Austurland - 28.06.1968, Side 1

TURLAND
MÁLCAGN ALÞYÐUBANDALAGSINS A AUSTURLANDI
18. árgangur.
Neskaupstað, 28. júní 1968.
27. tölublað.
Nýtt viðhorf í forsetakosningunum
iiii irípur til örþrifardi
Reynir o5 setjo flohlispðlitíshan stimpil ó hosningarnor
I baráttu þeirri, sem nú er háð
um forsetaembættið, hafa stjórn-
málaflokkarnir valið sér það
hlutskipti, að láta kosningarnar
afskiptalausar og hafa ekki, svo
vitað sé, reynt að beina atkvæð-
um flokksmanna í ákveðinn far-
veg. Dagblöðin hafa fullkomlega
virt þetta óformlega samkomulag
flokkanna og birt jöfnum hönd-
um fréttir og tilkynningar úr her-
búðum beggja aðila. í þessu er
fólgin viðurkenning á því, að
kjósendur eigi að vera frjálsir og
óbundnir af flokkssjónarmiðum,
er þeir ganga að kjörborðinu.
Skal þó játað, að um það má
deila, hvort æskilegt sé, að
stjórnmálaflokkarnir láti jafn
þýðingarmikinn þjóðmálaatburð
sem forsetakosningar eru, fram
hjá sér fara án þess að látast af
honum vita.
Morgunblaðið Uiissir stjórn
á sér
Á sunnudaginn, þegar nákvæm-
lega vika var til kosninga, gerð-
ist svo það, að Morgunblaðið, að-
almálgagn Sjálfstæðisflokksins,
rauf þetta þegjandi samkomulag.
í leiðara lýsir það yfir því, að það
sé ekki lengur hlutlaust, heldur
muni' það hér eftir veita Gunnari
Thoroddsen allt það brautargengi
sem það megi. Hefur Mogganum
runnið blóðið til skyldunnar, því
Gunnar hefur í áratugi verið
einna fremstur í forustusveit
Sjálfstæðisflokksins og gegnt
fleiri trúnaðarstörfum á hans
snærum en flestir aðrir. Hann
hefur verið borgarfulltrúi flokks-
ins, borgarstjóri, alþingismaður
og ráðherra, og auk þess formað-
ur æskulýðssamtaka flokksins,
erindreki hans og loks varafor-
maður. Hin breytta afstaða
Morgunblaðsins kann að vera
skiljanleg, en ekki er hún drengi-
leg gagnvart þeim flokksmönnum,
sem ekki styðja Gunnar.
Um það hljóta að vera deildar
meiningar að hvaða haldi hin
nýja „taktik“ Mbl. kemur Gunn-
ari, en trúlega hefur verið breytt
um stefnu með fullri vitund hans
og samþykki.
En með þessari stefnubreyt-
ingu blaðsins er kosningabarátt-
an kom:n á nýtt stig. Það er orð-
in yfirlýst stefna og keppikefli
Morgunblaðsins að Gunnar Thor-
oddsen verði næsti forseti lýð-
veldisins.
Endurmat naiuðsynlegt
1 síðasta Austurlandi var
stuðningsmönnum Gunnars í allri
vinsemd á það bent, að ekki væri
ráðiegt að halda mjög á lofti
stjórnmálaafskiptum hans, sér-
staklega hinum nánu tengslum
hans við Sjálfstæðisflokkinn, en
á þessu skeri hafa þeir nú steytt.
Erfitt er að meta hver álhrif
stefnubreyting Morgunblaðsins
hefur á kjörfylgi frambjóðenda,
en ávinningur Gunnars er vafa-
samur, svo ekki sé meira sagt.
Nú, eftir að opinbert er orðið,
að Gunnar Thoroddsen er studd-
ur af stærsta stjórnmálablaði
landsins, hljóta stuðningsmenn
hans til þessa, að endurmeta af-
stöðu sína til kjörs hans. Þeir
menn, sem hafa litið svo á, að
kosningarnar væru ópólitískar,
hafa nú rekið sig harkalega á
annað, að því er Gunnar varðar.
Útbreiddasta stjórnmálabl. lands-
ins, málgagn stærsta stjórnmála-
flokksins hefur tekið eindregna
afstöðu með honum.
Þeir stuðningsmenn Gunnars,
sem talið hafa framboð hans ó-
pólitískt og viija hefja forseta-
kosningarnar yfir dægurþrasið,
hljóta að verða fyrir vonbrigðum
með þessa stefnubreytingu. En
eftir sem áður stendur framboð
Kristjáns Eldjárns utan og ofan
við öll pólitísk samtök.
Veikkjkamerki
Hin breytta afstaða Morgun-
blaðsins er veikleikamerki. Hún
er ljós vottur þess, að forráða-
menn blaðsins telja Gunnar
standa höllum fæti og reyna með
þessu bragði að framkalla and-
stæð viðbrögð hjá hinum dagblöð-
unum. Yrðu þá kosningarnar fyr-
ir alvöru orðnar að flokkspóli-
i tísku uppgjöri og gæti þá ef til
vill tekizt að fylkja meginstyrk
Sjálfstæðisflokksins um Gunnar,
og að beita h’nni vel smurðu
kosmngamaskínu Gunnari til
framdráttar.
