Framsóknarblaðið - 30.10.1968, Síða 4

4
T’RAMSÓKNARBLAÐIÐ
Ey ja
Framhald af 1. síðu.
giftusamlega tókst til um
alla þessa þátttöku okkar í
sýningunni. Það var vissu-
lega skemmtilegur og gagn-
legur ávöxtur þess heilla-
vænlega og hallkvæma sam-
starfs, sem ríkt hefur um
árabil milli mín annars veg-
ar og sjómanna hér og nem-
enda minna hins vegar um
að skapa hér sem allra víð-
tækast náttúrugripasafn sjáv
ardýra. Eg sé aldrei eftir
því starfi, sem ég hefi •fórn-
að til þess að gera gripi
þessa sýningarhæfa.
Það er stórt orð, Hákot,
stendur þar. Eg veit, að sum
um muni finnast það greip
aldraðs manns, er ég fullyrði
að við höfum unnið náttúru-
fræði landsins ótrúlega mik-
ið gagn með þessu starfi
okkar. Eg nefni nokkur
dæmi því til sönnunar.
Náttúrugripadeild Byggð-
arsafnsins geymir fiska, sem
aldrei hafa veiðzt fyrr við ís
land. Fyrst varð safnið hér
til þess að sýna þá. Vil ég
þar nefna kólguflekk, silfur-
brama og glirnir. Þá höfum
við fundið og haldið til haga
skeljum og kuðungum, sem
aldrei hafa fundizt áður við
strendur landsins, eða sára-
sjaldan, og fundið þá hluti
hér. Nefna má þar gljáskel-
ina, törguskelina og risa-
snekkjuna. Hér við land
hafa nú fundizt 101 tegund
skelja. Þar af á náttúru-
gripasafnið okkar 84 tegund-
ir eða 84%. Langflestar
þessara tegunda hafa fundizt
hér við Eyjar. Mér telst svo
til, að við höfum á undan-
förnum 15 árum veitt meira
og minna mikilvægar fræðslu
um 31 tegund, staðreyndir
um líf og stærð skeljanna,
sem náttúrufræðingar okkar
vissu ekki áður. Sama má
fullyrða um 24 tegundir kuð
unga, þó að eign okkar þar
minni en skeljanna.
af allri heildinni sé mun
Áður var það ekki vitaö,
að sæsnigla. og sæskeljalíf
við Eyjar væri svo fjölskrúð
ugt sem raun ber vittu. Nú
er flestum kunnugt, að þessi
lægri sjávardýr eru mikil-
væg fæða sumra algengustu
nytjafiska okkar eins og ílal
fiskanna og ýsunnar a.m.k.
á vissum tímum ársJns.
Mér er það sönn ánægja,
að fyrrverandi nemendur
mínir gefa náttúrufræðideild
Byggðarsafnsins skelja- og
kuðungasöfn sín, þegar þeir
hafa ekki lengur ánægju af
að eiga þau sjálfir. Óska ég
b ú a r
í því sambandi að nefna
Erling Friðgeirsson á Kal-
manstjörn og Jón Einarsson
í Engey. í söfnum þessara
pilta hefi ég fundið betri
eintökn sumra skelja og kuð
unga, en safnið átti fyrir.
Þökk sé þeim piltum. Artar-
skapur þeirra og velvild er
öðrum vissulega til fyrir-
myndar.
Þá langar mig að geta þess
að sumir hér eru hugulsam-
ir varðandi alls konar sjáv-
ardýr önnur, sem þeir fá á
fleytur sínar, og koma með
þær til mín. Úr einum róðri
hér um daginn fékk ég t.d.
4 smáfiska, sem bættu önn-
ur eintök af tveim, sem fyr-
ir voru og aðrir tveir fylltu
skarð, sem ekki var fullt áð-
ur, sem sé nýjar smáfiska-
tegundir. Hið sama get ég
sagt um skrápdýr og önnur
lægri sjávardýr. Allt slíkt
er safninu fengur. Nærtækt
dæmi um ávöxt þessarar
hugulsemi er „Undrið mikla”
á safninu, eins og það hefur
verið kallað. Hér á ég við
fullþroskað hrogn og full-
þroskuð svil úr einum og
sama þorskinum. Þegar
þetta fyrirbrigði, þessi undra
fundur átti sér stað í Fisk-
iðjunni, hefði hans hvergi
séð stað, ef aðgerðarmenn
þar og verkstjóri hefðu ekki
orðið á það sáttir að færa
mér þetta „undur” til
geymslu.
