Faxi - 01.06.1965, Side 5

mcð eðlilegum hætti. Það er því brýn
nauðsyn að bæta afkomumöguleika þess-
ara báta og er þá athugandi, bvort ekki
komi til greina að leyfa þeim veiðar með
botnvörpu innan fiskveiðilandhelginnar
hluta úr árinu eða til dæmis frá 15 maí og
til áramóta. Togveiðar á þessum litlu bát-
um gætu tæplega valdið neinum skaða og
allra sízt á þessum árstíma.
Utgerðarkostnaður við slíkar veiðar er
einhver sá hagkvæmasti, sem við þekkj-
um. Einnig útheimtir þessi veiðiaðferð
fáa menn og verður það að teljast mikill
kostur, því að reynslan hefur sýnt okkur
að vinnuaflsskortur er í mörgum grein-
um sjávarútvegsins. Eflaust yrði þetta
mikil lyftistöng fyrir frystiiðnaðinn og
því fólki sem við hann starfar.
Einn þáttur er það í sjávarútvegi okkar
Islendinga, sem stendur mjög höllum
fæti, en það er togaraútgerðin.
Astæðan fyrir þessu mikla vandamáli
togaranna er fyrst og fremst aflaleysi.
Forsvarsmenn togaraflotans telja að út-
færsla fiskveiðilögsögunnar sé megin
ástæða fyrir aflaleysi þeirra. Við sem er-
um áhorfendur að erfiðleikum þeirra, er-
tim margir á annarri skoðun, við veltum
fyrir okkur hinum ýjmsu spurningum,
eins og til dæmis:
Hvernig stendur á því að mörg fiski-
mið togaranna sem eru fyrir utan núver-
andi lögsögu og voru fyrir nokkrum ár-
um mjög fengsæl, virðast nú vera þurr-
ausin, eins og til dæmis hin frægu Hala-
mið, ýmsir fiskibankar út af N og A-landi,
hvað um öll karfamiðin, sem aðeins fyrir
örfáum árum gáfu af sér óhemju afla, og
hvernig stendur á því, að afli togaranna
á Norður-Atlantshafi hefur víða farið
minnkandi á undanförnum árum. Það er
eflaust ekki á færi nema sérfróðra manna
uð svara þessum spurningum, en marga
grunar að útfærsla fiskveiðilögsögunnar
se ckki ástæðan fyrir aflaleysi togaranna
a veiðisvæðum utan hennar.
Marga kann að undra, að mælt sé með
botnvörpuveiðum á litlum bátum Lnnan
fiskveiðilögsögunnar á sama tíma og
öregin er upp jafn neikvæð mynd af afla-
örögðum togaraflotans, en ástæðan er ein-
faldlega sú, að botnvarpa lítilla fiskibáta
a fátt sameiginlegt með veiðarfærum stóru
togaranna, annað en nafnið. Hinir miklu
fekstrarörðugleikar togaranna hljóta að
vera okkur öllum mikið hryggðarefni.
^ytr á árum voru þeir einu stórvirku at-
vmnutækin, sem við áttum, en því miður
eru fáar raunhæfar tilraunir gerðar til úr-
bóta. Hér áður fyrr fóru togararnir okkar
norður á síldveiðar, þar voru þeir að öllu
jöfnu í fremstu röð um öll aflabrögð.
Margir eru á þeirri skoðun að þetta til-
heyri aðeins fortíðinni. Aðrir halda því
hins vegar fram, að þetta sé hægt enn í
dag. Með öllum þeim tæknilega útbún-
aði, sem við höfum yfir að ráða á sviði
síldveiðanna, er alls ekki óhugsandi að
gera megi þær breytingar á togurum okk-
ar að stunda megi á þeim síldveiðar með
góðum árangri. Það væri því vel þess
virði að gerðar væru tilraunir í þá átt, því
ef þær heppnuðust, gæti svo íarið að vandi
togaraflotans yrði mun minni en hann
er nú í dag.
