Austurland - 02.02.1968, Blaðsíða 2

2 r
AUSTURLAND
Neskaupstað, 2. felirúar 1968.
Björn G. Eiríksson, Reyðarfirði
Ævinlýri í Ausiurlöndum
Framhalcl.
Drottningin hafði látið skreyta
veggina með myndum, og m. a.
voru þar myndir af sjálfri
drottningunni, en þegar bróðir
hennar kom >til valda, var bróð-
urkærleikurinn ekki meiri en það,
að hann lét alls staðar afmá
myndirnar af systur sinni og
jafnvel setja mynd af sjálfum
sér í staðinn, — þessi, sagði Pet-
er, að væri skýringin á auðu
blettunum á veggnum, en þar
hafði auðsjáanlega verið máð
brottu mynd.
Þó er til stytta af þessari
drottningu, þar sem hún er með
skegg eins og Faraóarnir — og
hún mun jafnvel sjálf hafa látið
gera sér gerviskegg. Hins vegar
sagði Peter, að þegnunum muni
hafa líkað vel við drottninguna,
þeir hafi ekki gert neina tilraun
til að „stúta“ henni — þó hafi
þeir vitað, að Faraóinn þeirra var
kvenmaður, þrátt fyrir að hún
klæddi sig sem Faraó. En sam-
kvæmt lögum Egypta á þeim
tima, sagði Peter, mátti engin
kona sitja á stóli Faraós. Peter
sagði, að bróðir drottningar muni
hafa látið ráða hana af dögum,
er hann kom til vits og ára, en
hann var mikið yngri en hún.
Upphaflega hefur musterið ver-
ið þrjár hæðir a. m. k., en efsta
hæðin er mikið eydd.
Rómverjar byggðu einhver
mannvirki í námunda við drottn-
ingarmusterið, lítið sér nú eftir
af þeim mannvirkjum.
Þarna voru hermenn á verði og
auðvitað kaupmenn, er selja
vildu forna muni og ýmislegt, að
því er þeir sögðu sjálfir. Auðvit-
að voru munir þessir ný fram-
leiðsla. i j
Við kveðjum nú Hatshepsut
drottningu og musteri hennar og
höldum því næst með bíLnum aft-
ur í áttina til Nílar og á leiðinni
. sjáum við tilsýndar húsakynni
þessara gistivina okkur.
Heldur þótti okkur híbýli íbú-
anna Léleg og fátækleg að sjá.
Peter sagði, að stjórnin hefði
Látið byggja handa þeim ágætis
hús og með vatni, en íbúarnir
vildu alls ekki flytja í íbúðirnar,
þeim þætti þeir vera frjálsari
með sína gömlu lifnaðarhætti, og
því frelsi vildu þeir ekki glata.
Brátt vorum við aftur komin
um borð í bátinn sem flutti okk-
ur yfir NíL. Er komið var yfir,
vildi Peter leiðsögumaður fara
með okkur í minjagripaverzlun,
er þar var skammt frá, er bát-
urinn Lagðist upp að. Lítið var
keypt þar, auk þess reyndist
hærra verð á ýmsu þarna en
'annars staðar mátti fá fyrir lægra
verð =zr yjð þessa sörnu götu.
Er komið var heim á liótelið,
fengu flestir sér steypibað, áður
en setzt var að miðdegisverðar-
borðinu.
Markaðsferðin
Eftir matinn var hvílzt um
stund í öllum sólarhitanum um
miðjan daginn — enda orðið
býsna lieitt, um og yfir 38°C.
Þeir sem vildu, áttu kost á
því að fara á markaðinn — auð-
vitað akandi á hestvögnum og
kusu flestir að notfæra sér það.
Þessi fer var að mörgu leyti
athyglisverð og margt bar fyrir
augu, sem kom okkur Vestur-
landabúum á óvart.
Það sem fyrst og fremst vek-
ur athygli er sú fátækt er allir
virtust búa við, þó sögðu þeir,
sem við töluðum við, að nú væru
allir ríkir. Hvernig Iiefur þá á-
standið verið áður?
