Harðjaxl réttlætis og laga - 03.09.1924, Blaðsíða 3
HARÐJAXL
3
Þjóðfélagið.
Já, hvað er þjóðfélagið? það er „hlut-
ur“, sem ekki þykist vera til fyrir mig,
gamlan og sterkan sjómanninn, en
krefst þess, að eg, sem er nú þektur
rithöfundur, sé til fyrir þjóðfélagið.
í mörg ár þrælaði eg á skútum og
opnum bátum; þá vildi enginn líta við
mér nema Sigurður frændi minn, þegar
hann skaut yfir mig skjólshúsi á lands-
ins kostnað. Nú er öldin önnur, nú ferð-
ast eg um borg og bý og höfðingjarnir
taka ofan fyrir mér. — Já, margt er
manna bölið og misjafnt drukkið ölið.
Sumir þamba „spírann“ með merki fjór-
ir þumlungar, en aðrir „glussa“, með
merki skelfing. En eg, formannssonur-
inn, berst á móti andatrú og burgeisum.
Frú Sigríður, Árni og Ástvaldur elska
mig, en ekki á eg upp á háborðið hjá
Sigurjóni á Álafossi og bróðir Mika.
Sumir spyrja mig, hvort eg vilji ekki
heldur standa í þessu en slást við
skítuga Flandrara. því er þar til að
svara, að ekki hefir því verið haldið
fram til þessa, að bróðir Mika hafi ver-
ið of hreinlegur. — 1 norðurförinni
reyndi eg margt, sem sjá má á öðrum
stað í blaðinu, en verst var þó á Siglu-
firði, þar sem ýmsir reyndu að svelta
mig í hel. Héldu víst ýmsir minniháttar
legátar, að eg gæti lifað á loftinu, eins
og hún Solveig sálaða frá Miklabæ. En
Oddur gamli er ekki ennþá í Haraldar-
sveitinni, sem svífur um, syngjandi
sálma og saltaríum, sem rekur sára-
bindi út úr endaþarminum, rétt eins og
þegar Eyþór slátrari rekur garnir úr
geldri rollu. — Einar heitinn Hjörleifs-
son var á ferðinni norður þar skömmu
áður; stafaði víst frá honum trúin.
Hann sat stórstúkuþing. Enginn skyldi
trúa því, að Einar heitinn sé svo bæn-
heitur, sem raun er á orðin, því að víst
var það hann, sem með aðstoð bróður
Mika læknaði vantrúna í Grímsey, svo
að nú gengur Jón Magnússon þar ljós-
um logum, en er samt bráðlifandi suður
í Reykjavík. — Meira mætti um þessi
dularfullu atriði skrifa, en slept verður
því að sinni. 1 næsta númeri mun birt-
ast þýðing á grein um mig, sem birtist
í ensku stórblaði síðastliðið vor.
--o----
Mikill aíli.
Undanfarið hefir aflast meiri fiskur
en dæmi eru til undanfarna áratugi. Má
svo heita, að fiski hafi verið mokað hér
á land í öllum fiskistöðvum, en þó mest
í Reykjavík, en þó er ástandið svo, að
hér er ekki hægt að fá fisk til matar.
Til mín kom maður, gamall bæjar-
maður, sem á tólf börn, og kvaðst ekki
geta neinstaðar fengið fisk í soðið, hann
hafði leitað með öllum fjörum, á öllum
torgum hjá öllum fiskkaupmönnum, en
hvergi var fisk að fá.
Er stór vanvirða slíkt framferði, að
senda allan fisk út úr landinu, svo börn
fiskimanna og verkamanna verða að
svelta vegna fiskleysis.
það er ekki nóg þó að Kjartansen og
annað Moggarusl rífi út sinn áður full-
kílda kvið með lundakofu og lamba-
kjöti á 6 kr. kg. Svei! Svei!
o
Vanvirða og óþægindi.
Merkilegt þykir mér, ef enginn hefir
veitt því eftirtekt, hve fáir eru hér
pissukrókar. þeir eru aðeins tveir og
báðir fyrir neðan læk. þetta ber vott
um sóðaskap, en síður um fátækt, því
að naumast getur það kostað stórt
„kapítal“ að koma upp einu eða tveimur
slíkum mannvirkjum, en á því er brýn
þörf. I þurki má oft sjá stóra læki
renna yfir fjölförnustu gangstéttir
borgarinnar. „Sívilíseraðir" menn, sem
vilja ekki trampa í slíku, verða að
krækja fyrir þetta út á hrossagötuna.
