Framsóknarblaðið - 27.11.1968, Síða 2

2
FRAMSÓKNARBLAÐIö
Tvtr gengisfelling<r setja strih í reihninginn
Framsóknar.
blaðið
Ritnefnd:
Sigurgeir Kristjánsson
Jóhann Björnsson, áb.
Afgreiðslu annast:
Sveinn Guðmundsson
Gjaldkeri:
Hermann Einarsson
Óliht Itöfumst vér að
Árið 1945, þegar heim-
styrjöldinni lauk, áttu ís-
lendingar stórfé í erlendum
gjaldeyri, og voru fjárhags-
lega vel stæðir. Þjóðverjar
voru þá sigruð þjóð með at-
vinnuvegi í kalda koli,
hrundar borgir, hungursneið
og allsleysi. Síðan eru 23 ár.
í dag standa málin þannig,
að Þjóðverjar eru ein rík-
asta þjóð heimsins, með
gnægð af gjaldeyri, sem er
jafnvel gulli betri. Hinsveg-
ar fjármál íslenzka ríkisins
á heljarþröm, gjaldeyris-
leysi nær algert, gífurleg
skuldasöfnun erlendis, og
hver gengisfellingin rekur
aðra. Hér hefur verið um
tvær ólíkar stefnur að ræða.
Annarsvegar hefur fyrir-
hyggja og ráðdeild ráðið
ferðinni, og uppbyggingin
verið skipuleg, og í samræmi
við fjárhagsgetu hverju
sinni. Hér hefur hinsvegar
ríkt skipulagsleysi og í fjár-
festingu, uppbyggingin því
orðið handahófskennd, enda
hefur nánast verið upplausn
í efnahagskerfinu, þar sem
óhófseyðsla og spákaup-
mennska hefur einkennt tíð-
arandann. Eins og fyrr var
sagt, áttu íslendingar digra
sjóði erlendis í stríðslok, en
hin svokallaða „nýsköpunar-
stjórn” eyddi þessum inn-
eignum á tveim árum Afleið
ingin varð gengisfelling og
Marshall-aðstoð.
í annað sinn höfðu íslend-
ingar úr verulegu fé að spila
á síðastliðnum áratug, þegar
góðæri og uppgripa síld-
veiði, ásamt góðu verzlunar-
árferði hjálpuðust að, svo að
útflutningsframleiðsla þjóð-
arinnar fór mörg hundruð
milljónir fram úr því, sem
áður hafði þekkst í sögu
þjóðarinnar. Það var ógæfa
íslenzku þjóðarinnar, að á
þessum árum skorti hana
Guðlaugur Gíslason, ritar
grein um vatnsveitufram-
kvæmdirnar í Fylki, sem út
kom 22. þ.m. Er grein þessi
venju fremur hógvær, frá
hans hendi að vera, og gef-
ur því ekki tilefni til veru-
legra athugasemda. Þó koma
skrif Guðlaugs um dælustöð
ina í Landeyjasandi mér
'heldur óvænt fyrir augu, því
það var einmitt hann, sem
bar fram tillögu í bæjar-
stjórninn í því augnamiði,
að herða á þeim framkvæmd
um. Þá er ljóst að vatnslögn
in milli lands og Eyja er
byggð til að þola mikinn
þrýsting, sem eykur flutn-
ingsgetuna og dælustöðin
verður í samræmi við það
notagildi sjóleiðslunnar. Það
dugandi forystu. Hin svo-
kallr.ða „viðreisnarstjórn”
lét stjórnarskútuna reka á
reiðanum, gjaldmiðillin, ís
lenzka krónan, hefur verið
eins og hrapandi skriða, og
gandreið verðbólgunnar hef-
ur farið eins og logi yfir ak-
Ui'.
Fyrir átján mánuðum, þeg
ar kosningar fóru fram, var
mörgum Ijóst, að hverju
stefnúi, en stórblekkingar
stjórnarliðsins fleyttu „við-
reisnarstjórninni” fram yfir
kosningar.
