Ísland - 15.05.1934, Blaðsíða 2

SKAANE
Stofnsett 1884.
Höfuðstóll 12,000,000,00,
sænskar krónur.
Aðalumboðsmaður á Islandi:
Ingimar Brynjólfsson
Reykjavík.
þjóðin er teymd á frumstæðasta stig
dýrslegrar villimennsku. Hinum ýmsu
hlutum þjóðarinnar er otað saman, ekki
til að ráða fram úr málum friðsamlega
og á heppilegan hátt, heldur í harðvít-
uga baráttu. »Stétt gegn stétt«, sveita-
menn gegn sjómönnum, verkamenn gegn
vinnuveitendum, nemendur gegn kenn-
urum, leikmenn gegn lærðum, allir á
móti öllum. Vopnin eru lygar og rógur,
mútur og hótanir og ekki ósjaldan bar-
efli.
Þegar þing kemur saman, er sagt, að
það sé spegilmynd af vilja þjóðarinnar.
Það er hrein fjarstæða. Allt þingræðis-
skipulagið byggist á meirihluta og
minnihluta, á sundurlyndi í stað sam-
starfs, á ófriði í stað friðar. Það er síð-
ur en svo von til, að vel fari.
»Meirihlutinn á að ráða«. Hann þarf
ekkert tillit að taka til minnihlutans.
Ekki er það í samræmi við þjóðarvilj-
ann.
En fleiri eru nú gallar á gjöf Njarðar.
Þingræðið er þannig úr garði gert,
að fulltrúar þjóðarinnar og stjórn eru
oftast í minnihluta. Frambjóðandi í
kjördæmi er sjálfkjörinn, ef enginn býð-
ur sig fram á móti. Þá fara engar kosn-
ingar fram, svo enginn veit, hvort meiri-
hluti kjósenda vill þann fulltrúa eða
ekki. Slíkt er nú reyndar sjaldgæft.
Þingmaður er þá og því aðeins fulltrúi
meirihlutans, að hann fái meirihluta
kjósenda á kjörskrá, en það mun vera
sjaldgæft. Séu fleiri en 2 í kjöri, en þao
mun oftast vera, er slíkt nær ómögulegt.
Flestir þingmenn eru því fulltrúar
minnihlutans. Kjördæmin eru, eins og
kunnugt er, mismunandi stór, en full-
trúatala svo til jöfn. T. d. Seyðisfjörður
með 1000 íbúa hefir 1 þingmann, en
Reykjavík með 32 þús. 6 þingmenn,
Gullbringu-Kjósarsýsla með 5 þús. íbúa
1 þingmann, Norður-Múlasýsla með 3
þús. 2 þingmenn. Þannig mætti lengi
telja. Þetta leiðir vitanlega af sér hið
mesta órétti, og þingið, kosið á þenna
hátt, verður enn rangari mynd af þjóð-
arviljanum, en annars væri. Tillögur
íhaldsins til að »bæta úr« þessu eru að-
eins til að skæla þá mynd og afskræma
enn meira. Með uppbótarþingsætum er
Nl.
Það er þung gangan til sveitarsjóðs-
ins fyrir slíkt fólk, sem vill vinna og
framfleyta sér með afli handa sinna,
hefir sterkar hendur, sterkan vilja og
hugrekki. En allt má drepa, jafnvel
sjálfsbjargarviðleitnina. En hvað hefir
þetta fólk gert fyrir sér, sem réttlæti.
að þannig sé með það farið? Jú, það
hefir fengið að láni nokkur hundruð
krónur, þegar framleiðsla þess eða veró
hennar var í nokkru samræmi við »verð«
íslenzku krónunnar, og verður svo aft-
ur að borga með sama krónu»verði«,
þegar framleiðsla þess hefir »fallið« gíf-
urlega og hlutfallið verið rofið milli hins
raunverulega verðmætis og hins ímynd-
aða — milli framleiðslunnar og pen-
ingsins.