Þarna á markaðnum, eins og
yfirleitt alls staðar í Austurlönd-
um, og ég hef áður rætt um,
ægði öllu saman, mönnum, dýr-
um og alls konar varningi og
myndaði eins og eina allsherjar
kös. Vínsalar, ávaxtasalar, skran-
kaupmenn, bakarar og ýmsir
fleiri, sátu hlið við hlið í rykinu
á götunni. Sumir voru berfættir
og hvíldu þunga sinn á teppi eða
dúk, sem þeir höfðu breitt á
jörðina. Aðrir sátu flötum bein-
um og snæddu mat sinn. Menn
með asna eða úlfalda, jafnvel uxa
eða þá hesta, settu svip sinn á
umhverfið, einnig voru þarna
gangandi menn. Göturnar eru
mjóar og húsin lágreist.
Einhvern sérkennilegan þef,
sem ekki er nokkur leið að lýsa,
lagði fyrir vitin. Þarna blandað-
ist saman rotnunarþefur, lykt af
húsdýrum eins og t. d. af ösnum,
úlföldum, uxum o. fl.
Stundum mátti gæta sín að
stíga ekki niður í það, sem þessi
dýr höfðu lagt af sér. Dálítið
sérkennilegur hávaði fylgir
ávallt austurlenzkum markaði —
e. t. v. er það málið, sem þetta
fólk talar, er á sinn þátt í að
skapa þennan sérkennilega blæ.
Við erum komin út úr mark-
aðsgötunni. Ekillinn ekur yfir
götuslóða er Liggur meðfram ökr-
unum. Það brakar þægilega í
fjöðrunum á fornlegum vagnin-
um og það er eins og við séum
komin langt aftur í aldir —
þegar engir bílar og engar flug-
vélar voru til. — Þetta er Lítill
vagn, sætin eru leðurbólstruð og
er leðrið víða orðið slitið. Þótt
vagninn sé lítill eru þó sæti fyrir
fjóra, og hægt er að spenna sól-
skýli yfir hann, hér rignir aldrei
og þarf því ekki að óttast regn.
Ekillinn er ungur og okkur finnst
hesturinn magur.
Á ökrunum er fólk við vinnu
sín. Á aðra hönd var skurður
fullur af vatni — skólplitu vatni,
sennilega frá Níl. 1 þessu vatni
voru uxi og nokkur Arababörn
að baða sig. Þá bar fyrir augu
sýn — gamaldags þreskingu.
Það er heitt um miðjan dag-
inn í Luxor og margir hvíla sig,
sofa á jörðunni úti undir berum
himni á þeim tíma dagsins. Hvíld
um miðjan dag, virðist vera venja
hjá Arabaþjóðum.
Oft dóu þeir furðu fljótt, sem
unnu á ökrunum vegna einhverr-
ar ormategundar er Lifði í leðj-
unni á blautum ökrunum. Það
var hér áður fyrr. Þega stígvél-
in komust I notkun í þessu landi
fækkaði dauðsföllunum, og þessi
mannskæði ormur gat ekki leng-
ur étið sig inn í bert holdið.
Karnak liofið
Eftir markaðsferðina hvíldum
við okkur og flestir fengu sér
steypibað að nýju — ekki veitti
af því í öllum hitanum.
Síðar um daginn (líklega um
fimm Leytið) kom Pétur 'leið-
sögumaður til okkar. Var nú
haldið af stað og ekið eins og
áður í hestvögnum til hins fræga
Karnak hofs, sem heyrði til
hinni fornu borg Þebu, er var
fyrr meir liöfuðborg liins forna
ríkis Egypta — Efra-Egypta-
lands.
Karnak hofið er talið fyrst
byggt af Amenhotep III. og end-
urbyggt af Ramses II. og Ptole-
mis.
Hofrústirnar voru góðan spöl
frá gistihúsinu, sem við dvöldum
á, og tók því nokkra stund að
aka þangað á hestvögnunum.
Numið var staðar skammt frá
hofrústunum og stigið þar úr
vögnunum.