Hér læt ég svo í ljós síð-
asta dæmið um hugulsemia
við safnið og ávöxt hennar
til eflingar þessari hugsjón
okkar margra í þessum bæ:
Örn Einarsson, bifreiðar-
stjóri, fyrrverandi nemandi
minn, veitir eftirtekt beini
úr litlum hval (líklega mar-
svíni) niður á bryggju. Hann
sér, að á beininu eru nokkr-
ar skeljar, svo að hann fær-
ir mér beinið til athugunar.
í ljós kom, að á því voru 20
samlokur af skeljategund,
sem áður höfðu aðeins fund
izt 8 samlokur af hér við
land. Það er gljáskelin. Og
aldrei höfðu áður fundizt
svo stór eintök af gljáskel-
inni, sem reyndust vera á
hvalbeini þessu.
Gljáskel hafði aldrei fund-
izt við strendur íslands fyrr
en sumarið 1961. Þá fann
ungur Vestmannaeyingur,
Hörður Hilmisson, nú raf-
virki, 8 eintök af henni á
þilfari báts hér við byggju.
Fundur þessi vakti mikla at-
hygli.
Þegar ég fann þessi 20 ein
tök á hvalbeininu um dag-
inn, átti ég símtal við sjálf-
menntaðan náttúrufræðing
um fund þennan. Þá höfðu
lærðir náttúrufræðingar
frætt hann á því, að gljá-
skelin lifði helzt á leifum
hvala á sjávarbotni. Þarna
var þá staðreynd okkar í
fullu samræmi við það, sem
áður var vitað. Benda vil
ég á það og undirstrika, að
þessi „auðæfi”, — 20 gljá-
skeljasamlokurnar, — hefði
að öllum líkindum farið for.
görðum, ef Erni Einarssyni
hefði ekki hugkvæmzt að
færa mér hvalbeinið. Þetta
vil ég undirstrika öðrum til
athugunar og eftirbreytni.
Eyjabúar, þessu samstarfi
skulum við halda áfram.
Það leiðir til aukinnar menn
ingar í bænum og sómi og
frami kaupstaðarins í heild
eins og þátttaka okkar Eyja-
búa í sýningunni „íslending-
ar og hafið”.
Þ.Þ.V.
Biíojár moðor.
„Það er af sem áður var”
segir S.J. í Fylki nýlega og
á þar við veizluhöld á veg-
um bæjarins. Það er eins og
veizla á hans vegum hafi
aldrei verið haldin fyrr en
á núverandi kjörtímabili.
Þetta er langt frá því að
vera rétt. Eg man eftir
nokkrum veizlum, sem haldn
ar voru á fyrra kjörtímabili,
þar á meðal stórveizlu í Sam
komuhúsinu, sem haldin var
gestum Rotary, sem héldu
þá ársþing sitt hér í Eyjum.
S.J. reynir sýnilega að gera
úlfalda úr mýflugunni og
lætur sig hafa það að bera
ósannindi á borð í veruleg
um atriðum. Hann segir t.d.
að utanríkisráðherrum Norð
urlanda hafi verið boðið til
Eyja ásamt fylgdarliði. Var
þeim haldið matarboð og
kokkteill á eftir, segir S.J.
Sannleikurinn í þessu máli
er sá, að fulltrúar rikisstjórn
ar íslands óskuðu eftir mót-
töku þessara manna og
sendu veizluföngin, sem
voru á hennar kostnað, hing
að til Eyja. En það var ekk-
ert „matarboð” heldur kaffi-
drykkja. Þá eru það ráð-
herraheimsóknirnar, og er
raunar svipaða sögu að segja
um þær, að í öllum tilfell-
um óskuðu ráðuneytin eftir
móttökunum. Eg held að það
sé svolítíð óþægilegt fyrir
ráðamenn eins byggðarlags
að neita ríkisstjórninni um
slika fyrirgreiðslu, það þótti
ekki sómi að því að úthýsa
gegstum í gamla daga og
gildir það raunar enn. Hitt
er svo ánægjulegt, ef þess-
ar ráðherraheimsóknir hafa
heppnast vel, en hitt er
hrein vitleysa hjá S.J. að
óera þær saman við svall og
óhóf rússnesku keisarahirð-
arinnar. Og ég held, að grein
arhöfundur geri flokksbræðr
um sínum og ráðherrum,
Ingólfi Jónssyni og Jóhanni
Hafstein engan greiða með
slíku. tali.
