Austurland - 13.12.1979, Blaðsíða 4

Æjsturland
Neskaupstað, 13. desember 1979.
Auflýrifl 1 Austurlanði
Sfmar 7571 og 7454
Gerist ásferlfendur
Þtð er lán að sldpta við apamjóðínn.
SPARISJÓBUR NORÐFJARÐAR
Armann Halldórsson:
Suðurfallið í þjóðlífinu
Mér datt einhvern tíma í hug
að athuga í manntalsskrám hversu
háttað væri í tölum talið peim
fólksflutningum eða fólksflótta
sem átt hefur sér stað frá Aust-
urlandi á þessari öld, og vissulega
lengnr þó að þrátt fyrir ameríku-
flutninga héldi þessi landshluti
þolanlega hlut sfnum fram yfir
aldamót, í stuttu máli að bregða
upp íbúatölu á landinu í heild
annars vegar og núverandi Aust-
urlandskjördæmi hins vegar og
skoða útkomuna. Meðfylgjandi
tafla er ófullkomin að því leyti
að hún nær aðeins til tugáranna
á öldinni og síðustu tölumar til
ársins 1977, því að yngri heimildir
skortir mig. Samt sem áður sést
glöggleja á þessum tölum að tal
og fullyrðingar um fólksflótta frá
Austurlandi eru enginn tilbúning-
ur.
í fyrstu línu eru tugárin og
drið 1977. f annarri línu fbúatala
alls landsins tiltekin ár. f þriðju
línu íbúatal Múlaþings og Aust-
ur-Skaftafellssýslu sömu ár. f
fjórðu línu kemur fram hundraðs-
hluti íbúa Austurlands af íbúatölu
landsins alls. Fimmta lína á að
sýna það íbúatal sem hér væri ef
fólksstraumnum hefði lokið milli
1920 og 1930 og Austurland hald-
ið eftir það lítt breyttu hlutfalli
um 10% af heildartölu lands-
manna, sem varla getur talist
óeðlilegt miðað við stærð þessa
landshluta og eðlilega nýtingu
landkosta.
Tölurnar sýni
raunveruleikann
Eg ætla ekki að gera neina út-
tekt á orsökum þess vanskapnað-
ar á byggðarmynd landsins sem
þessi skrá sýnir og hef ekki leitað
heimilda þar um, heldur aðeins
að sýna tölurnar sjálfar svo
menn geti séð í raunveru-
leika þeirra árangurinn af allri
þeirri umræðu sem nú um all-
langan tíma hefur verið á vörum
mdnna og ekki síst stjómmála-
manna, um jafnvægi í byggð
landsins. Að sjálfsögðu dettur mér
ekki í hug að viðleitni í þá átt að
draga úr jafnvægisleysinu hafi
engan árangur borið, síður en svo.
En hörmulega er hann lélegur sá
árangur og tæplega efni í miklar
hólræður., nema þá í anda Jóns
sterka.
Á hinn bóginn væri einkar
skemmtilegt að gera sér í hugar-
Tvœr
stökur
Gísli Björgvinsson, Þrastarhlíð
í Breiðdal er hagyrðingur góður.
í haust rak á fjörur blaðsins tvær
stökur eftir Gísla og tekur það
sér Bessaleyfi til að birta þær.
Tilefni vísnanna fer ekki milli
mála. Hin fyrri er sýnilega ort
undir áhrifum þeirra umræðna,
sem orðið hafa um Jan Mayen og
hefur skáldinu þá komið f hug,
að eyjan væri tilvalinn geymslu-
Framh. á 2. ifflu
lund hvernig hún mundi líta út
sú byggðarmynd á Austurlandi
sem nú gæti að líta — ef íbúatal-
an væri allt að því helmingi hærri
en nú er raun á, hvemig umhorfs
gæti þá verið á öllum samfélags-
legum sviðum jafnt atvinnuleg-
um sem menningarlegum, ef tekist
hefði að varðveita áðumefnt hlut-
fall og þingmenn eigi þurft að
elta kjósendur suður að Faxaflóa
eins og að ganga niður stiga af
pallskör eðlilegs þjóðlífs til sí-
vaxandi landauðnar. Ef um einn
tíundi hluti allra landsmanna
byggi í Austurlandskjördæmi nú
væri íbúatalan 1977 um það bil
22 þúsund .En þetta hefur ekki
tekist, öðru nær, því miður, og
furðulega var lengi ríkjandi tóm-
læti og skilningsleysi á búsetu-
próuninni í landinu, jafnvel allt
fram yfir stðara stríð, og lengi
vel bar einkuni á því að vanda-
málið væri í hugum manna um of
einskorðað við sveitirnar, jafnvel
talað um „fólksflótta úr sveitun-
um“ og „flutning á mölina", enda
þótt slíkt hlyti að vera eðlilegt
fyrirbæri af mörgum og saman-
tvinnuðum orsökum, m. a. er höfð
er í huga aukin tækni í landbún-
aði, sem krefst færri handa við
verk, annars vegar, og á hinn bóg-
inn aðeins að kalla innlendur
markaður fyrir landbúnaðarafurð-
ir. Möguleikar þorpa og kauptúna
Ártöl 1900
Ibúatala landsins alls 76.308
Ibúatala í nóv.
