Siglfirðingur - 15.09.1944, Qupperneq 3

SIGL'FIRÐINGUR
5
Innlent tunnusmíð.
(Framhald af 2. síðu)
mun það hafa komið til orða s.l.
vor að selja .eignir hennar til
lúkningar skuldunum.
Það má ekki verða, að vélar
þessar verði seldar hurtu úr Siglu
í'irði. Heldur ekki, að þær verði
scldar til þess að standa ónotaðar
þegar síldarsöltun byrjar liér
aftur fyrir alvöru. Við tunnu-
verksmiðjuna unnu 20—25
manns meðan hún starfaði. Það
var unnið aðeins á daginn. Ef
unnið væri þar i þrcmur vökum,
væru það 60—75 menn, sem gætu
haft þar vetrarvinnu. Eftir af-
köstum verksmiðj unnar siðasta
árið, sem hún starfaði, ætti hún
að geta smíðað á 6 mánuðum
150 þús. tunnur með því að starfa
dag og nótt. Með dálítilli viðbót af
vélum, gætu afköstin orðið tals-
vert meiri, eða nóg til að full-
nægja þörf Siglfirðinga fyrir
tunnur í meðal ári þegar síldar-
söltun hefst hér aftur, og um leið
fengist atvinna fyrir fleiri mcnn,
en húsnæði þyrfti hún að fá bætt
talsvert frá því sem er.
En hverjir eiga að taka þetta
mál í sínar hendur og leiða fram
tii heillavænlegrar lausnar? Það
eru auðvitað til fleiri leiðir en
ein. Það væri hægt að stofna
hlutafélag, sem keypti og rækti
verksmiðjuna og legi til hcnnar
nægjanlegt rekstursfé. Þetta
hlutafélag ' gæti verið eign ein-
staklinga, sem beinlínis stofnuðu
það í því skyni að gra'ða fé. Bær-
inn gæti líka átt sinn þátt í stofn-
un slíks félags, lagt því áfram til
húsnæði og bætt það, lagt því
til fé að einhverju leyti og haft
hönd í hagga með rekstri þess.
En þeir, sem ég tel fyrst og fremst
ættu að taka þetta mál í sínar
hendur og koma því í rétt horf,
eru síldarsaltendur í Siglufirði og
Verkamannafélagið Þróttur.
Þessir tveir aðilar eiga þarna
mestra hagsmuna að gæta, síldar-
saltendur vegna þarfa sinna fyrir
tunnurnar og Þróttur sökum at-
vinnu fyrir meðlimi sína. Það
munu nú kannske einhverjir
segja, að Þróttur hafi ekki fé til
að leggja í atvinnufyrirtæki, en
ég svara því til, að hann hefir jiað
eins vel til þess, eins og að leggja
fé í hyggingu til að leigja út til
Bíósýninga, og að engu ætti Þrótti
að vera kærara en að hlynna að
því að auka atvinnu félagsmanna
sinn og eigi sízt þá þeirra manna,
sem unnu í tfirinuverksmiðj unni
áður, voru orðnir þar æfðir í
iðn þessari og í hezta lagi færir
um, að leysa þetta verk prýði-
lega af hendi.
Eg tel að ein verksmiðja myndi
nægja til þess að framleiða þær
tunnur, sem Siglufjröður kemur
til að þurfá eftir stríðið. þessi
vcrksmiðja eða þá önnur, en bein
ast liggur við að endurreisa
Tunnuverksmiðj u Sigluf j arðar.
