Siglfirðingur - 06.04.1955, Blaðsíða 2

2
SIGLFIRÐINGUR
t
ANNA RÖGNVALDSDÓTTIR
FRÁ marbæli,
2. marz s.l. lézt á sjúkrahúsi
Sauðárkróks fyrrv. húsfreyjan á
Marbæli í Óslandshlíð, Anna
Rögnvaldsdóttir. Hafði hún stuttu
fyrir andlátið orðið fyrir því
áfalli að lærbrotna, og var flutt á
sjúkrahúsið á Sauðárkróki.
Anna var fædd að Lambanesi í
Fljótum 5. ágúst 1878. Foreldrar
hennar voru merkishjónin Guðrún
Jónsdóttir og Rögnvaldur Þor-
leifsson, sem hófu búskap á
Lambanesi í Fljótum, en fluttust
inn að Óslandi í Óslandshlíð um
1886, bjuggu þar fyrirmyndarbúi
í mörg ár, og voru jafnan kennd
við þá jörð. Var Rögnvaldur einn
sókndjarfasti formaður við
Skagafjörð á sinni tíð og var jafn-
an aflasæll hvort heldur var í
hákarlalegum, fiskiveiðum eða á
fuglaveiðum við Drangey.
Guðrún, móðir Önnu, var dóttir
Jóns Þorkelssonar og Önnu Sí-
monardóttur. Voru þau Ólafsfirð-
ingar að ætt og uppruna, komin af
góðu fólki þar.
Þorleifur, faðir Rögnvaldar, var
ættaður úr Svarfaðardal, en Hall-
dóra, móðir Rögnvaldar, var Þor-
finnsdóttir frá Hóli, Siglufirði,
systir Katrínar á Þrasastöðum,
ömmu Bergs, Eiríks, Jóhanns og
þeirra Þrasastaðasystkyna, og
Kristínar móður Aðalbjörns á
Steinaflötum og Kristjáns Björns-
sonar og Jóhanns á Hóli, föður
Solveigar í Hlíð, og Þorfinns, afa
Jóns Gunnlaugssonar rafvirkja.
Fleiri voru þau systkini, þó ekki
verði þau talin hér.
Árið 1895 giftist Anna frænda
sínum, Jóni Erlendssyni, en hann
var sonur Erlendar hreppstjóra í
Gröf og Ingibjargar Jónsdóttur
frá Gröf. Voru þær bræðradætur
Ingibjörg og Halldóra móðir Rögn
valdar. Nokkur ár voru ungu
hjónin, Anna og Jón, á Óslandi,
og bjuggu þar á hluta af jörðinni,
en fiuttu að Marbæli skömmu
fyrir síðustu aldamót, og bjuggu
þar á sinni eignarjörð allan sinn
búskap eða til ársins 1947 að
Rögnvaldur sonur þeirra tók við.
Anna, húsfreyja að Marbæli,
verður alltaf minnisstæð persóna
þeim, er hana þekktu. Hún var
myndarleg kona, vel í meðallagi á
vöxt og þrekin, og vakti eftirtekt
þar sem hún fór. Hún var skap-
föst og með afbrigðum dugleg.
Hún gekk aldrei með hálfvelgju
að neinu. Það sem gera þurfti var
gert, áhuginn í störfum og styrk-
leiki viljans að inna af hendi
skyldustörfin var óbilandi fram á
á síðustu ár, að þolið rénaði og
kraftar þurru, svo sem gangur
lífsins er meðal okkar mannanna.
k Heimilið var alltaf snyrtilegt
ÓSLANDSHLÍÐ
og myndarlegt í höndum hennar.
Og sama var, hvort hún var við
innistörf eða hélt á hrífunni sinni,
virtist allt leika í höndum hennar.
Oft þurfti Anna að hafa á
mörgu gætur, hún var fyrst og
fremst húsmóðir á sínu heimili,
og það þurfti í mörg horn að líta
eftir að börnum þeirra fjölgaði,
en þau voru 7 að tölu. iSvo var
henni hugstætt að líta til þeirra,
sem þurftu aðstoðar við, ná-
granna og annarra samferða-
manna. Hún var mjög góðsöm og
hjálpfús, og þar var engin hálf-
velgja á ferð.
Marbælishjónin voru framsýnir
brautryðjendur á ýmsum sviðum
í Óslandshlíð, þó ekki bæri mikið
á Önnu í ýmsum þeim málum, er
horfðu til heilla fyrir byggðar-
lagið, vann hún samt í kyrrþey
að þeim og ýtti þeim af stað, sem
henni fannst að ættu að hafa for-
ustuna. Um síðustu aldamót var
stofnað í Óslandshlíð bindindis-
félag nefnt ,,Tilreynd“, sem einnig
var nokkurskonar málfundafélag.
Þessi félagsskapur þótti nauðsyn-
legur vegna æskulýðsins. Byggt
var hús á svonefndum Marbælis-
melum. Þar voru fundnir haldnir;
þar kom unga fólkið, og það eldra
líka, saman til að skemmta sér án
áfengis.
