Austri - 27.02.1981, Qupperneq 2

2
AUSTRI
Egilsstöðum, 27. febrúar 1981.
Utgefandi:
Kjördæmissamband framsóknarmanna á Austurlandi.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Jón Kristjánsson, sími 97-1314.
Afgreiðsla og auglýsingar:
Kristrún Jónsdóttir, sími 97-1151.
HÉRAÐSPRENT SF.

Byggðastefnan
Það er engum blöðum um það að fletta að á árunum upp úr 1970
urðu straumnvörf í byggöamaium, og þróun sem viögengist hafði
um aratuga sKeiö var snuiö viö, og íoiki vioast hvar uu á iandi fór
hægt f jöigandi. Þetta héist næstu arin og reyndar allan síðasta ára-
tug. Manmjöidi í Reyitjavik hefur staöiö í staö undaníariö og ekki
veriö um íiutninga aí iandsbyggoinni þangaö að ræöa að veruiegu
marki.
Þaö ber mjög á tiihneigingu hjá þeim sem fjaila um málefni
Reykjavíkur til þess aö stiiia landsbyggðinni upp sem andstæðri
borgmni þegar rætt er um búseturöskun þar og íækkun einstök ár.
Þetta er íjarri öiium sanni. Búseturöskunin er innan höfuðborgar-
svæöisins sem við iandsbyggðarmenn kölium svo. Tekjuhæstu, ibuar
Reykjavikur sem mest mega sín hafa fiutt úr borgmni og til ná-
grannasveitarléiaganna, og þar hefur orðið fjölgun sem er meiri
heidur en nokkurns staöar út á landsbyggöinni.
Hms vegar sjást þess merki aö veörabngði séu í vændum, og
f jölgunin út á landsbyggðinni sé að stöövast, nema á einstöku stað.
Á Austurlandi fjölgar sáralítið ef heildin er tekin á síðasta ári.
Þörfin íyrir þróttmikla byggöastefnu er brýn sem áður og þaö er
mjög nauösyniegt fyrir stjornmáiameim að láta ekki gífuryrði og
vindbeigingshátt ýmissa manna í þéttbýli hrekja sig aí leið í þess-
um einum.
Uppbygging við sjávarsíðuna hefur verið gífurlega mikil á síð-
asta áratug, og við getum spurt sjálfa okkur hvar við stæðum nú
án þessarar uppbyggingar, hvert væri atvinnuöryggi manna á hi-
num ýmsu stöðum út um land og hver afkoma þjóöarbúsins væri.
Þrátt fyrir ýmsa annmarka í sjávarútvegi hefur þarna verið lyft
Grettistaki sem koma mun þjóðarheildinni til góða um langa fram-
tíð.
Hins vegar þarf að koma til frekari uppbygging og þá helst í
iðnaðar og þjónustugreinum ef atvinnuöryggi á að haldast og at-
vinnutækifærin eiga að verða fjölbreyttari en nú er.
Málefni Þórshafnar sem við erfiðleika hefur átt að etja í sjávar-
útvegi hafa verið í gráðugum kjafti fjölmiðla að undanförnu og
hefur ekki skort þar gífuryrðin. Þótt mistök kunni að hafa verið
gerð í þessu máli, þá má það ekki gleymast að málefni þessa staðar
þarf að leysa, og svo er um fleiri staði sem líkt er ástatt um og má
þar nefna Djúpavog hér á Austurlandi. Allt atvinnulíf í sjávarþor-
pum út um land er tengt sjónum og ef sú undirstaða bregst þýðir
lítið að tala um iðnað og þjónustu eða eitthvað þess háttar. Sú
staðreynd blasir við að ekkert skipulag er til sem getur miðlað hrá-
efni til þessara staða án hlutdeildar þeirra í veiðiskiptum og íbú-
arnir eiga ekki að líða fyrir það.
Framkvæmdastofnun Ríkisins hefur tengst umræddu máli, og
hafa þung orð fallið um hana í þessu sambandi. Tilkoma framkvæ-
mdastofnunarinnar og Byggðasjóðs var eitt af því sem olli straum-
hvörfum í byggðamálunum á sínum tíma, og nú hefur Byggða-
sjóður veitt um 4000 lán smá og stór til atvinnuuppbyggingar. Ég
heyrði einn ungan sjálfstæðisþingmann úr Reykjavík Friðrik Só-
fusson lýsa því yfir úr ræðustóli á Alþingi í fyrri viku að leggja
bæri þessa stofnun niður. Hann gæti allt eins talað um að leggja
einn bankann í landinu niður. Hans líkar þola ekki að nokkur
króna sé undir félagslegri stjórn, í Byggðasjóði eru öll útlán sam-
þykkt af stjórn Framkvæmdastofnunarinnar og á ábyrgð hennar,
en draumur frjálshyggjumanna er að þetta sé allt í höndum dig-
urra 'bankastjóra sem einir hafi alit vald og vit. Aðrir hallast að
því, þar á meðal leiðarahöfundur að nauðsynlegt mótvægi sé eðli-
legt í þessum efnum, og útlán bankastjóra séu ekki óumdeilanleg
fremur en öll mannanna verk.
