Siglfirðingur - 11.11.1935, Blaðsíða 2

2
SIGLFIRÐINGUR
Fjölbreytni er mikil í sálmakveðskap séra Matthías-
ar, ýmist eru sálmar hans frumortir eða þýddir, og
eru margir sannkallaðar perlur. Feir snerta ýmsar
hliðar trúarlítsins og mannlífsins, þeir eru ýmist fræð-
andi, vekjandi, huggandi eða hvetjandi. Peir eru jafnt
fyrir unga og gamla eins og þá sem eru í blóma lífs-
ins. Hver maður íinnur í sálmum hans bergmál sinna
eigín hugsana og getur látið þá svala trúarþörf
hjarta síns.
Mikið af kveðskap séra Matthíasar er hreint trúar-
legs eðlis, eins og sálmar hans og trúarljóð, og meg-
inþátturinn i öllum kveðskap hans er í raun og veru
trúarlegs eðlis, því hvarvetna kemur fram hin bjart-
sýna lífsskoðun hans og trú hans á sigur hins góða.
Pað er trúin, vonin og kœrleikurinn, sem eru aðal-
einkennin á kveðskap séra Mutthíasar.
Flestum munu vera kunnir einhverjir sálmar eftir
séra Matthías; eru 26 af sálmum hans prentaðir í
Sálmabók vorri bæði þýddir og frumsamdir, en 46
í sálmasafni H. Níelssonar: „Pitt ríki komi", einnig
þýddir og frumsamdir. Pá er víða í smærri sálma-
söfnum fleiri og færri sálmar eftir hann. Mörg af trú-
arljóðum hans eru einnig á hvers manns vörum, næg-
ir þar að nefna Þjóðsönginn „O, Guð vors lands“.
Pað mun óhætt að fullyrða að minning séra Matt
híasar Jochumssonar, sem trúarskálds, mun lengi lifa
með þjóð vorri; ekkert sálmaskáld hefir komizt nær
hjarta þjóðarinnar en hann, síðan Hallgrím Péturs-
son leið. Sálmar hans eru á hvers manns vörum og
eru sungnir við guðsþjónustur meir en flest:r aðrir
sálmar. Pað er bezta sönnunin fyrir hinu trúarlega
gildi þeirra, og með því hefur hann reist sér hinn veg-
legasta minnisvarða meðal þjóðar sinnar.
Óskar J. Porláksson.
II.
PJÓÐSKÁLDIÐ.
Eftir SIG. BJÖRGÓLFS.
Pað er ekki tilgangurinn með þessum línum að
skrifa mikið um skáldskap Matthíasar Jochumssonar,
Pað þyrfti stærra rúm til þess en hér er fyrir hendi.
Pessa væri þó full þörf. Að vísu hefir líklega verið
meira skrifað um Matthías en flest íslenzk skáld síð-
ustu tíma, en þó svo sé, hefir almenningur þess lítil
not, því allt þetta er á tætingi hingað og þangað.
Almenningur hefir ekki tíma til þess að leita sér upp-
lýsinga um skáldskap hans og viðhorf samtíðar hans
við honum. Til þess þurfa menn að leita og þreifa
sig áfram gegnum 70 ára bókmenntir þjóðarinnar, og
einmitt þær bókmenntir, sem örðugt er fyrir almenn-
ing að fá aðgang að, og hv-ergi eru til nema á tveim-
ur, þremur stöðum á landinu eg tæplega það.
Af þessu leiðir að margur íslendingurinn er miður
kunnur Matthíasi en vert væri og skyldugt, því að
svo stórbrotnum anda, hámenntuðum spekingi og arn-
fleygu höfuðskáldi, er vert að kynnast. Pað er meira
en á við margra ára skólasetu méð vafasömum ár-
angri, að bergja á þeim lindum.er hann hefir töfrað
fram úr bergi íslenzkrar tungu. Pær lindir þrotna
ekki.
Par mun þjóðin svala fegurðar- og listaþrá sinni á
ókomnum öldum.
Reitur sá, er Matthías hefir numið sér, og skilað
þjóðinni blómum vafinn, þar sem áður var auðnin
ein, er stór og víðlendur. Sfærri en allra annarra sam-
tíðarmanna hans og reyndar þótt enn lengra væri
jafnað.
Pegar eg var á barnsaldri hafði eg, sem nærri má
geta, lítið vit á skáldskap og bókmenntum, En þó
voru þrjú skáld er heilluðu mig ósjálfrátt, og snurtu
barnssál mína til sterkra áhrifa. Ekki var mér auðið
að gera mér þess grein hvernig þetta varð, eða af
hverju mér var meiri nautn og svölun að því að
heyra og lesa þeirra ljcð en annarra, og eg býst við
Matthías 31 ár« og fyrsta konan hans, Elín Sigríður.
að það mundi þvælast fyrir mér enn að skilgreina
þau áhrif.
Ahrif hreii.nar listar segja til sín og leyna sér ekki,
enda þótt fyrir manni vefjistað lýsa þeim. Sá unaður,
er þau veita, er ofar öllum orðum.
En suðrænn ljúfleiki Jónasar, römm, norræn forn-
eskja Gríms og stórbrotin og arnfleyg andagift Matt-
híasar heilluðu sál mína, og barnshugur minn undrað-
ist fegurðina, kraftinn og spekina. Og eitt er vist:
Pessari heilögu þrenningu á eg meira að þakka en
sjálfum mér. Hún hefir framar öllu öðru skapað og
gróðursett t sál minni það litla brotabrot, sem þar er
af andlegum verðmætum. En það sem gerði mér Matt-
hias kærari hinum, var, umfram allt, barnshjartað, er
sló bak við spekina og andagiftina.
Pegar eg var á sjötta árinu var eg hjá bláfátækri
móður minni og gladdist af litlu.
Pað var á aðfangadag jóla. Skammdegið grúfði yfit
lágri baðstofukytru. Allt var hvítþvegið er þvegið varð.
Hátíðabragur og helgi var að síga inn í þetta fá-
tæklega hreysi með skammdagishúminu. Eg var klædd-
ur í nýja vaðmálstreyju með gylltum hnöppum á.