta veriB
leiðarvísir eða kennslubók um
það, hvernig yrkja skal. Nokk-
urs konar Edda ásamt og með
bragfræðilegum upplýsingum.
Þá er þess að geta, að Kon-
ráð frá Hafralæk var einn hinn
ættfróðasti maður, er ég hefi
þekkt, eigi aðeins um Þingeyj-
arþing, heldur og um land allt.
Þingeyingaskrána hans leit ég
tvívegis augum. Hún var þá enn
í smíðum. Allt það ættasafn,
margra þúsunda manna, verður
að teljast til stórvirkja eða af-
reka, af eins manns höndum
leyst. Mun fyrst og fremst hafa
verið fórnarstarf, en ekki í fjár-
aflaskyni gert.
Að ytra útliti var Konráð
Vilhjálmsson hinn gjörvilegasti
maður, vænn og fríður. Svipur-
inn bjartur og hreinn. Vaxtar-
hlutföllin samræmd, svo að ekki
sáust missmíði á.
Að heilsast og kveðjast er at-
hyglisverð athöfn. Sumir heilsa
og kveðja aðeins hálfir og
minna en það. Bóndinn og skáld-
ið frá Hafralæk heilsaði og
kvaddi allur. Kveðjuorðin ein-
læg og hlý. Raddblærinn sam-
einaði karlmennsku og mildi. í
háttseminni allri þokki og
traust. Nú er hann horfinn,
þessi fallegi og vel mennti sonur
Norðursins. Horfinn til uppruna
síns. Siðhollum manni og góð-
um dreng er alls staðar óhætt.
Á mörkum vits og óvits, þekk-
ingar og ókynna, heldur trúar-
vitundin uppi öllum svörum.
Runólfur í Dal.
TÓMJSTAHSKÓLINN á Ak-
ureyri auglýsir hér í blaðinu
í dag, að fyrirhuguð sé breyt-
ing á starfstíma skólans,
þannig að hann hefjist 1. sept.
að haustinu. Sjá auglýsingu á
öðrum stað.
- Gísli R. Magnússon
(Framhald af bls; l) i
— Hvaða bókum safnar þú
helzt, ævisögum eða atómljóð-
um?
Guði sé lof, að ég á ekkert
af atómljóðum, nema í ljóða-
safni Menningarsjóðs, og þykir
mér ljótt að sjá slíkan „skáld-
skap“ innan um ljóð Davíðs um
Bólu-Hjálmar og öndvegisljóð
fleiri góðskálda. Ef um sérstaka
söfnun er að tala, mundi ég
helzt nefna tímarit, þjóðsagnir
og þjóðleg fræði.
Lék oft misindismenn.
— Þú varst mikið í leiklist-
inni. Hvað geturðu sagt okkur
af því tómstundastarfi?
•— Og það er nú lítið. Ég var
með í stofnun hins nýja Leikfé-
lags Akureyrar 1917. Hafði tölu-
verðan áhuga fyrir þessu fyrstu
árin og gaman af að leika, en
þá var ckki tilsögninni fyrir að
fara.
— Iivaða hlutverk eru þér
hugstæðust og helzt í minni?
— Mér fannst sjálfum ég
vera einna skárstur í misindis-
og glæpamönnum. Ég hafði
mjög gaman af að leika Skrifta-
Hans í Ævintýrinu, en hann var
nú enginn glæpamaður í raun-
inni. Ekki nærri eins bölvaður
og af honum var látið. Ég held
að Olafur í „Dómum“ hafi ver-
ið verri maður, og ég fékk hann.
Svo var álfakóngurinn í Nýárs-
nóttinni, og síðasta hlutverk
mitt var Jiitner, kennari prins-
ins í Alt Heidelberg hjá Geysi.
Meirn, sem hann man. .
: * _
Hvaða menn é'r.uþór minh-
isstæðastir þeirr-a, er þú h'efur '
kynnzt á langri ævi?
— Af mér óskyldum mönn-
um held ég að Jakob Karlsson
gleymist mér síðast. Svo man-
ég alltaf kennara mína. úr
Verzlunarskólanum: Björn
Bjarnason frá Viðfirði, Jón Ól-
afsson, Ágúst H. Bjarnason og
konu hans Sigfíði,-er kenndi
ensku við skólann, en síðast og
ekki sízt skólastjórann, Ólaf G.
Eyjólfsson.
— Ætlarðu að halda áfram að
vinna til 100 ára aldurs?
■— Ég treysti mér ekki til að
svara því. En senniléga^ fei1 ég
að hætta, enda ýmislegt farið áð
biía. En það er hart að þurfa að
hætta, meðan maður hefur fullt
vinnuþrek, eíns og sumir em-
bættismenn ríkisins og yfir-
menn á siglingaflotanum verða
að sætta sig við. Það er súrt
epli að bíta í.