Fyrst lá leiðin eftir beinu
stræti „Sjónastrætinu“ þar sem
„svingsarnir“ (sphinx) eða mey-
ljónin stóðu vörð beggja vegna
strætisins.
Inngangurinn til musteris-
garðsins lá í gegnum lilið á milli
tveggja turnlaga bygginga, en
„hornstein“ að þessum bygging-
um lagði að sögn, Ramses kon-
ungur I. Einnig kom þar við sögu
Setos I. og Ramses II. Þarna var
m. ö. o. andyri hins mikla Amons
hofs í Karnak, og er þessi bygg-
ing talin ganga næst sjálfum
pýramídunum.
I þeim hluta hofsins sem sagt
er að Setos I. (um 1330 f. Kr.)
hafi látið byggja eru um 122
myndskreyttar súlur 13 m háar
og 8.40 m í ummál. Miðsúlur eru
12 að tölu 21 m að liæð og 10
m í ummál. Samtals 134 súlur,
skipt niður í 16 súlnaraðir. Gólf-
flöturinn er u. þ. b. 5000 fer-
metrar að stærð.
Fleiri konungar, eins og t. d.
Setos II. og Ramses III. juku svo
við hofið. Talið er, að byrjað
hafi verið á þessari risabyggingu
um 2000 f. Kr.
Við þetta mikla Amonshof voru
byggð tvö önnur hof. Annað hof-
ið var helgað gyðjunni Mut, var
byggt sunnan við Amonshofið
um 1400 f. Kr., en hitt sem helg-
að var guðinum Ptah var byggt
um 700 f. Kr norðan við hofið
mikla og voru hofin tengd sam-
an með ,,ljónastrætum“.
Á musteris- eða liofsvæðinu er
geysistór laug. Ekki man ég nú,
er þetta er ritað, hvað Pétur
sagði um stærð laugarinnar, en
stór var hún. Laugarbarmarnir
eru gerðir af hlöðnum steinum
og lágu tröppur niður í laugina
á all mörgum stöðum. Eigi veit
ég hversu djúp hún var, en all-
mikið af candi laafði fokið niður
í laugina, þó var þar enn vatn í.
Pétur leiðsögumaður sagði, að
laug þessa hefðu hofprestarnir
látið gera. Ekki mun þetta samt
hafa verið laug byggð í þeim til-
gangi sem almennt gerist í dag
í okkar „velferðar" þjóðfélagi, þ.
e. til sundiðkana, heldur mun liitt
sjónarmið málsins liafa hér um
ráðið mestu, þ. e. a. s. notkun
vatnsins í sambandi við hofið og
þær athafnir er þar voru við
hafðar.
Firamhald.
Þorrablót
Um þessar mundir standa
þorrablótin sem hæst. Um síð-
ustu helgi voru þorrablót á þess-
um stöðum, svo blaðinu sé kunn-
ugt, en vafalaust hafa þau víðar
verið: Neskaupstaður, Eskifjörð-
ur, Reyðarfjörður, Egilsstaðir og
Fljótsdalur. Alls staðar, þar sem
blaðið hafði spurnir af, var að-
sókn að blótunum mikil og fóru
þau vel fram og mikil ánægja
með þau.
ÓlHtystieðiir um 5 miljurðu
Útvarpið skýrði frá því í gær-
kvöld, að á árinu 1967 hefði við-
skiptajöfnuðurinn, samkvæmt
skýrslu Hagstofunnar numið 2
milljörðum 819 milljónum króna,
en árið áður var liann 805 millj-
ónir króna.
Þetta eru uggvænlegar tölur.
Hinum stóraukna viðskiptahalla
veldur minnkandi framleiðsla,
lækkað verð á framleiðsluvörum
okkar og heimskulegt og þjóð-
hættulegt frelsi í innflutnings-
málum og annarri meðferð gjald-
eyris. i
Það er sagt, að neyðin kenni
noktri konu að spinna. Ef til vill
kenna þessar staðreyndir stjórn-
arvöldunum að setja einhverjar
hömlur á óþarfa innflutning.