Austurland - 23.08.1968, Blaðsíða 2

2
r
AUSTURLAND
Neskaupstað, 23. ágúst 1968.
Slj órnarskipli í hausi?
Það er nú fullur áratugur síðan
núverandi stjórnarfiokkar tóku
við völdum í landinu. Það var
ekkert smáræði, sem sú stjórn
ætlaði sér að vinna þjóðinni til
blessunar á öllum sviðum efna-
HernÉ Téhhóslóvahíu
Framh. af 1. síðu.
Tékkóslóvakíu kærkominn styrk-
ur, að tvö sósíalísk ríki Austur-
Evrópu hafa lýst yfir óskoruðu
fylgi við málstað þeirra og for-
dæmt innrásina, þ. e. Júgóslavía
og Rúmenía. Kommúnistaflokkar
Vestur-Evrópu hafa nær undan-
tekningarlaust tekið sömu af-
stöðu, þar á meðal hinir fjöl-
mennu flokkar á Italíu og í
Frakklandi. Hér á landi hafa all-
ir stjórnmálaflokkar einhuga for-
dæmt framferði Sovétmanna og
fylgiríkja þeirra og staðið að
fundum og samþykkt ályktanir
til mótmæla. Þungi slíkra mót-
mæla mun, að minnsta kosti áður
en langt um líður, vega drjúgt á
metaskálunum til stuðnings lög-
mætri stjórn Tékkóslóvakíu og
þeim málstað, sem hún var og er
fulltrúi fyrir, það er viðleitni til
frjálslegri stjórnarhátta með
sósíalískt lýðræði að markmiði.
Alveg sérstaklega eru skorinorð-
ar yfirlýsingar til stuðnings þjóð-
um Tékkóslóvakíu frá vinstri
sinnuðum öflum um allan heim
öðrum fremur líklegar til að hafa
tilætluð áhrif og koma árásarað-
ilunum í skilning um, að vald-
beiting sem þessi í skiptum við
sósíalískt grannriki sviptir þá
þegar í stað ærunni í augum allra
sæmilegra sósíalista og vinstri-
manna, og því fyrr sem þeir axla
sín skinn og leyfa kommúnistum
í Tékkóslóvakíu að ráða sínum
málum, þeim mun skárra fyrir ,
þá sjálfa, þótt skömm þeirra
muni lengi í minnum höfð.
Alþýðubandalagið hlýtur að
fordæma harðlega griðrofið og
árásina gegn Tékkóslóvakíu, eins
og það hefur fordæmt hliðstæðar
lögleysur og íhlutanir um málefni
sjálfstæðra ríkja hvar sem er í
heiminum. Eflaust verða þessir
atburðir notaðir hér sem annars
staðar af íhaldsöflunum til að
reyna að koma höggi á samtök
sósíalista. Slíkum vopnaburði vísa
Alþýðubandalagsmenn frá sér af
einurð, enda er hann ekki sprott-
inn af heilindum við málstað
Tékkóslóvakíu né annarra ríkja,
sem um sárt eiga að binda eftir
ágang stórvelda.
í annarri grein hér í blaðinu er
vikið að þróun mála í Tékkósló-
vakíu að undanförnu og reynt að
varpa nokkru ljósi yfir bakgrunn
og þýðingu þeirra hörmulegu at-
burða, sem þar hafa orðið.
H. G.
^ T • 'Pf r,fj JT''
hagsmála og menningarmála. Og
stefnu sína nefndi stjórnin við-
reisn. Það er ekki smáræðis fyr-
irheit fólgið í því orði.
En margt fer öðru vísi en ætl-
að er og svo fór hér. Smátt og
smátt kom í ljós, að viðreisnar-
stefnan var í rauninni til niður-
dreps íslenzkum atvinnuvegum og
árlega þurfti að gera æ víðtækari
ráðstafanir, með alls konar
styrkjum og niðurgreiðslum, sem
stjórnin hafði fordæmt harðlega
og lofað að afnema, til þess að
halda atvinnuvegunum á floti.