En það þarf að breyta til um
stjórnar háttu hennar og endur-
ljæta hana á ýmsan hátt. Og það
þarf l’yrst og fremst faglærðan
mann til að stjórna henni. Mikið
fé ætti líka að sparast við það, að
flytja inn efniviðinn í tunnurnar
alveg óunninn (trjábolina ósag-
aða), en þá þarf cinnig meira
rekstursfé, því það timhur þarf
að geymast mcðan það þornar,
og tunnubirgðir því að vera meiri
Eg hefi með ráðnum liuga geng
ið fram hjá því að gera nokkurn
útreikning yfir kostnað við tunnu
verksmiðju, sem nægja mundi
tunnuþörf Siglfirðinga. Mig l>rest-
ur þekkingu til þess að gera slika
áætlun svo að treysta mætti. En
þetta er líka aukatriði. Beynslan
er þegar húin að sýna, að tunnu-
smíði hér getur horgað sig. Hitt
á reynslan eftir að sýna, að hér
sé hægt að smíða tunnur fyrir
lægra verð en það, sem þær kjosta
frá útlöndum, en ég hefi trú á
því, að rcynslan eigi eftir að sýna
okkur það. Höfuðatriði málsins
er þetta: Vér Islendingar eigum
að kcppa að því að verða oss
sjálfum nógir á sem flestum
sviðum. Vér getum það livað tunn
urnar snertir. Og fyrir Siglufjörð,
mestu síldveiða- og söltunarstöð
landsins, er þetta höfuðnauðsyn,
enda varla vansalaust, að eigi sé
hlynnt meira að þessu máli hér
en hingað til hefir verið gert.
J.
Dýrtíðarmálin.
(Framliald af 1. síðu)
en bara á svörtum markaði, eða
fyrir náð. Hvað varðar þá um,
þótt íslenzka smjörið sé allt kom-
ið á svartan markað, að heita má,
og rjómi og egg séu á líkri leið
og smjörið. Hvað varðar þá um
þótt íslenzkum almenningi sé
selt þriðja og fjórðaflokks kjöt
með sama vcrðlagi og fyrsta
flokks. Bara ekki neitt. Ef ís-
lenzkir kjötseljendur ætla að
lcika slíkan leik á Bretum eða
annarsstaðar erlendis verður að
borga skaðabætur, en hér heima
er allt í fínasta lagi. Þeir, sem
endilega vilja geta náð sér í
fvrsta flokks kjöt á svörtum mark
aði. Annars hafa þeir þriðja eða
fjórða flokks. Það er nóg til af
þeim flokkum, og enginn afslag-
ur fyrir seljanda, að þeir gangi
sem fyrsti flokkur. Annar flokk-
ur er aðeins til á pappírnum.
Hér að framan hefir að nokkru
verið lýst svörfu mörkuðunum á
húsaleigu, smjöri, mjólk og eggj-
um og kjöti. En það er margt ljótt
og svart, sem að framan er sagt,
en enn ljótara og svartara er á-
standið með kartöflur og græn-
meti mestpart styrjaldaráranna,
en þó einkum síðustu tvö árin.
EJcstum mun í fersku minni,
])egar að í fyrra lét ríkisstjórnin
og verðl.eftirlitið fáeina kartöflu-
poka, sem að nokkru voru seldir
á svörtum markaði, liækka visi-
töluna í ágústmánuði um 6—7
stig. Nú í sumar var sett undir
lekann með vísitöluhækkun
vegna kar-töfluverðs með því að
láta vera kartöflulaust um lang-
an tíma. Dásamleg lækning þjóð-
nýtingar og allsherjar verðlags-
eftirlits.
Það er líka luinnugt, að verð-
lags^f tirlitið lét söluverð inn-
lends grænmetis taumlaust þang-
að til í sumar. Var grænmetið þá
loks l)æði flokkað til sölu og lækk
að í vcrði, enda var framboðið
orðið það mikið, að verðið hcfði
lækkað hvort eð var. En þessar
aðgerðir verðlagseftirlitsins voru
spor í rétta átt, en kom hara allt
of seint til þess að hafa verulega
þýðingu. Þá er cinnig kunnug
þrjózka viðskiptaráðs og verð-
lagsyfirvalda um innflutning er-
lendra ávaxta. Lækna stéttin lief-
ir hvað eftir annað sýnt fram á
nauðsyn aukins innflutnings er-
lendra ávaxta af heilbrigðilegum
ástæðum. En engu hefir orðið um
þokað, þótt sannað hafi verið, að
hinn leyfði ávaxtaskammtur hafi
ekki einu sinni nægt fyrir þá,
sem slíkrar fæðu verða að neyta
samkvæmt læknisráði. O, nei. Allt
annað mátti frekar flytja inn en
ávexti. Það var holl og fjörefna-
rík fæða, sem óþarfi var að dómi
yfirvaldanna, að almenningur á
Islandi legði sér til munns. Það
var talið sjálfsagt að standa þvert
í götu fyrir auknum innflutningi
ávaxta, þótt horla þyrfti á mörg
tilfelli skyrbjúgs, beinkramar og
annarra krankleika, sem neyzla
ávaxta gat hezt læknað. Hvað
varðar hina háu herra um slíka
smámuni?
