Nýi tíminn - 01.10.1932, Blaðsíða 2

N Ý I T í M I N N
Úr ADstnr-Skafíafellssýslu.
Bréf tll Ný)a tímans.
á, sama tíma og kröfur þessar
hefðu átt að koma fram, þá lýs-
ir forstjóri Sambandsins yfir
stefnu Sambandsins, og hún fer
alveg i öfuga átt.
Lesið ræðu iianB í 27. tbl.
gamla Timans þ. á. Þar lýsir
hann því yfir, að Sambandið
ætli að beita nákvæmlega sömu'
aðferðum og selstöðuverslanirn-
ar beittu áður á erfiðustu tím-
unum. Hann kemst m. a. svo
að orði:
»Nú er ekki um annað að
tala, en að greiða allar þær
vörur, sem inn eru fluttar á ár-
inu, og ef sýnilegt. þvkir, að
gjaldeyrisvörurnar séu of hátt
áætlaðar, sem vel getur verið
eftir útlitinu nú, verðuraðlækka
úttektarheimildina og minka
innflutninginn til félaganna sið-
ari hluta ársins, þangað til út-
flutningsvörurnar hrökkva fyrir
innflutningnum og þeim greiðsl-
um, sem óhjákvæmilegar eru
innanlands«.
Hér er þvi lýst yfir beinum
orðum, að þegar veturinn geng-
ur nú í garð, þá á að miða vöru-
kaup til bændanna við greiðslu-
getu þeirra, en ekki þörf þeirra
til að halda líflnu í sér og fjöl-
skyldum sinum. Kalt og rólega
er gefið fyrirheit um það, að
kaupfélagsbúðirnar eigi að
standa galtómar, þegar veturinn
gengur í garð, og bíða eftir því,
að hafísinn leggist að ströndun-
ura og hindri vöruflutninga fram
eftir sumrinu. Og jafnhliða er
gengið harðri hendi eftir dilk-
unum, sem annars gætu þó eitt-
hvað haldið lífinu í bændafjöl-
skyldunum. Reynir nú á, hvort
islenskir bændur láta enn bjóða
Bér hið sama og á tímum sel-
stöðuverslananna.
Nýi tímrnn
er þegar orðinn útbreiddasta
blaðið í sumum sveitum landsins.
Mér er ljúft að senda Nýja
tímanum nokkrar línur. Fyrst
er að minnast á það, hverjum
vinsældum hann á hér að fagna.
Nokkur eintök koma í þessa
sveit. Og á þeim heimilum hefir
hann vakið þvilíka eftirtekt, að
menn bíða næstu póstferðar með
óþreyju, til að sjá, hverjar nýj-
ungar hann hefir að flytja. All-
flestir þeirra, sem fá hann, óska
eftir að fá hann framvegis. Við
höfum nokkrir rætt um að aura
saman fé honum til Btyrktar. Ég
treysti þvi fyllilega, að svo mik-
ið fé safnist um allar sveitir
landsins, að það takist að gefa
hann út áfram, — og það í
stærra broti en nú. Við islensk-
ir smábændur og leiguliðar þurf-
um að gefa út okkar eigið mál-
gagn og það svo stórt, að við
getum sjálfir skrifað í það, það
sem okkur liggur þyngst á hjarta.
Og því takmarki munum við ná,
ef við reynumst nógu ötulir.
Þá er að minnast á ástandið
hér og framtíðarhorfur. Hvaða-
næfa berast fregnir um neyð-
arástand islenskra bænda og
verkamanna nú í seinni tíð. Héð-
an úr Austur Skaftafellssýslu er
sömu sögu að segja um hörmu-
legt ástand og óglæsilegar fram-
tíðarhorfur. Bændur hér eru all-
margir leiguliðar, sem búa á
hlunnindalausum og niðurnídd-
um kotum, sem þeir verða að
gjalda háa landsskuld eftir. Þó
eru sjálfseignarbændur hér fleiri.
En ástæður þeirra eru litlu betri.
Fasteignir þeirra flestra eru veð-
settar fyrir banka- og verslun-
arskuldum, og tekjur af búun-
um hrökkva skammt til að
greiða vexti og afborganir.
Einustu markaðsvörur bænda
hér eru kjöt og ull, sem nú
mun illaeljanlegt. Þó hefir Kaup-
félag Austur-Skaftfellinga lánað
bændum vörur út á þessar af-
urðir þeirra eftir áætlunarverði.
En áætlunarverðið, sem miðað
er við, er 0,50- 1 kr. kg. af ull-
inni eftir gæðum, og dilkarnir
áætlaðir til jafnaðar á 3—4 kr.
Þetta eru allar árstekjur bænd-
anna hér. Nú getur hver meðal
greindur maður farið nokkuð
nærri um það, hvort þeir þurfi
að lifa í óhófi til að eyða þess-
um tekjum. Ef áætlað er, að
bændur hér hafi að meðaltali
100 kg. af ull og 60 dilka til
innleggs, þá verður útkoman sú,
að fyrir ullina fá þeir 75 kr. og
um 200 kr. fyrir dilkana. Ann-
ars er þetta e. t. v. of hátt
reiknað, enda meir en meðal
bændur, sem hafa svona mikið
innlegg.. Af þessum tekjum verða
nú bændur að greiða lögboðin
gjöld til sveitar, ríkis og kirkju,
vexti og afborganir af skuldum,
og fyrir ’afganginn af 275 kr.
nauðsynjavörur úr kaupstað,
sem heimilið getur ekki án verið.
Skattheimtumenn ganga svo
fast eftir með kröfur sínar hér,
að allar lífsnauðsynjar verða að
sitja á hakanum. Þó kom það
greinilega í ljós á manntalsþingi
hér síðastliðið vor, að öreiga-
bændur gátu ekki staðið i skil-
um, þótt þeir hefðu góðan vilja
á því, ýmist af skyldurækni eða
gömlum vana. En þegar pyngj-
ur smábændanna reyndust tómar,
þá gáfu sig fram nokkrir betri
bændur og buðust til að gera
mönnum þann greiða að borga
fyrir þá, auðvitað af þeirri ein-
skæru fórnarlund að losa þá við
lögtak. Greiða bvo smábændur