Siglfirðingur - 10.03.1944, Blaðsíða 3

SIGLFIRÐINGUR
3
Siglfirðingur
Blað Sjálfstæðismanna í
Siglufirði.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
SIGURÐUR BJÖRGÓLFSSON
Afgreiðslu og innheimtu annast:
Ragnar Jónasson,
Hlíðarveg 27
Afgreiðsla í Vetrarbraut
Blaðið kemur út hvern föstudag.
Árgangurinn kostar kr. 12,00
verið of nákominn áköfustu hægri
mönnum, Þar á meðal fyrverandi
einvalda Grikklands, Metaxas, og
að þótt hann reyndar sg elskuleg-
asti náungi, þá sé hann hinsvegar
áhrifalítill smákongur.
Það er sorgelg staðreynd, að
Pólland og Rússland eru ósátt.
Dauði Sikorskis er óbætanlegt
tjón fyrir Pólland.
í Afríku gæti öngþveitið ekki
verið verra en það er. Bandaríkin
héldu sig hafa tryggt sér þægan
mann, þar sem Giraud var. En inn-
ræti og áhugi de Gaulles gaf meira
og meira tilefni til undrunar og
vandræða. Það er ómögulegt að
styðja stefnu stjórnarinnar í
Afríkumálum, og síðar í Frakk-
landi. Á hinn bóginn er minni en
engin trygging fyrir því, að de
Gaulle myndi eira lýðræði, stofn-
unum þess og siðum, í hinu nýja
Frakklandi. Ótrúlegust-u fregnir
berast frá Algier um einræðis-
framkvæmdir de Gaulles. En frels-
isnefndin hefir ekki fengið viður-
kenningu hjá stórveldum Banda-
manna. Hin sjálfsagða lausn máls-
ins hefði verið sú, að viðurkenna
strax og styðja frelsisnefndina, í
þeirri von að hið bezta í henni
fengi að njóta sín. Utanríkismála-
deild Breta, og þá ekki síður Rússa
vildu veita þessa viðurkenningu,
en innanríkismáladeildin sagði nei.
Það er erfitt að skilja ástæður
fyrir þessari neitun. En að því ér
virðist, þjáðist deildin af mjög
særðri hégómagirnd, vegna þess,
að allt hefði ekki farið eftir áætl-
un. Afleiðingin hefur verið hin
versta, jafnvel frá deildarinnar
eigin sjónarmiði, og hefur fleygt
mörgum manninum í opna arma
de Gaulles. Sé þess gætt, að slík
viðurkenning hefur verið veitt öll-
um öðrum þjóðum Bandamanna
smáum og stórum, þar á meðal
Belgíu og Luxemburg, er eðlilegt
að neitunin hafi sært sjálfsálit og
stolt frönsku þjóðarinnar. News
Chronicle og önnur brezk blöð
hafa mjög deilt á ameríska eftir-
litið í Afríku. Aðeins raunveru-
legir stríðsfréttaritarar fá að
dvelja í landinu. I raun og veru
hafa rússneskir og breskir sendi-
menn ekki verið velkomnir í þessa
nýju terra incognita.
Viðhorf Bandaríkjanna og
Argentinu hvors til annars er spill-
andi. Stjórn Ramiraz hefir ekki
reynzt eins vel og við var búizt,
og hefir orðið fyrir svæsnum ár-
ásum amerískra blaða. Henni hefir
láðst að slíta stjórnmálasambandi
við Berlín þrátt fyrir gefin loforð.
Sendiherra Bandaríkjanna í
Argentinu hefir farið til Washing-
ton, finnst hann vera móðgaður.