Einnig áttu Marbælishjón sterk-
an þátt í að koma upp barnaskóla
í Óslandshlíð. — Var þetta fé-
lagshús notað fyrir skólahús. —
Fyrstu árin báru heimilisfeður, er
I ár hafa rússnesk síldveiði-
skip farið til veiða á Atlantshafi
6. árið í röð.
iSvo sem kunnugt er, eru miklar
síldartorfur í Norður-Atlantshaf-
inu, og er hér um bil 7—8 daga
sigling á veiðisvæðið frá næstu
rússnesku höfn við Eystrasalt. —
Veðurskilyrði á umræddu svæði
eru ólík þeim, sem sjómenn við
Eystrasalt eru vanir, og veiðiað-
ferðin er einnig ólík. Það liðu
þess vegna nokkur ár áður en
veiðarnar bæru tilætlaðan árang-
ur, og sjómennirnir kæmu með
góða veiði heim.
t
börnin áttu, allan kostnað af
skólahaldinu. Má segja, að Hlíðar-
búar hafi þar verið á undan öðr-
um í barnafræðslu. — Svo var
hafizt handa með stofnun bóka-
safns, og var fyrsti vísir þess til
heimilis að Marbæli. Það má því
segja, að Marbælishjón hafi unnið
kappsamlega að heilbrigðu menn-
ingarlífi í byggðarlaginu.
Á þetta er bent hér, til að sýna,
að margar okkar ágætu sveitahús-
freyjur inna af hendi þýðingar-
mikil störf í þágu byggðarlags og
alþjóðar, þó þær komi ekki í
ræðustólana á apinberum mann-
fundum.
Á Marbælisheimilinu sat íslenzk
gestrisni í öndvegi að gömlum
sið. Var oft gestkvæmt á heim-
ilinu og veitt af rausn og myndar-
skap .
Eins og fyrr segir, eignuðust
Anna og Jón 7 börn, góð og
mannvænleg. Þau eru:
Guðrún, kona Ingólfs Kristjáns-
sonar tollþjóns hér.
Sigurlaug, gift I Fljótdalshér-
aði.
Ásta, ekkja Ólafs Jónssonar,
búnaðarráðunauts.
Ragna, símstjóri, Dalvík, gift.
Ingibjörg, kona Kristjáns Jóns-
sonar bónda að Öslandi.
Rögnvaldur, bóndi, Marbæli,
giftur Huldu Jónsdóttur.
Þórleif, lézt innan við tví-
tugt.
Með Önnu á Marbæli er til mold
ar gengin ein af okkar ágætu og
starfsömu íslenzku sveitahús-
freyjum, sem settu, vegna mann-
kosta sinna, heilbrigðan svip á
sína samtíð.
Blessuð sé minning hennar.
Árið 1949 komu rússnesku sjó-
mennirnir aðeins með 5000 tonn af
síldveiðisvæðinu. En úr því fór
veiðin að vaxa ár frá ári.
Árið 1950 fengu rússnesku sjó-
mennirnir 14.400 tonn af síid, árið
1951 43.800 tonn, árið 1952 rúm
70.000 tonn og 1953 rúmlega
110.000 tonn af síld.
Fyrstu árin fóru rússnesku sjó-
mennirnir til síldveiða aðeins
sumarmánuðina. Þeir höfðu ekki
nægilega góðan útbúnað til vetrar-
veiða svona fjarri sínu heima-
landi. En 1951 sigldu 25 rússnesk
skip, hvert 200 tonn að stærð, í
<--—.—---------------------
Siglfirðingur
MALGAGN siglfirzkra
siAlfstæðismanna
Ritstjórn: Blaðnelndin
Abyrgðarmaður: Ólafur Ragnars
Auglýsingar: Franz lónatansson
--------------------------j
Húseigendur!
Er kaupandi að góðri íbúð, fáist
hagstæðir greiðsluskilmálar. Sölu-
tilboð, sem tilgreini fasteign, verð,
útborgun, áhvílandi skuldir og
annað, er máli skiptir, sendist
AFGR. „SIGLFIRÐINGS"
fyrir 20. apríl n.k.
Myndskreyttar
eldhúsklukkur
Verð kr. 138,00.
Vekjaraklukkur
Verð kr. 75,00.
með hreyfanlegum myndum
verð kr. 98,00.
Ura- og skartgripaverzlun
Kristins Björnssonar
fyrsta sinn til veiða í Atlanzhafi
í nóvembermánuði. Skip þessi fóru
án þess að þeim fylgdi birgðaskip,
og urðu sjálf að bjarga sér, en
ákveðið var að flyjta til þeirra
birgðir síðar á veiðitímanum.
Veiðileiðangrinum var stjórnað
af reyndum og duglegum sjó-
manni, A. Suhondjajevskij.
Með þessu hófust síldveiðar i
Atlantshafi allt árið.
I rússneska Norður-Atlants-
hafssíldveiðiflotanum eru nú rúm-
lega 270 veiðiskip og auk þess
mörg móðurskip, frystiskip og
birgðaskip. Þau reka síldveiðar á
öllu svæðinu frá Grænlandi til
Færeyja og Shetlandseyja, bæði
sumar og vetur, og eru úti á haf-
inu hálft ár eða lengur í hvert
sinn.
Árið 1954 voru síldveiðarnar
þegar orðnar 155 þús. tonn. Veið-
in var flutt til Kaliningrad, Klei-
peda, Leningrad og Murmansk.
Rússneski síldveiðiflotinn rekur
veiðarnar í smáflotum, og með
hverjum þeirra eru h.u.b. 10 skip
og leiðsögubátur, sem leitar uppi
síldartorfurnar og kallar á skipin
í sínum flota, í „Radiotelefon“.
(Framhald á 8. síðu)
P. E.
J. TODEITS JEV :
270 rússnesk fiskiskip stunda síldveiðar
allt árið í Atlantshafi.
Þeim til aðstoðar eru mörg móðurskip, skip með frystitæki, birgða-
skip o.fl. — Þau veiða í smáflotum, 10 veiðiskip og einn leiðsögubátur,
og fiska hvernig sem veður er. — Veiðin hefur vaxið úr 5000 tonnum
árið 1949 í 155.000 tonn árið 1954. j , J