Teningur - 01.01.1989, Qupperneq 14

kjölurinn. Paö er kjörviður. En það er
eftirað höggva hann til. Eitt erað bera
þunga grein og vaxa í hundrað ár
hinumegin við hafið. Eitt er að vera
fetlt til jarðar og fljóta niður ár. Eitt er
að vera flutt hingað norður í frost og
grjót. En það er annað að skifta um
mynd og það er annað að skipta um
lund. Það er allt annað. Því hvað er
eitt tré sem stendur uppí loftið? Svo
sem ekki neitt. Og hvað er aflimaður
trjábolur ef út í það er farið? Svo sem
ekki mikið. Það liggur allur gæfumun-
urinn á milli trésins sem hefur verið
hoggið niður og þess trés sem hefur
verið hoggið til.
Kjölurinn. Það er hryggjarsúlan.
Hann heldur öllu saman. Hann er
beinið í nefinu. Hann er fjaðurstafur-
inn. Og það sem leggst á hann þvers
líkt og mörg stór V-öffog hvöss hérna
fremst en víkka í U þegar aftar kemur
eins og fingur bendi upp I loftið og allt
þetta timburvirki líkist risagreip sem
ætlar að grípa eitthvað útúr tóminu,
það heitir röng.
Getur það verið þetta sem kapitan
Morgan er að hugsa? Eða er hann
kannski að hugsa um endurbæturnar
sem hann ætlar að gera á Viðeyjar-
landinu? Er hann að bræða með sér
hvenær er best að byrja að smíba?
Það getur vel verið. Þvi hvað getur
maður annað gert þegar maður
stendur klumsa frammi fyrir óskiljan-
legum spurningum? Hvað getur
maður gert nema beygt sig niður og
tekið handfylli sína af leir? Það eina
sem manni getur hlotnast er að fá að
handfjatla leir jarðarinnar meðan
óljósar myndir snúast á bak við augun
einsog I rykaðri kviksjá. Og maður
kreistir þennan bláa og þunga stein I
lófanum þangað til drýpur úr honum
safinn. Er þetta satt?
Hann Morgan stendur við hring-
stigann. Hann stendur undir þessu
háreista brimklifi. Það eru mótaðar í
það margvíslegar ásjónur og lyfta
auglitum sínum yfir fjöruna. í berg-
veggnum er fugladrit og mosi og
blóðberg á stöllum, í skorum gleym-
mér-ei. Annars ekki neitt og það
heyrist ekki neitt nema hversdagslegt
kvabb mávanna á sinnulitlu renniflugi
fram og aftur yfir endalausu hamra-
belti og undirsláttur öldunnar í fjör-
unni. Hún bifast og brotnar hvít á
hleinum og dæsir stundum þungt
eins og hafið sé orðið hundleitt á
sjálfu sér og þessu endalausa og
innantóma bárugjálfri. Og hann
Morgan stendur á klöppinni og horfir
út í bláinn. Loksins horfir hann á
mann aftur. Hann bítur í neðri vörina á
sér og kjálkinn færist upp og niður.
Hann kjammsar hljóðlaust. Það
kemur ekki orð uppúr honum. Hvað á
sá maður að segja sem stendur á
hversdagslegu grjóti niðrí Vatna-
görðum og er spurður um gull og
smygl? Hverju á hann að svara, Getur
nokkur fengið verri spurningu að
glíma við í guanolykt og ómi af loft-
dælugangi þarna í fjörunni undirgeð-
veikrahælinu þar sem öll skip íslend-
inga virðast hafa strandað heldur en
þá spurningu sem varðar gull og
smygl?
Er það satt? Viltu segja mér satt.
Kapitan Morgan kippist við einsog
galdramaður sem er klipinn með
töng. Það hrökkva loksins uppúr
honum orð. Það eru örfá orð sem eru
í rauninni ekkert svar, en þó betri en
þögnin. Það er dýr hver mínótan seglr
hann undarlega loðnum málrómi
einsog orðin komi neðan úr kverk-
onum eða jafnvel úr maganum.
Svo ganga þeir af stað inneftir. Þeir
ganga um víkur og krækja fyrir gjögur
og sundið blikar á aðra hlið en bergið
á hina himinhátt með enni og augu og
gapandi kjafta og ulla kröppum
tungum, þær svigna einsog stein-
bogabrýr út í sjó og það þarf að vaða
í kringum þær á stígvélonum. Þeir
ganga í fjörunni og stígvélin sökkva
djúpt og skriðnar undan þeim mölin
og koma djúp fótaför í fjöruna sem
komin er undan flóðinu rétt einu sinni
blaut og svört einsog frumfjara. Það
er mjög erfitt að ganga hérna. Öll
grjótin undir fótonum skella saman og
verður samfellt glamur og hvellandi
og smýgur inní hella og kemur út
betur um hálfopna munnana hávært
og óraunhæft einsog bergrisar mauli
stein.
Þeir ganga undir brimklifinu og
vaða í þangi og ganga upp á þurrt og
halda sífellt lengra inneftir og Morgan
hreyfir munninn einsog hann sé að
fara með þulu fyrir sjálfan sig. Ekki
heyrist hann segja neitt. Hann horfir í
bergið og bandar fingronum einsog
sá sem er nýbúinn að læra að telja.
Hann gengur jöfnum skrefum og taut-
ar fyrir munni sér. Sjórinn bungar
svartur í logninu og spryngur hvítur
og hvæsir en sundið er slétt og fellt
og grunsamlega yfirvegað einsog
vitni sem bíður hins óhjákvæmilega.
Hjartað berst og berst og skrýtið
bragð i munninum, koparbragð og
járnbragð. Þeir halda áfram í þessari
þungu möl og útúr síðustu víkinni og
útfyrir síðasta dranginn og horfa eftir
breiðri fjöru sem tognar inn með vog-
inum blá og þurr einsog endalaus
valnadregill. Hún hreykir sér á malar-
kambi langt í burtu og liggur fótbolta-
völlur öðrumegin en hinumegin
togarinn stafnhár og rauður, hann
hallast í land, þeir eru komnir of langt.
Þá snarsnýst Morgan á tá og hæl
og gengur til baka jöfnum skrefum og
bærir varirnar. Hann gengur og
stansar og rýnir í steininn, snýr við,
gengur, talar við sjálfan sig í hljóði.
Hann stansar loksins alveg undir
háum kletti sem er alveg eins og allir
hinir. Hjartað berst og berst. Eins og
veggur víður og grár. Hafið hefur
verið að banka á þennan vegg högg
eftir högg í árþúsundir og víða slútir
bergið með þunga brún yfir göt og
geilar. Svona götótt berg er einsog
öndvegisviður sem hefur rekið í
maðksjónum órofinn hring í það
óendanlega. í hornréttri kverk milli
klettsins og fjörunnar eru margir
svartir munnar. Þrír eru stærstir og
gapa sporöskjulagaðir einsog ungar
tröllkonur þenji sig í söng. Þær keyra
neðri kjálkana eins langt niður og þeir
komast og þenja sig af alefli á loka-
nótunni.
Morgan lítur við og réttir vísifingur-
inn beint upp í loft og leggur hann á
varirnar og kreistir augað saman.
Maður kinkar undireins kolli oft og
mörgum sinnum. Þá tekur Morgan
fingur af vörum og bendir með honum
á munnann í miðjunni. Svo vippar
hann fingrinum nokkrum sinnum fram
og til baka og bendir manni að fylgja
sér.
12