það virðist vera óþarfi að baka gjald-
endum kaupstaðarins slíka annæðu,
enda ekki hættulaust; eg var einmitt að
hoppa yfir slíkt vatnsfall, þegar eg varð
undir bifreiðinni í fyrra.
í lögreglusamþykt Reykjavíkur er
lögð refsing við að hneyksla menn inn-
an lögsagnarumdæmisins. En hvað á að
gera? það er ekki gott fyrir ókunnuga
að leita uppi þessa tvo staði, sem eg
áður nefndi, að eg nú ekki nefni kven-
fólk, sem ferðast hingað. Fyrir það er
ekkert afdrep frá því opinbera; eg veit
til þess, að það hefir stundum komist í
slík vandræði, að það hefir hlaupið inn
í alókunnug hús í slíkum nauðum. En
karlmenn hlaupa oft inn í port og alls-
konar króka, og verða þeir þá að láta
ráðast, hvort þeir verða fyrir fjárútlát-
um eða ekki. Slíkt er hvorki skemtilegt
fyrir hlutaðeigendur né heldur áhorf-
endur. — Síðustu mánuðina hefir mik-
ið verið skrifað í blöðin um Berlimi, en
eg mun vera sá fyrsti, sem tek málið frá
þesari hlið.
--o--
Bæjarbragur
Odds Sigurgeirssonar, sjómanns.
Lag: Hann Árni er látinn í Leiru.
Fjörugt er líf þar í landi,
og loftið svo fádæma gott.
Fagur og frjálslegur andi,
flest ber þess ágætis vott. —
Dásöm er dýrðin í bænum,
og dæmalaust ununar-rík;
nautn þar að sveima hjá sænum,
með siöferðisdrósum úr Vík.
/
þar eru Bíó og „böllin“,
og „bílar“ um staðarins torg. —
Mikið um skemtan og skröllin
og skrautið í þessari borg.
Og óminniselfur þar glitra,
þó aðflutningsbannið sé traust,
því mörg er þar myrkranna kytra
og mjöðin seld takmarkalaust.
þai' „smygla“ þeir „spóla“ og „brugga“,
og spai'ka svo lögunum á. —
Dóms þótt að dynji’ á þeim skrugga
þeir drekka’ aldrei meira en þá.
Alt er til andlegra þrifa,
já, ekki’ er þar hugsunin sýkt.
þar er þó lystugt að lifa,
og lífið svo viðburðaríkt.
Og drósir um götur þar ganga,
með glóandi fagurrautt hár.
Að aftni þeim oft fer að langa
í amorsins spenvolga tár.
Já, margur er maðurinn kátur
og meyjanna ginnandi hold.
Á landi, þó brotni’ í tvent bátur,
það ber tíðum við hér á fold.
En Oddur hinn stóri og sterki,
hann stingur á meinanna kýl.
Með Svipunni vel er að verki,
og' venur hér bæjarins skríl.
En best stýrir borginni’ hann Knútur,
og bendir á velferðai’mál.
þótt oft fái’ hann ámælis-hnútur,
þá er hann þó bæjarins — sál.
Hann vill ekki’ að börnin sín bresti,
né bregðist nein atvinnugrein;
og hatar djúpt heimskunnar lesti,
því lund hans er göfug og hrein.
-----o----
Xj am"b a.d.ráp
Föstudaginn 15. ágúst þ. á. skrifar
einhver P. P. grein í Vísi. Minnist hann
þar á þá misþyrmingu sem á sér stað
á framleiðslunni, þegar lömbin eru tek-
in og drepin rétt þegar þau eru nýbúin
að læra átið.
