Austurland - 14.10.1960, Blaðsíða 2

AUSTURLÁND
Frá degi iil dags
Brottflutningur
Mikið hefur verið gert úr því
manna á meðal, að fólksflutningar
eigi sér stað í stórum stíl héðan
úr bænum og er ekki laust við að
nokkur uggur hafi gripið um sig
vegna þessa. Fólksfækkun í bæn-
um er líka alvarlegt mál, því ekk-
ert skortir okkur eins tilfinnan-
lega og fólk — starfandi, þrótt-
mikið fólk.
Ég hef reynt að glöggva mig á
því, hvað hæft er í orðrómnum um
stórfelldan brottflutning úr bæn-
um. Enn verður ekki um það sagt
meið nokkurri nákvæmni, hve
margir flytja búferlum, en ljóst
er, að þeir verða óvenju margir,
sennilega 80-100 einstaklingar sem
héðan flytjast á þessu ári. Munu
aðeins einu sinni fleiri menn hafa
flutt héðan á einu ári, en það var
1955, en þá fluttu héðan yfir 100
manns.
Orsakir flutnings
Ástæður fyrir því, að menn
flytja búferlum, eru mjög marg-
víslegar. Alvarlegast er, ef flutn-
ingarnir stafa af vonleysi um fram
tíð heimabyggðarinnar, af þröng-
um hag og atvinnuleysi. Slíkt
væri vísbending um, að hætta væri
á afturkipp í því byggðarlagi.
Þegar litið er yfir lista með
nöfnum hinna burtfluttu, verður
hverjum manni ljóst, að ekki einn
einasti maður flytur vegna þess,
að hann komist ekki af og geti
vænst betri kjara annarsstaðar.
Það hefði líka komið mér mjög á
óvart, ef svo hefði reynst, því ég
veit, að mjög óvíða hefur almenn-
ingur betri möguleika til að kom-
ast af en hér.
Á listanum yfir þá, sem ætla
má að flytji í haust, eru tveir
embættismenn, bæjarfógeti og
skólastjóri, með stórar fjölskyld-
ur, samtals 13 manns. Þá eru
líka tveir menn, með jafnstórar
fjölskyldur, sem flytja í sambandi
við sölu Gerpis. Einnig má sjá þar
fimm fjölskyldur, sem hér áttu
heima 1-2 ár og fluttu heimili sitt
til bráðbirgða. Þessar fjölskyldur
telja innan sinna vébanda 24 menn.
Á listanum er líka nafn læknis,
sem flutti hingað aðeins til
skammrar dvalar melð konu og
barn. Hér hefur verið gerð grein
fyrir 53 „útflytjendum“ og verð-
ur það að nægja. Nokkrir flytja
vegna breytinga á persónulegum
högum.
Þó hinir brottfluttu verði marg-
ir, er engin ástæða til að líta á
flutning þeirra sem merki um að
afturkippur ; athafnalífi bæjarins
sé í aðsigi.
Menn koma líka
En það er ekki einungis að menn
flytji úr bænum. Ennig flytja
menn inn. Um nokkur ár hefur sá
hópur, sem inn hefur flutt verið
álíka stór og hinn, sem fór.
Ekki er hægt að gera sér full-
nægjandi grein fyrir því, sem
stendur, hversu margir flytja til
bæjarins á árinu.
En eftir því, sem bezt verður
séð, mun hópur „útflytjenda" all-
mikið fjölmennari en hópur „inn-
flytjenda'í og það svo, að mismun-
ur fæddra og dáinna jafnar það
naumast upp. Má því búast við að
fólki fækki eitthvað hér í bænum
á árinu.
Uppgangstímar
Ég fullyrti áðan, að óvíða kæm-
ust menn betur af en hér. Og ég
hygg, að ef áfram verður haldið
að þjarma að landsmönnum efna,-
hagslega, munum við, og aðrir, sem
út á landi búum og byggjum af-
komu okkar á því, sem sjór og
land gefur af sér, betur færir um
að standa af okkur hretið, en iðn-
verkafólk og ýmsar aðrar greinar
verklýðsstéttarinnar í þéttbýlinu.