Nú hefur hulunni verið
svipt burt, og við blasir öm-
urleg staðreynd. Tvær geng-
isfellingar á tæpu ári tala
skýru máli. „Viðreisnar-
stjórnin” hefur leitt þjóðina
niður á við, í átt til örbirgð-
ar og fátæktar. Þetta ástand
vekur heimsathygli, svo að
velviljaðir menn meðal ann-
arra þjóða hafa borið fram
tillögu um einskonar sam-
skot handa íslendingum.
Á sama tima er það eitt
af helztu vandamálum vest-
ur Evrópu, hvað vestur-Þjóð
verjar eru fjárhagslega sterk
ir.
Segja má, að aðstæður séu
ólíkar þar og hér. En það,
sem mestu veldur er stjórnar
farið. Það þarf að hafa
stjórn á efnahagsmálunum. í
þeim efnum liggur hinn
mikli munur. Ef Þjóðverjar
hefðu haft „viðreisnarstjórn”
á borð við þá, sem hér situr,
pá hefðu forystumenn Evr-
ópu ekki þurft að óttazt upp
gang hins þýzka gjaldmiðils
er a.m.k. víst, að Guðlaugur
hugsaði sér ekki að nota fall
hæðina til að þrýsta vatn-
inu yfir sundið, til þess voru
pólsku rörin, sem hann festi
kaup á of veikbyggð.
í fyrravetur, þegar áætlan
ir lágu fyrir um dælustöðina
benti Guðlaugur á íslenzka
menn, sem höfðu þekkingu
á þessum málum, og í sam-
ræmi við hans tillögur var
þeim falið að yfirfara áætl-
anir varðandi dælustöðina
og luku þeir lofsorði á þær
og gerðu ekki athugasemdir.
Að fengnum þeim niðurstöð-
um gerði Guðlaugur þær
ekki heldur. Þá var þó rétti
tíminn til þess, nú er það
of seint, þegar framkvæmd-
ir eru hafnar. Um „flottheit-
in” í þessu máli mun ég ekki
ræða, enda mun Magnús H.
Magnússon, bæjarstjóri vafa
laust svara þeim þætti máls-
ins og skýra tæknilega hlið
þess nánar.
Verkin tala.
Þá endurtekur Guðlaugur
fullyrðingar sínar um að
meirihluti bæjarstjórnar
haldi því á lofti ,að vatns-
veituframkvæmdirnar komi
i veg fyrir aðrar framkvæmd
ir bæjarins. Slíkt tal er út í
hött og getur bæjarstjórnar-
meirihlutinn látið það, sem
vind um eyru þjóta, því
verkin tala sínu máli. End-
urbygging Friðarhafnar-
bryggjunnar, Iðnskólinn,
lögreglustöðin, stórátak í
holræsakerfinu og gatnagerð
endurbætur á barnaskólan-
um og nú framkvæmdir við
sjúkrahus og læknisbústað,
eru allt framkvæmdir, sem
fólkið í bænum sér daglega
og þarf þess vegna ekki að
ræða um, það eru staðreynd
ir, sem minna á sig sjálfar.
60 til 70 millj. kr.
hækkanir.
En það eru stórmál, sem
þingmaðurinn þegir alveg
um, þó þau komi nú þegar
og á næstu árum til með að
hafa mikil áhrif á fram-
kvæmdir bæjarins. Það eru
tvær gengislækkanir, sem
hann hefur nú staðið að á A1
þingi, Þar er hann í meiri-
hluta. Og sá meirihluti hef-
ur nú á tæpu ári fellt geng-
ið tvisvar, ekki um 7% eins
og giskað var á varðandi
franska frankann, heldur
23% og 35%. Það er ástæða
til að nefna þetta þegar tal-
að er um fjármagn vatns-
veitunnar en það gerir þing-
maðurinn Guðlaugur Gísla-
son ekki. Samkvæmt út-
reikningi Magnúsar bæjar-
stjóra Jhækkar kostnaður
við vatnsveituframkvæmd-
irnar um hvorki meira né
minna en 60 til 70 millj. kr.