Og svo var samtalið ekki
lengra. En það höfum við sann-
frétt síðan, að enn vinnur Gísli
R. Magnússon fullan vinnudag,
þótt hann hafi komizt yfir á ní-
ræðisaldurinn 4. þ. m. Geri aðr-
ir betur. J.
Eggert Jónsson, bæjerfógeti
ÞANN 18. júlí sl. andaðist á
heimili sínu í Keflavík Eggert
Jónsson bæjarfógeti, og kom
öllum, er þekktu hann, fráfall
hans mjög á óvart. Hafði hann
veikzt tveim eða þrem dögum
Erlingur Friðjónsson, kaupfélstj.
HANN andaðist í sjúkrahúsi í
Reykjavík 18. júlí eftir stutta
legu, 85 ára að aldri.
Erlingur var einn hinna kunnu
Sands-bræðra, fæddur að Sandi
og alinn þar upp hjá foreldrum
sínum, Helgu Halldórsdóttur og
Friðjóni Jónssyni, ásamt mörg-
um systkinum. Ungur fór Erling-
ur í skóla Torfa í Ólafsdal og
lauk þaðan prófi 1903. Eftir það
nam hann trésmíði og stundaði
þá iðn um skeið hér í bæ, unz
hann gerðist framkvæmdastjóri
Kaupfélags Verkamanna árið
1915, og gegndi hann því starfi
til skamms tíma eða yfir 4 ára-
tugi.
Erlingur var einn helzti bar-
áttumaður verkalýðshreyfingar-
innar, meðan hann var í blóma
lífsins. Stofnaði Verkamanninn
ásamt Halldóri bróður sínum og
síðar Alþýðumanninn, er komm-
únistar náðu yfirráðum Vm. Var
Erlingur jafnan ábyrgðarmaður
blaðanna og mun hafa borið hita
og þunga fjáröflunar til að
standa undir rekstri þeirra.
Snemma valdist Erlingur til
trúnaðarstarfa í bæjarfélaginu.
Hann var í bæjarstjórn Akur-
eyrar óslitið frá 1915—1946 og
þingmaður bæjarins kjörtima-
bilið 1927—1931. Starfaði mik-
ið í UMF-hreyfingunni, sat í
stjórn ASÍ ög Alþ.fl. o. fl'. Hann
var ágætlega hagmæltur sem
bræður hans og Unni skáldskap
og fögrum listumi." Ókvæntur
lifði Erlingur sína löngu ævi og
átti ekki afkomendur.
áður, en var á góðum batavegi,
er lífi hans lauk skyndilega.
Eggert Jóhann Jónsson fædd-
ist að Ytri-Löngumýri í Blöndu-
dal 22. maí 1919, og voru for-
eldrar hans hjónin Jónina Ólafs-
dóttir og Jón Pálmason bóndi,
síðar alþingisforseti og ráðherra,
en frá Löngumýri fluttist fjöl-
skyldan síðar að Akri.
Haustið 1937 settist Eggert í
Menntaskólann á Akureyri og
lauk þaðan stúdentsprófi vorið
1942 með góðri einkunn. Inn-
ritaðist um haustið í lagadeild
Háskólans og lauk embættis-
prófi við deildina vorið 1948
með I. einkunn.
Að prófi loknu gerðist Eggert
ritstjóri þessa blaðs, og hafði
það starf á hendi þar til í apríl
1949, að hann gerðist stárfsmað-
ur útibús Útvegsbankans hér í
bæ og jafnframt lögfræðingur
þess. Árið 1951 fluttist hann til
Reykjavíkur og var næstu 7 ár-
in framkvæmdastjóri Landssam-
bands iðnaðarmanna, eða þar
til hann var kjörinn bæjarstjóri
í Keflavík eftir bæjarstjórnar-
kosningar 1958. Bæjarfógeti í
Keflavík var hann skipaður fyr-
ir rúmu ári síðan og nú í vor
kjörinn í bæjarstjórn staðarins
og bæjarráð.
Eggert heitinn lætur eftir sig
konu, Sigriði Árnadóttur, og
þrjú börn, 6—16 ára. Er htð
sviplega fráfall hans þeim qg
öðrum nánum ástvinum þung
raun.
Eggert var gæddur góðum
gáfum og mörgum öðrum hæfi-
leikum, sem góðan starfsmann
mega helzt prýða, enda auðsætt
af hinum fjölþætta en skamma
starfsferli hans, að hann hefur
verið mjög eftirsóttur til vanda-
samra trúnaðarstarfa. Skaplyndi
hans var einkar traust. Glað-
lyndi og rólyndi voru þau ein-
kenni, sem fyrst vöktu eftirtekt.
Hann var jafnlyndur og fast-
lyndur, m. ö. o. traustur maður.
Öllum þótti gott með honum að
-vera, enda brugðust honum
aldrei prúðmennskan og glað-
værðin. Að slíkum mönnum er
manhskaði. J. Ó. P.
fSLENDINGUR