Lesbók Morgunblaðsins - 30.05.2009, Side 1

LAUGARDAGUR 30. MAÍ 2009
STOFNUÐ 1925
21. TBL. 85. ÁRGANGUR
LESBÓK
Tortímandinn Það verður
hart barist í framtíðinni 4
Morgunblaðið/Einar Falur
Listmálarinn „Þetta er ekki
bara einhver paródía á mál-
ara,“ segir Ragnar Kjartans-
son sem málar 180 portrett
á næstu mánuðum.
Bókmenntir:
Einkalíf alþýðunnar
undir félaga Stalín 5
8Ótti og óbeit:Hryllingsmyndahátíð í Amsterdam
12Gagnrýni:Arfleifð Hoffmannsá Kjarvalsstöðum
Ö
ll listsköpun er að einhverju leyti áróð-
ur,“ skrifaði breskur rithöfundur að
nafni Eric Arthur Blair um miðja síð-
ustu öld og hitti um leið naglann á höf-
uðið. Áróður listaverksins getur að sjálfsögðu
verið misjafnlega beinskeyttur og jafnvel
ómeðvitaður en í listaverki er þó ávallt að finna
hugmynd eða gjörning sem með einum eða öðr-
um hætti leitast við að hafa áhrif á skynjun
móttakandans – og að lokum skilning. Orð
Blairs þarf auðvitað að skoða með tilliti til
þeirra módernísku vinda sem blésu um Evrópu
þegar fullyrðingunni var kastað fram í ritgerð
um T.S. Eliot – en fullyrðingin stenst engu að
síður póstmóderníska hugmyndafræði nú-
tímans. Á miðopnu Lesbókarinnar ræðir Einar
Falur Ingólfsson við myndlistarmanninn Ragn-
ar Kjartansson, fulltrúa Íslands á Fen-
eyjatvíæringnum í ár. Ragnar segir á einum
stað í viðtalinu að hann heillist af sjálfu ferlinu
við að skapa listaverkið og að athöfnin skipti
hann meira máli en sjálf lokaafurðin. Ef við
heimfærum fullyrðingu Blairs upp á list Ragn-
ars mætti segja að áróðurinn í listaverkinu
hefði nú færst frá því að vera eiginlegur boð-
skapur – þ.e.a.s. hugmynd sem hægt er ná utan
um með rökrænum hætti – yfir í forsendu og
jafnvel forsendubrest hugmyndarinnar um
listaverkið. Svo ég mati þetta nú ofan í þig, kæri
lesandi; áróður listaverksins er ekki í listaverk-
inu sjálfu heldur í ferlinu sem listamaðurinn
gengur í gegnum við sköpunina á listaverkinu!?
Þetta rímar við hugmynd Ásmundar Ásmunds-
sonar myndlistarmanns í heimildarmyndinni
Steypu þegar hann útskýrir listina svo: „List er
það sem listamaðurinn gerir.“ Einfaldari út-
skýringu á hugtakinu list hefur maður ekki oft
rekist á. En hver er þá áróðurinn í list Ragn-
ars? Ef til vill er listamaðurinn ómeðvitaður um
hann en líklegra er að það velti á hugarástandi
móttakandans hverju sinni.
Óneitanlega hefði þó verið gaman að spyrja
Blair álits væri hann enn á meðal vor. Slíkur
kunnáttumaður var hann um áróður. Skrifaði
meira að segja merkar skáldsögur um efnið,
undir höfundarnafninu George Orwell.
Listin áróðursins vegna
ORÐANNA HLJÓÐAN
HÖSKULDUR ÓLAFSSON
Ragnar segir á einum
stað að hann heillist af
sjálfu ferlinu við að
skapa listaverkið […].