Nýtt kvennablað - 01.11.1949, Qupperneq 5

Sigurjón illa slíkri framkomu. En erfitt revndist lion-
um að ná þar rétti sínum.
Varpið var orðið Iiér um liil þrisvar sinnum meira,
þegar Sigurjón lét af búskap en þegar hann tók þar
við.
Laxveiði stundaði hann lengst af, af kappi, ásaml
mönnum sínum, og var mest veitt í laxakistur. Oft
voru tíu karlmenn við að setja niður kisturnar á foss-
brúnirnar. Tvisvar kom það fyrir, að Sigurjón Ienti
ofan fossana í ánni, og hjargaðist nauðulega í hæði
skiptin úr þeim svaðilförum.
Við framkvæmdir allar, hafði Sigurjón það lag, að
leggja alt vel niður fyrir sér áður en hann hófst
handa, og hann var líka minnugur orðtaksins, er seg-
ir: Ef þú vilt þér vegni vel, þú spurSu konuna. Sigur-
jón spurði og ráðfærði sig ávallt við konu sína, og
naut góðs af, að eiga þar vitran og framsýnan vin
og félaga, sem ævinlega var óhætt að treysta.
Ég minnist þess, að móðir mín, Líney, sem var
uppáhaldsbarn Sigurjóns, hefur oft sagt við mig .—•
Föður mínum eru þakkaðar allar framkvæmdirnar og
höfðingsbragurinn, sem var á búskapnum á Laxa-
mýri, en það er nú'samt svo, að móðir mín á þar
ekki minna lof skilið, nema meira sé. Ef hennar liefði
ekki notið við, hefði Laxamýri aldrei orðið það önd-
vegisbýli, sem hún varð. — Þegar ég, sem barn, liafði
orð á, hvað móðir mín afkastaði fljótt og vel störfum
á sínu stóra heimili, svaraði hún: Þú hefðir átt að
sjá handatiltektir hennar ömmu þinnar á Laxamýri.
það var dugleg kona.
Þegar Sigurjón var búinn að ákveða, hvernig liaga
skyldi verkum, var tekið til við framkvæmdirnar, af
þeim heljardugnaði, að þar varð allt undan að láta.
Þótti mönnum lians þá stundum nóg til um hamfar-
irnar, enda átti Sigurjón það til að vera bráðlyndur
við þá, sem með honum unnu, ef honum þótti ekki
nógu vel undan ganga. Kom þá til kasta Snjólaugar,
sem stöðugt mildaði karl sinn, og fékk hann til að
bæta úr, ef henni fannst hann hafa gengið full langt.
011 hjúin, sem oft voru mörg, báru fyllsta traust til
búsbændanna, og þá ekki síður til húsmóðurinnar, sem
þau höfðu reynslu af, að alltaf kom fram til góðs,
hver sem í hlut átti. Mild og vilur, örugg og gætin,
varð Snjólaug miðpunktur hins glæsilega heimilis.
Manni, börnum, og starfsfólki sínu skó]> hún það ör-
yggi og jafnvægi, sem með þurfti, svo allt ga’ti farið
vel. Á henni hvíldu hin ábyrgðarmestu störf, og heim-
ilisfólkinu var það ljóst, að þau voru í góðum hönd-
um.
Sigurjón átti á sinni löngu ævi, við ýmsa örðugleika
að etja, eins og títt er um menn, og ekki sízt þá, er
sérstakir eru að mannkostum og atgerfi öllu. En liann
glímdi jafnan við örðugleikana ótrauður og öruggur.
og ekki einn, þar sem önnur eins kona og Snjólaug var
lagði fram krafta sína við hlið hans. Þó dundu einu
sinni yfir Laxamýrarheimilið þau ósköp, að það leit
út fyrir, að allt ætlaði um þverkbak að keyra og erf-
iðleikarnir verða hjónunum ofviða. Sigurjón fór að
drekka. Laxveiðunum fylgdi vosbúð, og var laxveiði-
mönnunum oft hroll kalt við þær, einkum ef kalsi
var í veðri. Varð þetta til j>ess að Sigurjón taldi sér
trú um, að gott væri að ylgra sér á vínsopa í þeim
ferðum. En það átti eftir að verða honum dýrt. Bakk-
usi, „þeim landsins forna fjanda‘; fannst hnífur sinn
koma í feitt, að Sigurjón á Laxamýri skyldi gefa slík-
an höggstað á sér. Og nú var ekki að sökum að spyrja.
Sigurjón lét svo algjörlega undan síga fyrir víninu,
að í fimm ár mátti hann teljast ofdrykkjumaður. eyddi
um efni fram í vín og veitti óspart drykkjufélögum.
sem þá eins og endranær, voru fljótir að renna á lykt-
ina. Yfir víninu var svo vakað, hálfar og heilar næl-
urnar, og þá kom ])að af sjálfu sér að farið var að
slá slöku við bústörfin. Til dæmis hætti hann að mestu
laxveiðunum. Hefði svo haldið áfram, myndi saga
Sigurjóns.á Laxamýri vera önnur, en raun varð á.
Snjólaug fann erfiðleikana rísa í fang sér, meiri
og stærri, en hún réði við. Nú aldrei Jiessu vant, var
gengið framhjá hollráðum hennar. Maðurinn hennar
tók vínið fram yfir óskir liennar, fram yfir sóma
sinn og framtíð, fram yfir börnin sín, og skylduv
sínar við sjálfan sig og ástvinina. En lnin er reyndar
ekki fyrsta konan á íslandi, og heldur ekki sú ein-
asta, er staðið hefur uppi í örvæntingu, er vínið ræn-
ir kærustu ástvini viti og sómatilfinningu. Snjólaug
hafði ekkert að flýja í raunum sínum, nema til þess
Guðs, sem vanmáttugir menn hafa gegnum aldirnar
sett traust sitt á og leitað til í sorg og gleði. Og nú.
árið 1873, mitt í þessari baráttu, átti hún von á barni.
Auðvitað var barnið kærkomið, en sízt minnkuðu á-
hyggjur móðurinnar við vaxandi ómegð.
Sumarið leið, haustið lagðist snemma að með bylj-
um og hretum. Það var komið fram í október. Sigur-
jón á Laxamýri brá ekki vana sínum og drakk þétl.
En nú ber svo vjð, að hann verður veikur. Hann bólgn-
ar í andliti og þrútna svo augnalok hans, að hann
getur ekki opnað augun. Verður hann þá að fara í
rúmið og er búinn að liggja j>ar, blindur og ósjálf-
bjarga, í nokkra daga, er konan hans leggst á sæng.
Ljósmóðir sú, sem venjulega var sótt Jiarna í ná-
grennið, var veik og gat ekki komið'. Var J)á um enga
manneskju að ræða, til þeirra hluta, fvrr en út á
Máná á Tjörnnesi. Veðrið var svo slæmt, að illfærl
mátti teljast, og vonlítið að til hennar næðist í tæka
tíð. Þó sendir Sigurjón menn Jiangað. út úr ráðaleysi.
NÝTT KVENNABLAÐ