Nýtt kvennablað - 01.03.1944, Blaðsíða 7

NÝIT KVENNABLAÐ
5
Starf og staða konunnar.
Fl'h
Konan er venjulega minni að líkamlegu afli
en karlmaðurinn. Þó er munurinn á einstakling-
um innan sama kyns oft meiri en á tveim ein-
staklingum af gagnstæðu kyni. Rannsóknir
sýna, að iiið eina sem má ganga út frá sem
nokkurn veginn vísu um likamlegt atgerfi karls
og konu er, að karlmaðurinn er venjulega sterk-
ari og því liæfari til erfiðari starfa. Ivonan er
aftur á móti oft liandlagnari og þvi hæfari, þar
sem á lipurð þarf að lialda.
Um liið andlega atgervi karls og konu liefir
ekki enn neitt verið sannað sem bendi til þess
að konan standi þar að baki. Gáfnakvótinn virð-
ist svipaður, en í einstökum þáttum gáfnafarsins
virðist liggja ofurlítill mismunur. Stúlkurnar
eru fljóta ri að læra að lala og drengirnir virð-
ast heldur fljótari að tileinka sér tæknilega
fræðslu.
Skýringanna á hinni ríkjandi verkaskiptingu
verðum við þvi öllu fremur að leita í ýmsum
gömlum venjum en eðlinu sjálfu. Innan hinnar
íslenzku bændafjölskyldu, ríkti t. d. verlcaskipt-
ing, sem að nokkru leyti var miðuð við eðli
eða starfsorku einstaklinganna. Karlmennirnir
slógu með orfi og ljá, en konurnar rökuðu liey-
ið. Til slátlar þarf að öllu jöfnu meiri krafta
en til raksturs. En svo kom sláttuvélin og sneri
við erfiðishlutföllum heyvinnunnar — án þess
þó, að það væri dregið i efa að slátturinn ætti
áfram að teljast karlmannsverk. Slíkt hið sama
hefir skeð á mörgum sviðum iðnaðarins.
Verkaskipting sú sem nú er ríkjandi, og slag-
orðið, að hin einu réttu slörf konunnar séu heim-
ilisstörfin, á því engan rélt á sér, hvorki l’rá
hæfni einstaklinganna né sögulegum staðreynd-
um séð. Aftur á móti eru ýmsir erfiðleikar á
því að sameina starf og heimilislíf sitt til að
viðhalda hinni gömlu verkaskiptingu. Ef full-
komið jafnrétti milli kynjanna á að ríkja um
starfsval, verður konan að hafa möguleika á því
að eignast mann, börn og heimili, án þess þó
að kasta frá sér atvinnu sem hún hefir ánægju
af að stunda, verða fjárhagslega ósjálfstæð og
hengja allt sitt líf upp á þenna cina sterka snaga
börn og séð mai-ga drauma sina rætast.“-----
Ekki einungis maður hennar og börn munu
telja sig lánsöm að eiga Guðrúnu Pétursdóttir,
lieldur hefir þjóðin góða ástæðu til að taka þar
undir. Soffía M. Ólafsdóttir.
sem þó all oft bilar. Dæmin eru allt of mörg um
það, að móðir stendur ein uppi með mörg börn,
en hefir enga menntun, sem veitt geti lienni
aðgang að sæmilega ai'ðbæru starfi, svo að liún
geti séð börnum sínum farborða. Iljónaskiln-
aðir eru líka svo algengir nú á dögum að það
verður að teljast mjög hæpið fyrir konuna að
miða allt líf sitt við starf, sem er svo algjörlega
undir tilviljun og endingu tilfinninganna komið.
I nútima þjóðfélagi verðum við raunverulega
að lelja þrjá hópá starfandi kvenna og einn
iðjulausra. Fyrsti hópurinn eru hinar starfandi
liúsmæður. í öðru lagi koma svo hinar fátækari
konur, sem af nauðsyn þess að sjá f jölskyldunni
farborða hafa dregizt út í atvinnulífið, án þess
kannske að óska þess, og í þriðja lagi má telja
stóran hóp kvenna, sem hafi löngun til þess að
sinna öðrum störfum en heimilisstörfunum,
telja bann við því skerðing á einslaklingsfrelsi
sínu og neita því að binda konuna einungis við
grautarpotta og bleyjuþvott, eða gera hana að
iðjulausa leikfangi, mannsins. Að síðustu er svo
iðjulausa konan, sem einungis héfir valið
sér það hlutverk að vera naulnameðal manns-
ins og harnaframleiðandi, en oftast bregzt
hún einnig hinu siðarnefnda þegar iðjuleysið er
komið á nógu liátt stig og hið fyrra snýst upp
í það, að hún verður skaðvænn lunguspillir,
sem eiginmaðurinn fyrir alla muni vill losna
við.
Allar hinar starfandi konur þjóðfélagsins eiga
ýms vandamál við að stríða, en eitt þcirra
er og verður ef til vill i framtíðinni stærst allra.
Það cr að fá jafnan rétt karlmannsins til þess
að njóta starfs síns og vinnugleði og þeirrar
þjóðfélagsaðslöðu sem hcnni ber, án þess þó að
fara á mis við það að verða eiginkona og móðir.
1 siðasta fyrirlestri liínum minntist ég á til-
raunir þær sem konur víðsvegar í heiminum
hefðu gert og væru að gera, til }>ess að sameina
þetta tvennt. En hér á landi virðast flestar ung-
ar stúlkur sammála um það, að starf utan heim-
ilisins og hjónaband með börnum sé ógjörning-
ur að sameina. Það er einkennilegt, en stundum
fær maður þann grun af viðræðum manna að
hjónaband hljóti í raun og veru að vera sama
og persónlegur og andlegur dauðdagi konunn-
ar og er illt til þess að vita.
Ég minntist á að sumir héldu þvi fram að
vegur og virðing kvenna stæði i réttu hlutfalli
við þann skerf, sem þær legðu til atvinnulífs
og félagsmála þjóðarinnar. Stafar hið einkenni-