Hér við bætist, að margt bendir
til þess, að uppgangstímar séu
frapnundan fyrir Austurland, ef
þróunin ekki verður stöðvuð af
kreppustefnu þeirri sem nú ríður
húsum í þjóðfélaginu. Síðar verð-
ur ef til vill tækifæri til að leiða
rök að því, að uppgangstímar bíði
okkar á næsta leiti.
Feluleiknnm lokið
Fram að þessu hefur Ármann
Eiríksson verið munztraður kapt-
einn á Austra, enda réttindamað-
ur. Það hefur þó aldrei farið dult,
Ármann hefur aðeins verið
leppur fyrir annan mann, sem
kaus að reyna að vega að andstæð-
ingum sínum úr launsátri og sýndi
í viðureigninni ámóta hugrekki og
Björn að baki Kára. En að því
leyti misheppnaðist þessi bardaga-
aðferð, að engum duldist hver
!''g ' drottnaði um borð í
Austra.
Nú hefur Vilhjálmi skattstjóra
vaxið svo ásmegin, að frá og með
síðasta blaði gerðist hann ábyrgð-
armaður þess sem leiðtogi hvorki
meira né minna en 11 ritstjóra.
Líklega ber að skilja þetta svo, að
Vilhjálmur ætli hér eftir sjálfur
að bera ábyrgð á stráksskap sín-
um.
íhaldið gafst upp
Það var mikill vindgangur í
íhaldinu hér í bæ um áramótin
1956 og 1957. Nú átti að gera mik,
ið. Nú skyldu kommar og Fram-
sókn fá að komast að raun um
hvar Davíð keypti ölið.
Austfirzka íhaldið réð sér erind-
reka og kynnti hann fyrir Aust-
firðingum sem sprenglærðan
ameríkaniseraðan hagfræðing.
Flutti hann hingað í ársbyrjun
1957, setti á fót skrifstofu og tók
við ritstjóm Þórs.
Og nú var hafizt handa við að
erja íhaldsakurinn. En illa gekk
að koma honum í rækt. Það var
einkum illgresi, sem þar spratt og
kæfði það hverja nytjajurt, sem
þangað slæddist með vindum
loftsins.
Erindrekinn reyndist líka lítill
akuryrkjumaður. Og þrátt fyrir
skólanámið vestra hætti honum til
að hugsa sjálfstætt, en það er ekki
holt fyrir menn í slíkum störfum.
Hann sá marga annmarka á störf-
um og stefnu núverandi ríkis-
stjórnar og var of hjartahreinn til
að þegja yfir því, er hann ræddi
við fáa menn saman. Páll reynd-
ist sem sé ekki eins ameríkaniser-
aður og Tulinius reiknaði með.
Og „nú er hún Snorrabúð stekk-
ur“.
Nú er lítið hirt um íhaldsakur-
inn. Illgresið fær óáreitt að leggja
hann undir sig.
Erindrekinn hefur sagt upp
vistinni og er fluttur með allt sitt
aftur til Reykjavíkur eftir að hafa
selt húseign sína hér og bíl.
Og Þór virðist dáinn eilífum
dauða.
Svona fór um sjóferð þá.
Aldrei hefur íhaldið verið eins
fyrirlitið og rúið fylgi á Austur-
landi sem nú.
Nýjar vígstöðvar
Vmsir gera ráð fyrir að íhaldið
sé ekki af baki dottið þó svona
tækist til hið fyrsta sinni. En ekki
mun því þykja ráðlegt að reyna
meir við Norðfirðinga. Sagt er, að
íþaldið hafi í huga að koma sér
upp bækistöð á Egilsstöðum í
þeirri von, . að greiðlegar gangi
fyrir það að koma ár sinni fyrir
borð þar en hér.
Hefur íhaldið haft í frammi
nokkra tilburði til að láta til sín
taka á Héraði og ná þar ítökum,
eins og stofnun sparisjóðs og verzl-
unarfélags ber vott um.