Hér er um fullkomið örþrifaráð
að ræða, en þau ráð gefast sjaldn-
ast vel. Og vel mætti Gunnar
Thoroddsen minnast þess að
hvaða haldi óhvikull stuðningur
Morgunblaðsins kom séra Bjarna
1952.
Opinber stuðningur Morgun-
blaðsins við Gunnar Thoroddsen
hlýtur að kalla fram snögg við-
brögð hjá þeim mönnum, sem
vilja að forsetakosningarnar séu
hafnar yfir flokkadeilur og dæg-
urþras og eru því andvígir, að
einn stjórnmálaflokkur geti öðr-
um fremur tdeinkað sér forsetann
og þakkað sér kosningu hans.
—o—
Hopað á hæli
Mér var dálítil forvitni á að
kynnast vopnaburði Morgunblaðs-
ins í hlutverki hins galvaska
riddara og varð mér því úti um
blaðið frá þriðjudegi og mið-
v'kudegi þessarar viku. En ég
varð talsvert undrandi. Blaðið
hélt áfram að gæta hlutleysis.
Það var sama hvernig ég rýndi í
blaðið og fletti fram og aftur,
hvergi fann ég hinn lofaða stuðn-
ing v:ð Gunnar Thoroddsen. í
þess stað gat að líta frásagnir og
myndir af fundum beggja fram-
bjóðenda og glefsur úr blöðum
þeirra, eins hlutlaust og framast
er hægt að vænta af Mbl.
Hvað hafði komið fyrir? —
Hvers vegna hafði Mbl. gengið á
bak orða sinna?
Þegar skýringa var leitað á
fyrirbrigðinu, kom það í ljös, að
eftir að blaðið hafði boðað fullan
stuðning við Gunnar Thoroddsen,
rigndi uppsögnum yfir blaðið og
auk þess urðu ýmsir eigendur
þess æfir. Mogginn sá því sitt ó-
vænna og lagði niður skottið.
Reyndist þetta hugsunarlaust
frumhlaup, sem án efa hefur
skaðað Gunnar Thoroddsen til
muna í stað þess að verða honum
ti! framdráttar.
Fjiéttosíi Fundor í
Auiturlfliidi
Fundur stuðningsmanna Krist-
jáns Eldjárns á Egilsstöðum á
föstudagskvöldið heppnaðist sér-
lega vel. Hin rúmgóðu salarkynni
Valaskjálfar voru troðfull og
töldu kunnugir, að um 1000
manns hefðu sótt fundinn og er
það áreiðanlega mesta fundarsókn
á Austurlandi til þessa, a. m. k.
innanhúss.
Ávörp og ræður voru fiutt,
eins og fyrirfram hafði verið á-
kveðið, nema hvað Ari Björnsson,
verkstjóri í Egilsstaðakauptúni
bættist í hóp ræðumanna. Var
þeim öllum mjög vel tekið.
Leikur Lúðrasveitar Neskaup-
staðar undir stjórn Haralds Guð-
mundssonar, og söngur Karlakórs
Fljótsdalshéraðs, undir stjórn
Svavars Björnssonar, settu mik-
inn svip á fundinn.
En mesta athygli vakti að sjálf-
sögðu ræða forsetaefnisins, Krist-
jáns Eldjárns. Voru þau Kristján
og kona hans, sem einnig kom á
fundinn, hyllt ákaft og af miklum
innileik.
Samtök hernámsandstæðinga
gengust fyrir mótmælagöngu frá
Keflavík til Reykjavíkur um síð-
ustu helgi, og lyktaði henni með
útifundi. Með göngu þessari var
sem fyrr undirstrikuð andstaða
samtakanna gegn hersetu Banda-
ríkjamanna á Islandi, og auk þess
mótmælt alveg sérstaklega ráð-
herrafundi Nató, sem hófst í
sjálfum Háskóla Islands degi síð-
| ar. Er vikið að þeim fundi í grein
hér í blaðinu í dag.
Þátttaka í Keflavíkurgöngunni
var góð að mati forráðamanna
samtakanna. Ekki undir 250
manns fylgdu henni þegar fæst
var, en göngumönnum fjölgaði
stórlega eftir að nálgaðist Reykja-
vík. Á leiðarenda í Lækjargötu
var svo settur útifundur, sem
Jónas Árnason, alþingismaður,
stjórnaði, en ræður fluttur Heim-
ir Pálsson, stud. mag. og Stefán
Jónsson, dagskrárfulltrúi. Sóttu
fundinn á fimmta þúsund manns.
Þessar mótmælaaðgerðir Sam-
taka hernámsandstæðinga fóru
prýðilega fram af þeirra hálfu,
en að útifundinum loknum háði
uppæstur unglingaskríll við ís-
lenzku lögregluna þann eftirleik,
sem Morgunblaðið og fleiri höfðu
boðað.
Bókaútgáfan Fjölvís hefur gef-
ið út kosningahandbók vegna for-
setakosmnganna á sunnudaginn.
t bókinni er mikill tölfræðileg-
Framh. á 4. síðu.