Og vert er að hafa það í huga,
að þetta gerðist áður en verðfall
það og markaðsörðugleikar, sem
nú hrjá okkur, komu til sögunn-
ar. Og nú er svo komið, að bók-
staflega allt atvinnulífið gengur
fyrir víðtæku uppbóta- og styrkja-
kerfi.
Að þessu sinni verður ekki far-
ið frekar út í þessa sálma.
En ljóst er, að viðreisnarstefn-
an hefur gengið sér til húðar og
að ekki verður lengur haldið
áfram á sömu braut.
Um alllangt skeið hefur verið
á kreiki orðrómur um, að breyt-
inga sé að vænta á ríkisstjórn-
inni. Fæstir hafa tekið þennan
orðróm alvarlega, enda hafa all-
ar sögusagnir af þessu tagi ein-
dregið verið bornar til baka af
stjórnarinnar hálfu. Þó var öllum
ljóst, að ríkisstjórnin átti í mikl-
um erfiðleikum og hlaut að grípa
til einhverra ráða og áttu þá
fæstir von á góðu.
En nú hefur það verið stað-
Fird HmMóldnuni
dó HdlMdð
Miklar breytingar verða á
starfsliði Húsmæðraskólans nú í
haust. Frú Ingveldur Pálsdóttir,
sem veitt hefur skólanum for-
stöðu að undanförnu, sagði starf-
inu lausu frá 1. september. Við
skólastjórn tekur frú Guðrún Ás-
geirsdóttir, en hún hefur áður
stýrt skólanum um eins árs skeið
í fjarveru þáverandi forstöðu-
konu.
Stöður matreiðslu- og handa-
vinnukennara eru einnig lausar.
Verður gengið frá ráðningu í þær
innan skamms.
Frú Þórný Friðriksdóttir hef-
ur kennt vefnað við skólann í
mörg ár. Vegna sjúkleika hefur
hún nú einnig látið af störfum
og staðan verið auglýst. (Hún er
nú látin).
Hallormsstaðaskólinn hefur
starfað í tveim ársdeildum, skóla-
tíminn 7 mánuðir hvort ár. Marg-
ar umsóknir hafa borizt um skóla-
vist á komandi vetri, en þó er
ekki fullskipað, þegar þetta er
ritað.
fest opinberlega af sjálfum for-
sætisráðherranum, að alvarlegar
ráðagerðir séu uppi um að leita
samstarfs við stjórnarandstöðuna
og jafnvel að: gera hana að hlut-
takanda í ríkisstjórninni.
Það er víst, að þegar Bjarni
Benediktsson vill leita samstarfs
við Framsóknarmenn og „komm-
únista“ — jafnvel bjóða þeim
sæti í ríkisstjórninni — á hann
ekki margra kosta völ.
Þegar svo er komið sem komið
er, virðist sjálfsagt eftir öllum
leikreglum lýðræðisins, að stjórn-
in geri þjóðinni grein fyrir ástand-
inu og leggi málin undir dóm
hennar í almennum kosningum. En
það vak:r ekki fyrir forsætisráð-
herranum. Hann stefnir sýnilega
að myndun þjóðstjórnar með þátt-
töku allra flokka.
En þá vaknar spurningin:
Hvernig eiga stjórnarandstöðu-
flokkarnir að bregðast við þess-
um bónorðstilbúrðum forsætisráð-
herrans ?
Ekkert er sjálfsagðara en að
stjórnarandstöðuflokkarnir verði
við tilmælum um viðræður um
leiðir til að bjarga þjóðinni út úr
þeim ógöngum, sem stjórnar-
f.'okkarnir hafa leitt hana í. Og
jafn sjálfsagt er, að þeir taki
fullan þátt í björgunaraðgerðum,
séu þær þess eðlis, að á þær verði
fallizt sem líkleg úrræði þar sem
ekki aðeins alþýðu manna sé ætl-
að að taka á sig byrðarnar.
En ég tel að vafasamt sé fyrir
stjórnarandstöðuna að gerast að-
ilar að ríkisstjórninni án þess að
mál séu lögð undir þjóðardóm.
En frumskilyrði fyrir því, að
stjórnarþátttaka komi til greina,
er að sjálfsögðu gjörbreytt
stjórnarstefna.