En höfundurinn hefir tekið þetta frá
dálítið annari hlið en þeirri sem mér
þykir helst snúa að okkur. þessi höf-
undur er auðsæilega dýravinur og telur
það illa meðferð að taka unglömbin og
eta þau. En það má sá góði mann vita,
að til þess er fénaðurinn alinn upp, að
hann verði etinn, og það að flytja lömb-
in á bifreið, það þykir mér alls ekki
ómannúðleg meðferð, heldur þvert á
móti. það er sú „praktiska“ hlið máls-
ins sem þarf að ræðast og ættu menn
að skilja það, að skaði er það fyrir þjóð-
ina, að tekin skulu fráfærulömb og
slátrað; þá glás eta heldur ekki aðrir
en hrafnar og bui'geisar, en þeir þyrftu
að fá eitthvað annað til að japla á í
júnímánuði, til dæmis knallhettur eða
kransaugu. Eg læt nú hrafna greyin
vera, en það er alt verra með burgeis-
ana og sparnaðarhugsjón þeirra.
Og eðlilegt er að Vísir vilji sem minst
um það tala.
--o-
Heilræði.
Fyrir allmörgum árum síðan vai'
maður að nafni Páll Stefánsson vika-
piltur við eina af stæri'i verslunum
þessa bæjar; í hjáverkum hafði hann
tekið sér fyrir hendur að semja ritgerð
um sauðfjárrækt og hunda, var slíkt af
svo mikilli fáfræði samansett, sem af
slíkum manni mátti vænta, hefði senni-
lega ekki verið minni skynsemi í því,
þó hundarnir hefðu tekið sér fyrir að
rita um Pál. En skamt er öfganna á
milli; nú hefur Páll Stefánsson frá
þvei'á, — en það mun sennilega vera
sami maðui’inn, — gerst eyðufyllir í
dálkum danska Mogga, og hrúgað þar
saman fúkyrðum og svívirðingum um
menn og málefni, sem hann ekki ber
minsta skyn á; er fólskan og illyrðin á
svo háu stigi, að undi'un sætir, að
nokkurt blað skuli leggja sig niður við
að birta slíkar ritsmíðai'. Nú ætla eg
að leggja honum heilræði, sem er það,
að hann noti næstu frístundir sínar til
þess, að reikna út og meta til verðs,
velgefnar heimasætur, til athugunar
fyrir efnalega velstæða fyrvei'andi
samherja sína (þ. e. pipai'sveina), sem
verið hafa óheppnir í kvennamálum, ef
vei’a kynni, að þeir gætu bætt sér upp
einstæðingsskapinn, með því að pen-
ingar væru í boði.
--o---
StökuLi?
tileinkaðar Oddi Sigurgeirssynl sjóm.,
með tilhlýðilegri virðingu/
Nú er hetja víst að verki,
veistu þjóð að Oddur sterki
er þitt mesta undra barn.
Honum áttu helst að launa
„Hnútasvipu“ og reyna’ að bauna
andatrúnni út á hjarn.
Vinnur hetja’ á láð og legi,
lipur bæði’ á nótt sem degi,
iðjusamur alla stund.
þorskhausa hann mýldi mai’ga,
Moggadóti vill nú fai'ga;
lítur danskan lepp sem hund.
Áfram! því með báli’ og brandi
berstu andatrúar-fjandi,
láttu’ ei Halla hafa frið.
Kristnaðu betur fjólu-froskinn,
festu öngli’ í danska þorskinn.
Glímdu þverár gradda við.
Gamall bæjantiaður.
----o----
Kœra.
þegar eg var nýkominn af Siglufirði,
var eg áreittur og út af því máli hefir
þessi kæra risið.
I gærkveldi um. kl. 91/2 var eg stadd-
ur ofantil við Steinbryggjuna, réðst þá
að mér maður nokkur, Hjörtur Daní-
elsson Hjaltalín að nafni, með illyrðum
og ofbeldi. Var hann sýnilega drukkinn,
enda hampaði hann flösku framan í mig
og er hann hafði sopið úr henni, fleygði
hann henni í mig. Meiddi hann mig á
fingri, svo úr blæddi. Sýndi eg áverkann
þeim Hendi’ik J. S. Ottossyni, Vestui’-
götu 29 og Erlendi Erlendssyni Lauga-
veg 16. Ýmsir heldri borgarar stjökuðu
við mér og reyndu að æsa okkur saman.
Leyfi eg mér hérmeð að kæra Hjört
þenna cg krefjast þess, að honum sé
gert að greiða mér bætur fyrir ávarkann
og sársauka og að hann sé dæmdur í
sekt fyrir drykkjulæti og óspektir.