Hér skal það undirstrikað að því fylgir mikil ábyrgð að höndla
með almannafé, hvort sem það er í Framkvæmdastofnum Ríkisins
eða annars staðar, og nauðsynlegt er að vanda mjög alla málsmeð-
ferð í þessum efnum. Ef fullkomins aðhalds er ekki gætt er leiðin
greið í gráðuga kjafta þeirra manna sem ráða yfir fjölmiðlum
sem hafa það að atvinnu að ausa gífuryrðum fyrir atvinnulífið í
landinu og eru barmafullir af ósanngimi, getsökum, og órök-
studdum fullyrðingum þegar málefni landsbyggðarinnar og starf
stjórnmálamanna fyrir kjósendur sína ber á góma. Umræður um
Þórshafnartogarann eru ömurlegt dæmi um hvað umræður um
þjóðfélagsmál geta farið niður á lágt stig og má þar sem eitt dæmi
af mörgum nefna þátt fréttamanns útvarps sem gekk milli stjórn-
málamanna með spurningar eitthvað í þessa átt, Hann sagði að
það ætti að leysa niður um þig hvað vildir þú segja um þessi um-
mæli. J.K.
jSitt úr hverri úttinni
Áður fyrr var það mjög í tísku að
fá skáld eða hagyrðing til að yrkja
eftirmæli. Ekki síst átti þetta við þeg-
ar um höfðingja eða fyrirmenn var
að ræða. Bergur Thorberg landshöfð-
ingi, annálaður ágætismaður, varð
bráðkvaddur 21. janúar 1886 þá enn
á besta aldri, tengdafaðir hans Pétur
biskup Pétursson sendi þá mann allar
götur austur Odda á Rangárvöllum
til séra Matthíasar Jochumsson, með
bréf og beiðni um að yrkja eftirmæli
um landshöfðingjann. En svo illa
vildi til að sendimaður hreppti ófærð
og illvirði, og tafði það ferð hans, en
það er löng leið frá Reykjavík austur
að Odda, og þegar þangað kom var
Matthías ekki heima, hafði farið nið-
rí Landeyjar, og kom ekki heim fyrr
en seint á vöku, og kallaði sjálfur að
þetta hefði verið "hrakningsferð”.
En nú var tíminn orðinn það naumur,
að ef sendimaður átti að ná til Rey-
kjavíkur í tæka tíð, þurfti hann að
leggja að stað í bíti næsta dag.
Andlát landshöfðingja og beiðni
biskups um eftirmæli kom Matthíasi
mjög á óvart, hann hafði fataskipti
í flýti, og settist við að yrkja. En
þegar hann hafði lokið við eftirmælin
einhverntíma um nóttina og gengið
frá þeim til fullnustu, duttu honum
í hug þessar hendingar sem hann
bætti við sem einskonar eftirmála.
Aldrei er svo bjart
yfir öðlingsmanni
að eigi geti syrt
eins sviplega og nú.
Og aldrei svo svart
yfir sorgarranni
að eigi geti birt
fyrir eilífa trú.
Þegar Matthías var gamall orðinn
lét hann svo um mælt, að kannski
væru þessar hendingar það skásta
sem hann hafði gert, svo ólíklegt sem
það væri, miðað við kringumstæður.
Einræður.
Flókin er sú veröld sem við mér
horfir
um veginn hafði ég lært.
En byrgði margt, sem mætti að vísu
segjast,
og menn nefna tímabært.
Vegurinn stefndi burt út í biðina
vafann.
Breyttist allt sem var kennt.
Skegg mitt vex og vindurinn hvín
fyrir utan
ég veit aðeins þetta tvennt.
Hannes Pétursson
Kurteis er sá maður sem hlustar
með athygli á það sem hann veit
allveg út í hörgul, þegar einhver sem
veit ekkert um það segir honum frá
því.
Kringumstæður gera manninn
hvorki mikinn né lítinn en þær sýna
hver hann er.
Góa raular rótt og þýtt
rímu veðurlagsins.
Ekki er kyn þó brosi blítt
bræður öskudagsins.
Sigurkarl Stefánsson
menntaskólakennari.
Útiðengið |t í Kringilsárrana
Nú í fyrri hluta febrúarmán-
aðar fóru þrír Jökuldælingar á
snjósleðum inn á Kringilsárrana
að svipast um eftir fé, en alltaf
kemur fyrir að fé komi fram á
þessum slóðum á veturna. Ekki
síst er von til þess nú, þar sem
í haust var veður hið versta í
göngum, og heimtur ekki góðar.
I leiðangrinum fundu þeir
eina kind frá Vopnafirði með
tveimur lömbum, og var féð vel
á sig komið eftir vetrarvistina
þarna inn frá.
Má til marks um það geta
þess að á öðru lambinu sem var
hrútur var tveggja tommu
hornahlaup.
Mjög snjólétt er um þessar
mundir á þessum slóðum.
Jökuldælingar halda þorra-
blót nú um helgina, en sá siður
er nú tekinn upp aftur þar eftir
nokkurt hlé sem varð á fyrir
nokkrum árum. Umferð innan
sveitar að vetrarlagi er nú allt
önnur en áður var með þeirri
uppbyggingu á vegum sem verið
hefur. Þröskuldurinn vegna
snjóa er nú einkum á svæðinu
frá Hvanná og að Jökulsárbrú,
en þar hefur vegurinn ekki ver-
ið byggður upp ennþá.