Eyjablaðið - 30.03.1983, Qupperneq 4

4
EYJABLAÐIÐ
Nýr meiríhluti þríggja flokka?
SKRIÐNIR ÚR HÍÐINU
Á ýmsum köldum landsvæð-
um hér á jörðu lifa dýr, t.d. eins
og bangsar, sem hafa þann
háttinn á, yfir kaldasta tímann,
að leggjast í híði og er þá brun-
inn hægur og starfsemi lítil. Eru
þá hinir þreknustu birnir mein-
lausari en allt sem meinlaust er,
nema komi að þeim óvænt
styggð.
Þótt einkennilegt mætti virð-
ast þeim sem lítið þekkja til, þá
er óneitanlega ýmislegt sam-
eiginlegt með dýrum þessum og
þeim Þórami og Jóni, þing-
mönnum framsóknar í kjör-
dæminu. Það skal tekið skýrt
fram, að þeir eru með prúðustu
mönnum og engin ljót meining í
því, sem hér er sagt. Það væri
nú annað hvort.
En samt.- Það er til dæmis
ekki vitað, að hæglætismaður-
inn Þórarinn hafi nokkm sinni
haft áhuga á pólitík, og Jón fer
býsna vel með þann áhuga sinn,
ef einhver er. Svo hægir em
þessir sómamenn, að óneitan-
lega kemur upp í hugann að
milli kosninga liggi þeir í ein-
hverskonar pólitísku híði og öll
starfsemi, eða mestöll, verður
þá í samræmi við það.
Illa hugsandi menn og fullir
af skepnuskap hafa meira að
segja haft orð á því, að svo
rólegir væru þeir félagar í
híðinu, að það væri líkast því að
þeir lægju í öndunarvél.
AÐ ÞEIM KOM STYGGÐ
Skyndilega bregður svo við
að komið er að þingrofi, svona
óforvarandis og ekki á kórrétt-
um tíma. Þá bregður Jóni svo,
að hann verður hinn versti
vegna þess, að tillaga um
áframhaldandi undanslátt við
álhringinn gengur ekki án at-
hugasemda í gegn um þingið og
það sem meira er: Hann verður
æfur yfir því að þingmenn
þriggja flokka fari fram á það
að þing verði kallað saman eftir
kosningar. Steingrímur hafði
nefnilega sagt þeim að það væri
hin versta óhæfa. Langflestir
landsmenn höfðu hinsvegar
gert ráð fyrir því sem sjálf-
sögðum hlut, að til þess væri
verið að kjósa nýja þingmenn,
að þeir kæmu saman að kosn-
ingum loknum.
Enginn skilur auðvitað þessa
afstöðu framsóknar og gerir
kannski minnst til, nema þeim
sjálfum, sem verða fyrir bragð-
ið almenningi að undrunar- og
aðhlátursefni.
EINFALDAR
LEIÐBEININGAR I VASA
Framsóknarflokkurinn var
nefnilega búinn að koma sér í
heldur hressilega klípu með því
að standa ekki með Hjörleifi í
því að rukka álverið um meira
fyrir rafmagnið og var sannar-
lega ekki farið fram á mikið.
Steingrímur vildi styðja við
hugmyndir Guðmundar Þórar-
irissonar um raforkuhækkun
upp á tvo og hálfan eyri og
undir lok þingsins gerði vara-
formaður flokksins, sá ágæti
þingmaður Halldór Ásgríms-
son, þá reginskyssu að ganga
með þeim álversmönnum í eina
sæng með því erkiíhaldi, sem
hefur talið allt með felldu í við-
skiptum við álhringinn, sem
auðvitað ekki er.
I þessu máli myndaðist
nefnilega nýr meirihluti þeirra
frammara með íhaldinu og
leyfum af kratakompaníinu.
Eitthvert bragð varð Stein-
grímur að finna til að breiða
yfir þennan framsóknaríhalds-
meirihluta, sem Tómas Iýsti á
svo hjartnæman hátt, sem
kunnugt er.