Vilhjálmur skattstjóri hefur
látið Tímann hafa það eftir sér, að
sú sé ráðagerðin að láta fulltrúa
sýslumanns hafa aðsetur á Egils-
stöðum og sé honum ætlað að vera
jafnframt erindreki íhaldsins. Á
þann hátt eigi að láta ríkið kosta
lerindreksturinn á sama hátt og þa;ð
kostar erindrekstur Framsóknar-
flokksins.
En erfitt er að halda úti blaði
prentuðu í Neskaupstað, eigi mað-
urinn, sem um það á að sjá, heima
á Egilsstöðum.
Kannske sett verði á fót sýslu-
prentsmiðja á EgilSstöðum svo
sýslufulltrúinn geti haldið þar úti
íhaldsblaði ?
Neskaupstað, 14. október 1960.
Blöð og tímarit
Veðrið, 1. hefti 1960 hefur bor-
izt blaðinu. Þetta er alþýðlegt
tímarit um veðurfræði gefið út af
Félagi íslenzkra veðurfræðinga.
Af efni blaðsins skal getið eftir-
talinna greina: „Eftirmæli vetrar
1959/60“, eftir Jón Eyþórsson,
„Hitastig yfir Keflavík", eftir
Jónas Jakobsson, „Strengur fyrir
Straumnes“, eftir Pál Bergþórs-
son, „Kuldapollar", eftir Ingólf
Davíðsson, „Þrumuveður á Snæ-
fellsnesi", „Fyrir 5000 árum var
mómýri þar, sem nú er Skeiðarár-
jökull", eftir Jón Eyþórsson,
„Sjaldgæf loftsýn", eftir Pál Berg-
þórsson. „Skýjamyndir frá gervi-
tungli“, eftir sama og „Sólskin,
þurrkur og trjágróður“, einnig
eftir Pál Bergþórsson. Margar
myndir og linurit til skýringar
efninu eru í heftinu.
Skinfaxi, tímarit Ú. í., 3. hefti
1960, hefur borizt blaðinu. Meðal
greina í heftinu eru þessar: „Eft-
irbátur annarra“, „Norræn æsku-
lýðsvika“ og „Hurð nærri hælum“.
Auk þess eru margvislegar frétt-
ir af félagsstarfi o. fl.
„Viðreisn44 útgerðar
Framhald af 4. síðu.
skuldasöfnun verið meiri. Og á
skuldasöfnun undanfarinnar ára
og þessa árs er sá meginmunur, að
fram til þessa hafa flest lánin ver-
ið tekin til þýðingarmikilla fram-
kvæmda s. s. raforkuframkvæmda,
hafnargerða, sementsverksmiðju,
áburðarverksmiðju og skipakaupa
en nú eru þau fyrst og fremst
eyðslulán, aðeins tekin til að éta
þau út. Þar eru þjóðinni sannar-
lega bundnar drápsklyfjar um
mörg ókomin ár.
I annan stað er um það rætt,
að láta hlutatryggingasjóð hlaupa
undir bagga me,5 greiðslu kaups,
þó honum beri ekki skylda til þess
þar sem ekki var um aflabrest að
ræða samkvæmt skilgreiningu lag-
anna.
En allt er þetta eins og að pissa
í skóinn sinn.
Það er heldur ekkert leyndar-
mál, að stjómarflokkarnir hafa
látið sér til hugar koma að skella
á nýrri gengislækkun til að
„bjarga“ útgerðinni og þrengja
enn kosti alþýðunnar. Vissulega
mundi það takmark nást, að rýra
kjör almennings, en af reynslunni
1950 og 1960 hljótum við að á-
lykta, að því meir, sem gengið er
lækkað, því meiri verður taprekst-
ur útgerðarinnar, en spekulantar
og verðbólgubraskarar mata krók
mn.
^V»/WW\/V\AA^A/N^\^NA^AAA/VA^/WWWVAA^
Til sölu
Af sérstökum ástæðum er nýr
herrafrakki (nr. 38) með amerísku
sniði til sölu. Upplýsingar í prent-
smiðjunni.
WWWWWWVAAAAAAAAAAAAAAAAAA/WWWN/