Þjóðstjórn, sem sett yrði á
laggirnar í haust, mundi fyrst og
fremst fá það verkefni, að bjarga
því sem bjargað verður af skip-
broti viðreisnarinnar. Og þótt all-
ir leggíst á eitt -— skipbrots-
mennirnir líka — verður það erf-
itt verk og enginn öfundsverður
af. B. Þ.
ÁlyfctM frdifcvœmdanelnddr Sósídlistdflolilisins
vegnd innrdsarinndr í Tékfcóslóvdliíu
Hinir hörmulegustu atburðir
hafa gerzt. Herir frá fimm aðild-
arríkjum Varsjárbandalagsins
hafa gert innrás í Tékkóslóvakíu.
Með ofbeldi er löglegum stjórnar-
völdum smárrar þjóðar vikið til
hliðar. I þeirra stað skal erlend-
ur her skipa fyrir verkum. Sósíal-
istaflokkurinn fordæmir þessa of-
beldisárás og lýsir fyllsta stuðn-
ingi við þær grundvallarreglur,
að sérhver þjóð eigi rétt til að
skipa eigin málum sjálf án íhlut-
unar erlendra aðila. Sérstaklega
áréttar Sósíalistaflokkurinn þá
stefnu sína, sem á undanförnum
dögum og oft áður hefur verið
túlkuð í Þjóðviljanum, að það sé
réttur og þjóðleg skylda hvers
sósíalísks flokks, að móta og
berjast fyrir sósíalisma í eigin
landi í samræmi við sögulegar
aðstæður og hagsmuni eigin þjóð-
ar. Flokkurinn telur, að innrásin
,í Tékkóslóvakíu sé hið alvarleg-
asta brot á þessum grundvallar-
reglum og lýsir eindregnum
stuðningi sínum við þjóðir Tékkó-
slóvakíu og forustumenn þeirra.
Það er skoðun okkar. að stjórn-
arvöld Tékkóslóvakíu hafi haft
að baki sér yfirgnæfandi meiri-
hluta landsmanna, og við efumst
ekki um hollustu þeirra við hug-
sjónir sósíalismans. Við vísum á
bug þeirri kenningu, að með inn-
rás erlendra herja sé verið að
forða þjóðum Tékkóslóvakíu frá
endurreisn auðvaldsþjóðfélags í
landi þeirra. Við bendum á, að
þessar hernaðaraðgerðir brjóta
freklega í bág við yfirlýsingu
Bratislavafundarins um virðingu
fyrir fullveldi þjóða og sjálfs-
ákvörðunarrétti þeirra. Sósíal-
istaflokkurinn er þeirrar skoðun-
ar, að fyrir okkur Islendinga,
vopnlausa þjóð, sé sjálfsákvörð-
unarréttur þjóðanna svo mikil-
vægur, að frá honum megi ekki
víkja. En þessi sjálfákvörðunar-
réttur þjóðanna verður jafnan í
hættu meðan hernaðarbandalög
stórvelda og erlendar herstöðvar
þeirra í öðrum löndum eru til.
Þess vegna áréttum við enn einu
sinni þá kröfu okkar, að við Is-
lendingar skipum okkur í sveit
þeirra fjölmörgu þjóða, sem
standa utan hernaöarbandalaga
og neita um erlendar herstöðvar í
landi sínu. Með slíkri utanríkis-
stefnu styrkjum við bezt málstað
allra þeirra, sem búa við vald-
beitingu erlendra aðila. Hugsjón-
ir forustumanna Tékka og Sló-
vaka um lýðræði og sósíalisma
verða ekki bældar niður með
vopnum og ofbeldi í Prag. Þær
munu lifa og bera ríkulegan ávöxt
í sögu sósíalismans með nýjum
kynslóðum um allan heim.
Aðalfundur
Framh. af 4. síðu.
4. Samvinna um -tæknistörf.
5. Heilbrigðismál.
6. Atvinnumál.
Þá er þess að geta, að Ásgeir
Ólafsson, framkv.stj. Brunabóta-
félags íslands, flytur á fundinum
erindi um tryggingamál.