Aldrei áður hefir legið fyrir
slíkt tækifæri sem nú til nokk-
urrar skipulagningar um matar-
æði þjóðarinnar. Nú varð því
ekki við barið, að almenningur
hefði ekki næg peningaráð til
þess að neyta hollrar og góðrar
fæðu og allar aðstæður voru fyrir
hendi til aðflutinga á nægum
nauðsynjum. Var það einróma
álit lækna og annarra kunnugra
manna, að brýn nauðsyn heri til
að hætt yrði um mataræði þjóð-
arinnar. Mun vart verða af nein-
um dregið í efa, að þetta álit var
á fullum -rökum reist, að hér var
um að ræða eitt mesta stórmál
þjóðarinnar, hæði heilbrigði-
lega og fjárhagslega skoðað. Og
að þessu sjaldgæfa tækifæri til
gagnlcgra aðgerða í þessu mikil-
verða máli var sleppt verður að
skrifa í syndareikning þeirra, er
mál þessi hafa haft með höndum
og kjörnir hafa verið til þess að
vera forsjón þjóðarinnar á þess-
um styrjaldar- og umrótsárum.
1 næsta blaði verður svo vikið
að frammistöðu liins almenna
vöru- og verðlagseftirlits.
HENTUGAR
TÆKIFÆRISG JAFIR:
Gullhringar
Silfurhringar, gullhúðaðir
Brjóstnælur
Krossar
Armbönd
Servíettuhringir
Tertuspaðar,
Kökuspaðar
Rjómaskciðar
Vatnsþétt úr.
Lindarpennar
Kristinn Björnsson
gullsmiður
Söngskemmtun.
Frú Davína Sigurðsson og Ein-
ar Sturluson héldu hér söng-
skemmtun, með aðstoð Páls Kr.
Pálssonar, í Nýja Bíó þrið judag-
inn 12. þ. m.
Söngurinn liófst með því, að
Einar söng 5 einsöngslög eftir
innlenda og erlenda höfunda. Því
næst sungu þau Davína og Einar
3 tvísöngva og að lokum söng
frúin 6, stór einsöngslög úr ýms-
um óperum.
Einar Sturluson hefur háan og
bjartan tenor. Röddin er fremur
lítil og auðheyrt, að hann hefur
eigi notið mikitlar söngkennslu,
en röddin er falteg og hann fór
smekklega með öll lögin, sem
hann söng. Einna bezt söng Einar
„Vögguvísu“ eftir Sig. Þórðarson
og lag eftir Ilenry E. Gaehl: „For
you .alone". .Áheyrendur .tóku
söng Einars ágætlega og ætluðust
til, að hann endurtæki sum lögin,
en hann dró sig óþarflega mikið
í hlé.
Frú Davína hefur háan og sterk
an sopran og leynir sér ekki, að
hún er lærð söngkona. Raddsvið
frúarinnar er mjög mikið, hún
smýgur upp á hæðstu tóna og
bregður fyrir sig djúpum allt-
tónum, þegar svo býður við að
liorfa. Þetta leikur frúin fallega
og myndarlega og kemur manni
þá stundum atveg á óvart. Lögin,
sem frúin söng voru yfirleitt
vandasöm og erfið viðfangs, ým-
ist ástríðufll og voldug, eins og
t. d. „O, Robcrt, Robert, behold