Bragðið var hins vegar ekki
betra en það, að Steingrímur
fann ekkert skárra en nefna
það nýjan meirihluta, sem
óskað hafði eftir, að þing væri
kallað saman eftir kosningar!
Allir hlæja að þessari vitleysu.
Steingrímur setti síðan sam-
an dulítið bréf, þar sem þessum
ímyndaða meirihluta er haldið
á lofti, lét þingmenn sína hafa
þetta bréf meðferðis í kjör-
dæmin, þar sem þeir allir sem
einn tyggja nú á þessari firru,
hvar og hvenær sem þeir geta
komið þeim á framfæri.
Um þessa vitleysu hefur Jón
á Seglbúðum í Landbroti skrif-
að bæði greinar og leiðara í
framsóknarblöðin og tafsað á
þessu á hverri frammarasam-
komunni eftir annarri.
Já, það er ekki mikið í
farangrinum. Maður hefði
haldið að meira þyrfti til að
reka þessa öðlingsmenn úr híði
sínu.
(Að vísu hefur Þórarinn ekki
tekið eftir þessu enn, en hann
grípur þetta ábyggilega
seinna).
G.S.
Traust
afltil
vinstrí
„Við skulum hins vegar ekkigangaþess
gruflandi, að hugmyndirþessar eru
ekkiþarmeð úrsögunni. Þærmunu
endurvaktar eftir kosningar ogþá ríður
á aðfull samstaða sé meðal launafólks
um að hrinda atlögunni“.
Aðför að
launamönnum
Grein þessi birtist í Þjóðviljanum fyrir nokkru og fékk
Eyjablaðið leyfi greinarhöfundar tíl þess að birta hana hér í
blaðinu.
Enn skal lagt til atlögu viö
launin í landinu. I nafni verð-
bólguvandans. I þetta skipti ríður
forsætisráðherra á vaðið með
dyggum stuðningi hluta samráð-
herra sinna með frumvarpi til
laga um nýtt viðmiðunarkerfi á
laun. Samtök launafólks, sem
hafa marglýst sig reiðubúin til að
taka þátt í gerð nýs viðmiðunar-
kerfis, hafa mótmælt þessu harð-
lega. Þarna er nýtt viðmiðunar-
kerfi ekki kjarni málsins, heldur
ný þung skerðingarákvæði um
laun. Ber þar hæst að lengja á
verðbótatímabilið úr þremur
mánuðum í fjóra, ekki á að taka
tillit til breytinga á verðskrám
orku- og hitaveitna og síðast en
ekki síst á að afnema breytingar á
kaupgjaldsvísitölu, sem verða
vegna breytinga á niðurgreiðsl-
um og óbeinum sköttum.
Kaupgjaldsvísitala
- framfœrsluvísitala
Það hefur komið fram í um-
ræðunni urn þetta mál, að munur-
inn á framfærsluvísitölu og
kaupgjaldsvísitölu er ekki nægi-
lega vel afmarkaður í hugum
manna. Þannig fjallar frumvarp
þetta ekki nema að litlu leyti um
frámfærsluvísitöluna.
Framfærsluvísitalan rnælir
verðhækkanir út frá tiltéknum
grunni, sem nú er miðaður við
neyslukönnun, sem gerð var á ár-
unum 1964-'65. Framfærsluvísi-
talan mælir sem sagt hækkun á
ákveðnum vörutegundum í á-
kveðnu magni, sem fundið var í
þessari neyslukönnun. Þegar við
segjum að verðbólgan sé t.d.
50%, þá eigum við við að fram-
færsluvísitalan hafi hækkað um
50%.