Þá eru það vatnsveizlurn-
ar, sem S.J. smjattar á. Eg
vil upplýsa í því sambandi,
að ég sat þrisvar til borðs
með dönsku gestunum, sem
komu hingað með neðan-
sjávarleiðsluna. í eitt skipt-
ið var kostnaður greiddur
af gestunum. Eg held að það
sé varla hægt að. sleppa við
það þegar erlendir menn
vinna hér í þágu bæjarins
vikum saman, að gefa þeim
einu eða tvisvar sinnum að
borða. Auk þess var boðið
til fagnaðar í Samkomuhús-
inu mörgum þeim mönnum,
sem með einum eða öðrum
hætti höfðu unnið að eða
stutt þá miklu framkvæmd
sem vatnsleiðslan er..
Mér finnst það ósæmileg
skrif, að segja að aðkomu-
gestir hafi slokað í sig mat
og drykk, fyrir stórar fjár.
hæðir að því er virðist mega
ætla að meint sé. Hvað
skyldu t.d. ráðherrarnir Egg
ert Þorsteinsson og Ingólfur
Jónsson, sem þarna mættu
halda um „moralinn” í Vest-
mannaeyjum er þeir sjá
þetta.
Um aðra gesti er hér hafa
þegið beina, orkar fre'kar
tvímælis. En því vil ég ekki
leyna, að mér virðist Eyj.
unum heldur til framdráttar
að það orð komizt á að hér
sé myndarlega tekið á móti
gestum.
Við höfum lengi verið af-
skekkt og því ekki haft svo
mikið af gestagangi að
segja. Ber að fagna pví, að
þetta er að breytast. Því
koma nú fleiri en áður.
Þó að ég sé lítill veizlu-
maður í eðli mínu og kræs-
ingar í mat og drykk freisti
mín ekki, held ég að vio eig-
um að halda hér uppi nokk-
urri reisn í þessu efni.
Bitasárir menn mega sve
hafa aðrar skoðanir.
Sigurgeir Kristjansson.
POTTABLÓM
Nýkomið mikið úrval af
fallegum pottablómum.
Blómaverzlun
ALDA
BJÖRNSDÓTTIR
Ttelliv %
Landakirkja.
Messa n.k. sunnudag kl. 2
e.h. Sr Jóhann S Hlíðar
predikar
Andláí.
S.l. mánudag 28. þ.m. and-
aðist að heimili sínu, Hóla-
götu 22, Júlíus G. Magnús-
son, útgerðarmaður og end-
urskoðandi, aðeins 30 ára að
aldri.
Frá pósthúsinu.
Athygli skal vakin á því,
að bögglapóstur til Banda-
ríkjanna og Kanada, sem
sendast á í sjópósti, og kom-
ast eiga til viðtakanda fyrir
jól, þurfa að sendast í nóv-
ember.
Sama er að segja um
bögglapóst til annarra landa
utan Evrópu.
14 teknir
í gær voru 14 Eyjabátar
teknir að meintum ólögleg-
um veiðum milli lands og
Eyja.
Sumir bátanna voru taldir
ískyggilega nálægt lögnum
vatns- og rafmagns. Var
Lóðsinn sendur með fulltrúa
bæjarfógeta en flugvél frá
Landhelgisgæzlunni mun
hafa tekið bátana.
Mál þessi munu verða tek
in fyrir hjá bæjarfógeta hér.
Snjór.
í nótt féll fyrsti snjór vetr-
arins hér i Eyjum og var
snjóföl á jörðu í morgunn.
Nýtt frímerki.
I dag koma út ný frímerki
5 kr .og 20 kr. í tilefni 150
ára afmælis Landsbókasafns
ins.
Framsóknar.
biaðið
Ritnefnd:
Sigurgeir Kristjánsson
Jóhann Björnsson, áb.
Afgreiðslu annast:
Sveinn Guðmundsson
Gjaldkeri:
Hermann Einarsson
Sími 1163