1 lögum frá síðasta Alþingi (nr. 17
1934) er jafnvel gengið svo langt, aö
það er lögfest að heimila bændum að
veðsetja Kreppulánasjóði bústofn sinn
og fóðurbirgðir, innanstokksmuni alla
eða nokkuð af þeim o.s.frv. Maður skyldi
ekki ætla, að á þingi ættu sæti menn,
sem aðhyllast eignarrétt einstaklingsins,
því að með þessum lögum er ekki veriö
að gera annað en kippa fótunum und-
an raunverulegum eignarrétti bóndans á
jörð sinni. Kreppulánasjóður er ekkert
annað en einn hluti ríkissjóðs. Og ef nú
einhver bóndinn ekki stendur í skilum,
lævíslega verið að draga kosningarrétt-
inn úr höndum þjóðarinnar. Miðstjórnir
flokkanna eiga að ákveða, hverjir hljóta
uppbótarþingsætin. Nú eiga þeir ölafur
Thórs, Jón Baldvinsson og Jónas frá
Hriflu að ákveða, án nokkurrar íhlut-
unar þjóðarinnar, hverjir eigi að skipa
Alþingi. Ekki er það lýðræði. Það er
þingræði. Hvernig verða svo þessi upp-
bótarþingsæti notuð? Jú, til að lauma,
í trássi við þjóðina, inn á þing hennar
ýmsum ómerkilegum taglhnýtingum,
sem enginn myndi kjósa á þing. Ekki
er það lýðræði. Þrátt fyrir margvísleg
hrossakaup, er nú ástandið að færast í
það horf hér hjá okkur, eins og annars-
staðar, að ómögulegt er að mynda stjórn,
sem hefir þingræðislegan meirihluta, en
það er grundvallaratriði þingræðisins,
að svo sé. 1 5 ár sat hér framsóknar-
stjórn, sem reyndar gat talizt þingræð-
isstjórn með hlutleysi jafnaðarmanna,
en hafði ekki nema 1/3 kjósenda að
baki sér. Ekki var það lýðræði. Nú sit-
ur hér stjórn, sem hvorki er fugl né
fiskur, og enginn vill bera á.byrgð á,
og hefir enga kjósendur að baki sér.
Ekki er það lýðræði. Engar líkur eru
til að næsta stjórn verði lýðræðisstjórn.
Það er þá orðið þannig, að »minni-
hlutinn ræður«. Hann gengur á rétt
meirihlutans og kúgar hann. Elíft stríð,
ekkert samstarf. Þetta er þingræöi.
Svo er verið að telja þjóðinni trú um,
að hún búi við lýðræði, að hún ráði mál-
um sinum sjálf. Kvílík Ssv'fni. Er það
þjóðin, sem ræður þv.', að hundruðum
þúsunda er stolið úr bönkunum og að
hylmt er yfir það? Er það þjóðin, sem
ræður því, að hundruð manna ganga
atvinnulausir? Er þáð þjóðin, sem ræð-
ur því, að hún stynur sáran undir
skattabyrðinni? Er það þjóðin, sem ræð-
ur því, að bændur flosna upp af bú-
um sínum og jarðirnar falla í órækt?
Er það þjóðin, sem ræður því, að sumir
hafa allt, en aðrir ekki neitt? Nei, það
er ekki þjóðin. Það eru »pólitískir« spá-
kaupmenn eins og Ölafur Thors, Jónas
frá Hriflu og Héðinn Valdimarsson.
Og þingræðið gerir þeim mögulegt að
stunda rányrkju sína á ríkissjóði, en
lýðræðið mun finna þeim stað fyrir aust-
þá væri öll starfsemi þessa sjóðs mein-
ingarleysa, ef ekki ætti að ganga að
veðinu. Aðra meiningu er ekki hægt að
leggja í þessa þvælu, nema þá að ríkið
sé farið að veita næstum heilli stétt,
og það meira að segja annari þeirri
fjölmennustu, óafturkræfan fátækra-
styrk. Það er sem sagt alveg undir geð-
þótta stjórnarinnar komið, hvenær næst-
um flestar jarðir landsins verða ríkis-
eign og ábúendur þeirra leiguliðar rík-
isins. Það væri ekki amalegt fyrir rauð-
liðana að komast til valda núna. Þá
gætu þeir framfylgt sinni stefnuskrá
um ríkisrekstur alveg löglega, án þess
að þurfa að breyta stjórnarskránni og
meira að segja á þeim grundvelli, sem
íhaldsflokkarnir hafa byggt og lagt
blessun sína yfir.
Þetta ástand verður að breytast. Jörð-'
in á ekki að ganga kaupum og sölum.
Eiginleiki hennar er ekki þannig, aö
hún geti verið verzlunarvara.
Þjóðernissinnar vilja koma á óðals-
rétti og vilja láta banna að veðsetja
jarðir og afrakstur þeirra, nema þá að
því takmarki, að það geti á engan hátt
spillt eðlilegum rekstri hennar, þótt
gengið væri að veðinu.
Eins og nú er komið, hafa »stjórn-
málaspekingar« okkar á milli þess að
velja, að fórna velferð og hamingju þús-
unda Islendinga eða fórna »formúlum«
an fjall, sem hentar þeim betur en
stjórnarráð, þing og bankar. Þeir elska
þingræðið, en hata lýðræðið eins og
kölski kirkjuna.
Undir þórsliamarsfánanum mun lýð-
rœðið halda innreið sína í þjóðfélagið,
og þjóðin mun gera sér svipu úr fram-
komu þingmanna og verlcum stjómanna
og reka þá úr Alþingi, musteri þjóðar-
innar, sem þeir hafa gert að ræningja-
bceli.