Kaupgjaldsvísitalan er hins
vegar samningsatriði á hverjum
tíma og ber að hafa í huga, að þó
hún taki breytingum á samning-
um eða lögum, þá hefur það eng-
in áhrif á framfærsluvísitöluna,
sem heldur áfram að rnæla verð-
hækkanir í landinu óháð því hve
mikið kaupgjaldsvísitalan er
skert. Kaupgjaldsvísitalan tekur
semsagt aðeins mið af fram-
færsluvísitölu, en frávikin geta
verið umtalsverð.
Ekki þarf að fara mörgum
orðum um þær skerðingar á
kaupgjaldsvísitölu, sem felast í
frumvarpinu. Þær hafa verið tí-
undaðar rækilega. Þessi orð hér
eru fyrst og fremst sett á blað til
að benda á atriði, sem ekki hafa
komið fram í umræðunni.
Lánskjara-
vísitalan
Það gengur enginn þess grufl-
andi hve hækkandi vextir og ten-
ging lána við lánskjaravísitölu
hefur valdið ungu fólki, sem er að
koma sér upp húsnæði, þungum
búsifjum. Þar hafa verkamanna-
bústaðir ekki getað bætt um
nema að mjög takmörkuðu leyti.
Með þessu frumvarpi er verið að
leggja enn eina byrðina á herðar
þessa fólks - nái frumvarpið og
þá einkum og sér í lagi niðurfell-
ing breytinga á óbeinum sköttum
og niðurgreiðslum fram að
ganga.
Lánskjaravísitala er samsett af
framfærsluvísitölu að tveimur
þriðju og byggingavísitölu að ein-
um þriðja, þ.e.a.s. hún hækkar,
ef þessar vísitölur hækka. Ef
frumvarpið yrði samþykkt, þá
Björn
Arnórsson
skrifar
mundu minnkun niðurgreiðslna
og/eða hækkun óbeinna skatta
verða til þess að:
1) Framfærsluvísitala (verð-
bólga) hækkaði
2) Kaupgjaldsvísitala héldist ó-
breytt (kaupmáttur minnkar)
3) Lánskjaravísitala hækkaði
þ.e.a.s. skuldabyrði íbúða-
byggjenda stækkaði á sama
tíma og kaupmáttur launa
þeirra rýrnaði sbr. 2). Hér er
semsagt höggvið tvisvar þar
sem síst skyldi.
Hugsum okkur að ákvæði
frumvarpsins um breytingar á
niðurgreiðslum og óbeinum
sköttum yrði samþykkt. Hugsum
okkur síðan að niðurgreiðslur
yrðu felldar niður og óbeinir
skattar og gjöld hækkuðu um
5%. Áhrifin yrðu lauslega áætlað
miðað við gildandi grundvöll sem
hér segir:
Framfærsluvísitala hœkkar
um tæp 9%.
Kaupmáttur launa minnkar
um rúmlega 8%.
Lánskjaravísitala hœkkar um
rúmlega 6%.
Og hér er aðeins tekið tillit til
ákvæðisins um niðurgreiðslur og
óbeina skatta.
Til varnar
Til allrar hamingju virðist, er
þetta er ritað, að frumvarpið nái
ekki fram að ganga. Við skulum
hins vegar ekki ganga þess grufl-
andi, að hugmyndir þessar eru
ekki þar með úr sögunni. Þær
munu endurvaktar eftir kosning-
ar og þá ríður á að full samstaða
sé meðal launafólks að hrinda at-
lögunni. Frumvarp þetta felur í
sér, að stjórnvöld geta ráðskast
með kaupmáttinn að eigin geð-
þótta óháð samningum launa-
fólks. Með þessu er ekki aðeins
verið að skerða kjörin, heldur
verið að gera tilraun til að kné-
setja sjálfan samningsréttinn.
ÞAÐ MÁ ALDREI VERÐA.
Reykjavík, 21/2 '83
Björn Arnórsson er hagfræðing-
ur Bandalags starfsmanna ríkis
og bæja. Björn er menntaður í
fræðum sínum frá Svíþjóð. Hann
hefur tekið virkan þátt í félags-
málastörfum og pólitík.