Ohugnanlegur skuggi hefur hvílt yfir
íslenzkum sjávarútvegi nú í tvo áratugi
eða allt frá því að síðari heimsstyrjöld lauk.
Skuggi þessi er hin margumtalaða verð-
bólga. Að sjálfsögðu hefur hún hrjáð alla
þjóðina að meiru eða minna leyti, en enga
þó eins og útflutningsatvinnuvegina. I
markaðslöndum okkar ríkir frekar stöð-
ugt verðlag ef miðað er við þær verðlags-
breytingar, sem hafa átt sér stað hér inn-
anlands, endurgjald fiskafurðanna, hefur
því sjaldnast lagað sig að innlendum fram-
leiðslukostnaði, sem eykst stórum skref-
á verðbólgutímum. Islenzkur sjávarútveg-
ur hefur því margsinnis átt erfitt um vik
en með uppbótagreiðslum, gengisfelling-
um og hliðstæðum ráðstöfunum hefur
verið reynt að jafna þann mun, sem verð-
bólgan hefur skapað á milli framleiðslu-
kostnaðar hér innanlands og verðlags í
markaðslöndum okkar. Ástæður fyrir
þessari þróun eru eflaust margar, en til
að unnt sé að lækna þessa meinsemd, sem
hefur hrjáð okkur svo mjög, verðum við
öll að gera okkur grein fyrir vissum stað-
reyndum efnahagslífsins, sem er tilgangs-
laust að komast fram hjá.
Utgerðarmenn og sjómenn hafa mjög
oft verið óánægðir með fiskverð, enda
ekki að ástæðulausu. Það hefur átt sér
stað og það oftar en einu sinni, að ekki
hefur verið unnt að hækka fiskverð vegna
verðbólgu, og er skemmst að minnast
ákvarðana verðlagsráðs um áramótin
1963 og 1964, en þá reyndist ekki hægt að
hækka fiskverð með eðlilegum hætti þrátt
fyrir verulegar hækkanir á erlendum
mörkuðum.
Ekki stóð á svari ýmsra pennalipurra
manna, fiskiskipin og allir sem á þeim
störfuðu voru orðnir styrkþegar, rétt einu
sinni eða með öðrum orðum, lifðu af al-
mannafé, svo ég noti þeirra eigin orðalag.
Þetta voru engin hvatningarorð til þeirra
manna, sem í áratugi höfðu staðið í
Verðlaunagripir Sjómannadagsins 19G5, sem
voru til sýnis í glugga Kaupfclagsins.
Ljósm.: Heimir Stígss.
fremstu röð við verðmætasköpun þjóðfé-
lagsins. Rangtúlkun málanna er tæplega
árangursrík leið til happasællar úrlausnar
vandans, en sá málflutningur virðist mjög
útbreiddur, sérstaklega þegar rætt er um
sjávarútveginn og þá sem eru í nánustu
snertingu við hann. Að þykjast ekki skilja,
samrýmist ekki þeirri kenningu, að við
séum mjög vel menntuð þjóð.
Ef til vill eiga þeir menn, sem að út-
veginum standa, einhvern þátt í því,
hvernig komið er gangi þessara mála. For
svarsmenn útvegsmanna og sjómanna
gera allt of lítið að því að koma fram fyrir
almenning og skýra málstað sinn. Við
rnættum gjarnan taka okkur til fyrirmynd-
ar landbúnaðinn og þá, sem að honum
standa. Olíkt eru forsvarsmenn þeirra rögg-
samari við að túlka málefni sín, enda
hefur það borið ríkulegan ávöxt. Sjávar-
útvegurinn er þróttmesti máttarstólpi
okkar Islendinga, vegni lionum illa, segir
það fljótlega til sín í öllu efnahagslífi okk-
ar, fyrst kemur það niður á þeim sem
næst honum standa og síðan koll af kolli.
Með hliðsjón af framansögðu hlýtur það
að verða verkefni þeirra manna, sem að
Framhald á bls. 83.
F A X I — 81