Sem vitni leyfi eg mér að tilnefna þá
Hendrik Ottósson, Ársæl Sigurðsson
cand. phil. Nýlendugötu 13, Jón Bryn-
jólfsson blaðamann við Alþýðublaðið,
Kristján Gestsson verslunarmann hjá
Haraldi Ái-nasyni, Júlíus Borgfjörð
Bergstaðastíg 36.
Reykjavík 7. ágúst 1924.
Oddur Sigui-geirsson, sjóm.,
Spítalastíg 7.
Til lögreglustjói’ans í Reykjavík.
Lögreglustjóri hefir ekki viljað sinna
kæru þessari — sem svívirðilegt er.
---0--
Landsbankinn.
það gengur margt öfugt með þjóð
vorri, eins og t. d. það, að Kjarval mál-
ar Gi'indvíkinga í Landsbankann í Rvík
eins og það sé ekki nóg af duglegum,
gömlum og skeggjuðum sjómönnum hér
í höfuðborginni.
Eg er á móti Kjarval í þessu. Nei
hann ætti að skreppa austur í Brúnavík
æskustöðvar sínar og taka þar stórlán
til að stofna banka í Grindavík, þá stæði
það svei mér betur af sér, að sjá Gi’ind-
víkingana vaða uppi í bankanum þar.
þá væi-i Kjarval frjáls að því að gefa
sínum Grindvísku tilhneigingum lausan
tauminn.
Eg er ákveðinn andstæðingur Kjai'-
vals í þessu máli. það er allhart þegar
maður er kominn svo hátt í sjómanns-
tigninni, að búið er að skíi’a mótorbát
í höfuðið á mér, og útlendir og inn-
lendir keppast um að taka af manni
myndir: Danir, Englendingar, Norð-
menn, Svíar og Færeyingar,að ógleymd-
um Ríkarði Jónssyni og Lofti Guð-
mundssyni, sem báðir hafa lagt fram
snild sína í því að gera myndir af mér.
En svo hefir Kjai*val hvorki smekk né
vit á að velja slíkar fyrirmyndir í
Landsbankann. Svei bara!
Læknirinn á Siglufirði tók mér ágæt-
lega, gaf mér kaffi hjá frúnni inni í
sinni fínu stofu og keypti Hnútasvip-
una og Ferðablaðið, enda má hann eiga
það, að hann er náfrændi ólafs Frið-
rikssonar, en mágur Ólafs Thors og
heitir Guðmundur.
----o----
Vottorð.
Mjer er ljúft að votta hr. Sæmundi
Gíslasyni lögregluþj. að hann fari með
rétt mál í Alþ.bl. 15. ágúst. Eg var
mjög hart leikinn af ungviði Reykja-
víkur á þessum stað, sem um getur. En
að eg hafi kallað á hjálp, það hlýtur
held eg að vera misskilningur, en það
var rétt komið að því að eg hlypi upp,
því mér þykir ilt að geta ekki talað við
menn 1 friði. Auðvitað er ekki hægt að
amast við því þó oft verði um mig
þröng, þegar eg tala, því Reykvíkingum
þykir gott að hlusta á gáfaða menn. Og
meðan stemning almennings er þann
veg farið, þá er vel. En gott þykir mér
að hafa lögregluna nærri mér þegar eg
tala. Og hafi Sæmundur þökk fyrir
greinina.
Oddur Sigurgeirsson, sjómaður.
---0---
Fyrirspurn.
Viljið þér ekki herra ritstjóri skýra
mér og öðrum frá því, hvers vegna Jón
Kjartansen er ritstjói’i en ekki fjósa-
maður austur í Skaftafellssýslu, sem
mörgum myndi þykja hæfilegra starf
fyrir hann?
Forvitinn.
Svar. Háttvirtum f yrirspyr j anda
hefði verið nær að snúa sér til Morgun-
blaðsins með þessa fyrirspurn. En rit-
stjóri þessa blaðs skal koma með þá
lausn, sem honum þykir sennilegust, að
þeir, sem hirði skepnur í sveit, þurfi að
hafa fullkomið skepnuvit. En þess
þurfum 0 s s ekki ritstjórarnir.