Bandaríkin flytja nær ekkert inn
til Argentinu. Argentinumönnum
ogiNorður Ameríkumönnumí kemur
ekki vel saman. Það er slæmt að
áhrifa Breta á þessi mál hefir
gætt allt of lítið. Evrópa og Bret-
land eru þýðingarmestu markaðs-
lönd Argentinu. Jafnvel þótt
nyrztu ríki Suður-Ameríku lendi
smátt og smátt inn í áhrifasvæði
Bandaríkjanna eftir stríðið, er
öðru máli að gegna með syðri
ríkin, af viðskipta- og þjóðernis-
ástæðum. Það má nokkurnveginn
ýkjulaust gera ráð fyrir því, að
eftir sigur Bandamanna í þessari
styrjöld, muni Bandaríkin eiga í
áviðlíka viðskiptum við Suður-
ameríkana, og Bretar forðum við
Norðu^-Ameríku nýlendurnar eftir
sjö ára-stríðið og franska ósigur-
inn. Þegar hættan af Hitler er á
burtu, munu Suður-Ameríkanarnir
verða ennþá ófúsari en áður til
þess að lúta yfirráðum Bandaríkj-
anna.
Blöð Stalíns marskálks krefjast
stöðugt nýrra vígstöðva, og eru
ekki myrk í máli. Rússar segja
opinberlega, að þeir líti ekki á
stríðið á ítalíu sem nýjar víg-
stöðvar. Þýzkur her, sem þar berj-
ist sé tiltölulega lítill. Bretar og
Ameríkanar beiti meira tækni sinni
í stríðinu við nazistana, en spari
mannafla sinn. Það er auðvitað
erfitt að vita með vissu, hve mik-
inn herafla vér höfum bundið í
Þýzkalandi sjálfu, með loftárás-
unumunum á Rínar- og Ruhrhér-
uðin. Sumir halda, að enginn her-
afli hafi verið bundinn þar, um-
fram þann, sem ella hefði þurft.
Nokkur af blöðum okkar hafa
vafalaust látið í veðri vaka, að
aðaliðjuver Þýzkalands séu í þess-
um héruðum. Sannleikurinn er, að
þar er aðeins ca. 40% iðnaðarins.
Mestur hluti iðnaðar nazista er í
Austurríki austanverðu og Slésíu,
pöllum Bandaríkjanna. Margir
Kínverjar hafa tilhneigingu til
að álíta Bandaríkin betri vin en
Bretland. Myndu þeir ekki, er þeir
hugsa þannig, horfa um öxl til
þeirra tíma, þegar Bretland hafði
forystuna fyrir hinum „útlendu
djöflum“ hins himinborna Kína-
veldis? Það mun láta nærri, að
Bretland sé frjálslyndara og við-
ráðanlegra fyrir smáveldi heldur
en nokkuð annað stórveldi, 'sé
gengið út frá því, að utanríkih-
málaráðuneytið sé það drífandi og
þróttmikið, að yfirleitt sé við það
eigandi. Hvað sem öðru líður, þá
hefir „fyrsta frú“ Kínaveldis sýnt
merki líkamlegrar ofreynslu, vafa-
laust vegna hættu þeirrar, sem
land hennar er í. Raunverulega
varð hún meir og meir óháttvís
þegar burtfarardagur hennar úr
Bandaríkjunum nálgaðist; og að
síðustu fór allt út um þúfur milli
hennar og fólksins í Washington.
Roosevelt forseti er sagður hafa
á því mikinn hug, að hafa afgreitt
Evrópumálin öll innan fárra mán-
aða, svo að hann geti boðið kjós-
endum sínum til verðskuldaðrar
veizlu. Andstæðingar forsetans
segja, að hann láti sig ekki miklu
skipta, hverskonar stjórnir ráði
ríkjum í Evrópu eftir fall Hitlers.