H. H.
sínum. Það vilja þeir ekki. Og þá er
bara spurningin, hvort þetta kerfi þeirra
sé svo göfugt, að það borgi sig að halda
því við.
Við segjum: Nei.
Við segjum, að það sé svívirðilegt
óréttlæti gagnvart hinum óhamingju-
sömu og hnefahögg framan í réttarmeð-
vitund þjóðarinnar, að slíkt athæfi, sem
hér hefir verið lýst, geti átt sér stað.
Þess vegna bannfærum við allt kerfið
og viljum skapa nýtt og betra. Þar sem
það er og vitað, að framleiðendurnir til
sveita — bændurnir — ásamt atvinnu-
leysingjunum, eru þeir, sem harðast
hafa orðið úti í kreppunni, þá viljuin
við leggja mesta áherzlu á að bæta kjör
þessa hluta þjóðarinnar. Þar með er þó
ekki sagt, að við viljum veita þessum
mönnum sérréttindi á kostnað annarra,
því okkur er það fullljóst, að því aðeins
getur alhliða viðreisn átt sér stað, að
réttlætið skipi hæstan sessinn. En við
erum líka sannfærðir um það, að ekki
er hægt að byggja upp heilbrigt og líf-
rænt þjóðfélag án heilbrigðrar og líf-
rænnar bændastéttar.
En þetta er ekki aðeins sannfæring
ökkar, heldur er það og söguleg stað-
reynd. Aldrei hefir nokkur þjóð getað
lifað frjálsu og óháðu lífi, hafi hún ekki
átt á að skipa frjálsri og óháðri bænda-
stétt. Það er því hverju orði sannara,
sem gamla máltækið segir: »Bóndi er
bústólpi. Bú er landstólpi«. Þetta hekl
ég, að allir óbrjálaðir menn viðurkenni,
Fánahneykslið
á Siglufirði.
[Eftirfarandi grein hefir blaðinu bor-
izt frá Siglufirði um misþyrmingu ís-
lenzka fánans þar 1. maí s. 1. Furðu
hljótt hefir verið um þenna atburð í
blöðum borgaraflokkanna, enda vart við
öðru að búast, þar sem þeirra hlutverk
virðist ekki vera að vaka yfir sjálfstæði
þjóðarinnar, heldur einungis að blekkja
landsmenn til fylgis við hugsjónalausan
og úrræðalausan yfirstéttarflokk. En
verknaður kommúnista á Siglufirði er
ekki verri en við var að búast úr þeirri
átt. Þeirra markmið er að selja sjálf-
stæði Islands í hendur rússneskra Gyð-
ingabolsa. Þess vegna svifta þeir í tvennt
ísl. fánanum, tákni sjálfstæðis Islands.]
Hinn 1. þ. m. héldu kommúnistar hér
hátíðlegan, á sína vísu, með því að safn-
ast saman hjá samkomuhúsi sínu og
en þó er svo langt frá því, að þessum
ríkis- og þjóernisstólpa hafi verið sýnd-
ur sá sómi, sem skyldi, að nú er svo
komið vegna óviturleika þeirra, sem með
mál þjóðarinnar hafa farið að undan-
förnu, að helzt lítur út fyrir, að ríkið sé
orðið bústólpi. Raunverulega greiðir
bóndinn nú skatta og skyldur til ríkis-
ins með allskonar ómögulegum kreppu-
lánum, sem ríkið veitir honum, og hefir
í því skyni reitt af öðrum atvinnugrein-
um, sem betur hafa borið sig.
Það liggur nú í augum uppi, að þannig
lagaður búskapur getur ekki gengið til
lengdar. Hvað myndi verða, ef við fengj-
um eitt hallæris- eða hafísár, sem stöðv-
aði, — þó ekki væri nema að nokkru
leyti — sjávarútveginn? Hvar ætti þá
að taka fé til kreppulána? Hvar ætti
þá að taka fé til atvinnuleysisbóta í
kaupstöðunum? Nei, slík pólitík, sem nú
er rekin, hlýtur fyrr eða síðar, eins og
reyndar er á daginn komið, að leiða út
í ginnungagap ósjálfstæðis — fjárhags-
lega og menningarlega.
Af því, sem nú er sagt, má sjá það,
að viðreisn landbúnaðarins er eitt af
aðalviðfangsefnum þjóðernissinna, og þá
ekki einvörðungu vegna þess, að við við-
urkennum í fyllsta máta, að »bú er
landstólpi«, heldur og vegna þess, að
með viðreisn landbúnaðarins er létt und-
ir með öllu atvinnulífi þjóðarinnar í
heild.
Um áratugi hefir þessi atvinnugrein
Landbúnaðarkreppan.