vegna gengislækkunarinn-
ar. Það var ekki reiknað
með þessum tölum, þegar
fjárhagsáætlanir vatnsveit-
unnar voru lagðar fram í
upphafi. Hvernig á nú að
brúa þetta bil. Þar leggur
þingmaðurinn ekkert til í
skrifum sínum. Hann minn-
ist varla á gengislækkun,
lokar bara augunum fyrir
henni. Nú skilst mér, að
gengislækkanir þær, sem nú
hafa verið gerðar, hafi þann
tilgang að skerða kaupgetu
l , f
almennings. Kaupgeta er í
raun og veru sama og
greiðslugeta, og sé hún skert
hlýtur það að koma niður á
bæjarfélögum eins og ann-
arsstaðar. Þar til viðbótar
hækka svo erlendar skuldir
í öfugum hlutföllum við
skerðingu greiðslugetunnar.
Þetta er ekkert smáræði fyr
ir Vestmannaeyinga, tvær
gengisfellingar á tæpum 12
mánuðum, 15—20% kjara-
Á bæjarstjórnarfundi hinn
22. þ.m. bar Jóhann Björns-
son fram eftirfarandi tillögu:
„Bæjarstjórn Vestmanna-
e.vja samþykkir að auglýsa
breytingu á lokunartíma
kvöldsöluverzlana og veit-
ingastofa, þannig, að frá nk.
áramótum verði kvöldsölu-
verzlunum og veitingastof-
um lokað kl, 22”.
GREINARGERÐ:
Það, sem fyrir mér vakir
með flutningi þessarar til-
lögu, er tilraun til að draga
úr óþarfa eyðslu unglinga
hér í bænum. Eins og öllum
er kunnugt, hefur atvinna
minnkað og eins hitt að
kaupgeta kemur til með að
stórminnka nú alveg á næst-
unni.
Unglingar, og þá sérstak-
j lega þeir, sem stunda skóla-
skerðing og hækkun á er-
lendum skuldum um mill-
jónatugi. Slíkar hrossalækn-
ingar á efnahagskerfinu
setja strik í reikninginn hjá
bæjarfélögunum í landinu.
Meiri stuðning
ríkisvaldsins.
Þá gerir þingmaðurinn
talsvert veður út af ríkisá-
byrgðum, sem hann hafi út-
vegað í sambandi við vatns
veituframkvæmdirnar, Sann
leikurinn er þó sá, að þær
hafa að engu gagni komið,
enda um einfaldar ábyrgðir
að ræða. Hinsvegar væri
gott, ef fullyrðingar þing-
mannsins, um að vatnsveit-
an muni fá helming af kostn
aði við stofnæð greiddan úr
ríkissjóði, ætti stoð í veru-
leikanum. Raunar er það
ekki annað en það, sem gert
er ráð fyrir í lögum. Það
skiptir svo miklu máli hve-
nær þær greiðslur verða
inntar af höndum. Við þurf-
um nú þegar að losna við að
flutningsgjöld af sjóleiðsl-
unni og dælustöð og einnig
að fá framlag ríkisins hækk
að verulega. Að því ber að
vinna og um það ber full-
trúum byggðarlagsins að
standa saman, hvar í flokki
sem þeir eru.
nám, munu því koma til
með að hafa lítið handa á
milli, nema það sem foreldr
ar geta miðlað, en því miður
getur farið svo, að lítið verði
aflögu hjá mörgum verka-
manninum.
Þegar svo er komið verð-
ur að taka fyrir alla óþarfa
eyðslu, og það er að mínu á-
liti hægt, að nokkru leyti,
með því að takmarka opnun
artíma kvöldsölustaða og
veitingastofa.
Hér er að mínum dómi
ekki verið að skerða „svo-
kallaða” nauðsynlega þjón-
ustu kvöldsöluverzlana, því
eins og atvinnu er nú hátt-
að, ættu allir að geta komið
því í verk, að verzla á tíma-
bilinu frá kl. 9 að morgni til
kl. 22 að kvöldi.
Þó hér að framan hafi
Framhald á 4. síðu
S. K.
Lokunartími kvöldsöluverzl-
ana og veátingastoía