Vissulegu hefir hann gefið til
kynna, að hann sé sannfærður um
getu sína til að koma öllum slíkum
málum í Evrópu á réttan kjöl, með
einni handarbending á síðasta
augnabliki. Þetta er sögð enn ein
sönnun þess aukna ráðríkis, sem
hin langa valdaseta forsetans hefir
leitt hann út í. Það er vafalaust
satt, að jafnvel sumir af beztu
fylgismönnum hans fyllast trúar-
kenndri ofsahræðslu, er þeir hugsa
til þess, að hann verði kosinn í
4. sinn. Vér Bretar látum okkur
þetta engu skipta, hann er ekki
forseti okkar. Sjálfur er ég hrif-
inn af Roosevelt forseta, og stefn-
um hans í innan- og utanríkismál-
um. En líti ég í gegn um amerísk
gleraugu á málið, þá verð ég að
viðurkenna, að eitthvað er skrítið
við mann, sem vill verða forseti í
4. sinn. Eg hefi skilið það, hvers-
vegna Roosevelt hefir aldrei viljað
ala upp vini eða lærisveina, sem
svo gætu haldið áfram hinni frjáls-
lyndu stefnu hans, er hann sjálfur
en þangað hafa sprengjur Banda-
manna ekki náð hingað til. Flug-
vellir Norður-ltalíu þyrftu, ef um
slíkar árásir ætti að geta verið að
ræða, að vera á valdi bandamanna.
Rússarnir virðast ekki skilja þýð-
ingu kafbátahernaðarins á Atlanz-
hafi.
Mjög er erfitt að fá vitneskju
um hina raunverulegu viðburði í
Kína. Vafalaust er það óheppilegt,
að kona Chiang Kai-Shek skyldi
gerazt svo and-brezk, sem raun
varð á, og ekki hika við að láta
þær skoðanir sínar í ljós á ræðu-
yfirgæfi Hvíta húsið. Ennfremur
er það óheppilegt, að forsetinn hef-
ir nú algerlega glatað stuðningi
hins mjög svo frjálslynda vara-
forseta síns. Roosevelt hefir lýst
sjálfum sér sem „quarter back.“
Slíkur bakvörður er, að því er
virðist, í amerísku fótboltaliði, og
verður að taka á móti boltanum
snarlega, og án þess að fá svig-
rúm til að gjörhugsa vígstöðuna.
Sé þetta í rauninni .svo, þá líkist
forsetinn nokkuð Winston Churc-
hill. Andstæðingar Roosevelts
halda því eindregið fram, að hverj-
Fiskbollur
Gaffalbitar
Viðeysíld
Kipper Snacks
Kalassíld
Reyktsíld
Kryddsíldarflök
Kaviar
Grænar baunir
Ólafur J. Ólafsson.
Umboðs- og lieildverzlun.
PABENA
PABLUM
barnamatur.
Verzl. Sv. Hjartarson.
ir, sem hinir langdrægu útreikn-
ingar fylgismanna hans
séu, þá séu þeir rangir, og að ein-
hverju leyti í andstöðu sjálfir.
Leahy aðmíráll er sagður lang-
minnugur þess, hversu hjartan-
legar viðtökur hann og f jölskylda
hans fékk í Vichy. Maður er oft
skelfdur af þeirri hugsun, að
Bandaríkjamenn láta sig það ekki
nægilega miklu skipta, hverskonar
stjórnir koma á eftir Hitler og
Mússólíni í Evrópu. Þegar öllu er
á botninn hvolft, er Evrópa ekki
aðeins Nicaragua eða Santo Dom-
ingo í klípu. Lýðræðisöflin í Evr-
ópu eru sterk og verði ekki tekið
nægilegt tillit til þeirra, verður
ekki um neinn framtíðar frið að
ræða, svo ekki sé sterkar að orði
kveðið. Vínarsáttmálinn frá 1815
hefir hlotið hrós fyrir það, að hafa
ekki að óþörfu niðurlægt frönsku
þjóðina. Það er mikið satt í þessu.
En hinn mikli galli sáttmálans var
sá, að hann neitaði alveg að taka
nokkuð minnsta tillit til hins vax-
andi frjálsræðis í Evrópu.
Frh.