Áusturlandskjördæmi 10.277
Hlutfall Austurlandskjörd.
af heildaríbúatölu
landsmanna % 13.46
Ef einn af hverjum 10
landsbúum væri í
Austurlandskjördæmi 7.631
Flugfélag Austurlands heldur
uppi áætlunarferðum til Borgar-
fjarðar alla virka dagia, 6 ferðir í
viku. Lendingar á vellinum hér
voru 267 árið 1978 en nú í lok
október voru lendingar orðnar
234 á móti 222 í lok október árið
áður.
Yfir veturinn flytja vélarnar m. a.
póst og ýmsar nauðsynjavörur svo
sem mjólk og brauð. Farþegaflutn-
ingar aukast mjög mikið yfir vetr-
armánuðina og sérlega þegar veg-
urinn yfir Vatnsskarð teppist og
það er raunar æði oft.
Á sl. ári ferðuðust alls
manns með áætlunarfenðium milli
Borgarfjarðar og Egilsstaða.
Áætlunarbíll annaðist sérleyfis-
ferðir milli þessara staða tvo mán-
uði í sumar og dró það mjög úr
nýtingu flugvélana.
í sumar hefur verið unnið að
byggingu flugskýlis við völlinn og
kemur það til með að breýta
geysilega mikið afgreiðslu flugs-
ins. Ráðgert var að taka skýlið í
notkun í haust en verður ekki fyrr
en á næsta ári vegna frestunar á
afgreiðslu fjárlaga. Verk „hinnar
til að taka við afgangsfólki sveit-
anna voru stórum vanmetnir lengi
vel og raunar enn þann dag í dag.
Reykjavík varð einskonar íslands-
kauptún með innan sinna marka
mestan hluta þess sjávarútvegs og
iðnaðar sem eðlilagt hefði verið
að dreifa um landið, m. a. í
Austfjarðaþorpin. Eyjafjörður hélt
skást í tauminn með Akureyri sem
kjölfestu byggðar. Hlutur kaup-
túnanna hefur verið furðulega
vanmetinn lengst af, og því er nú
„Togararnir hans Lúðvíks"
hafa skapað mörgum aívinnu.
1910 85.183 1920 94.690 1930 J08.861 1940 121.474
9.713 10.214 10.421 10.123
11.40 10.78 9.57 8.33
8.518 9.469 10.886 12.147
siðlausu dúkkulísu" koma því vlða
við út um byggðir Iandsins. Þó
verður reynt að koma upp lág-
marksaðstöðu í skýlinu áður en
langt um líður.
Undanfarin ár hefur Hallgrímur
Vigfússon verið starfsmaður Flug-
félagsins hér á Borgarfirði og hef-
ur aðstaða hans til afgreiðslu verið
Mér hefur verið bent á tvær
missagnir í Afmælisblaði Nes-
kaupstaðar 1979, sem ég vil endi-
lega leiðrétta.
Á bls. 15 er mynd af bát, sem
sagður er vera Víkingur Lúðvíks
Sigurðssonar. Svo er ekki. Þetta er
Víkingur Lárusar Ásmundssonar
og mennirnir eru: Lárus Ásmunds-
son, Óskar Lárusson og Halldór
Lárusson.
Á bls. 44 er mynd af leikendum
komið sem komið er.
Fyrsta sýnilega og við-
blasandi viðnámið
I hinni síhrapandi prósentutölu
hér í skránni er þó eitt ljóst, þótt
ekki sé að vísu burðug týra, enda
nú orðið við tröllslegan vanda að
etja í byggðarmálum. Þessi týra
er svolítil hækkun nefndrar
prósentutölu á áttunda áratugn-
um. Þarna kemur allt í einu fram
velþegið viðnám gegn straumnum
suður. Á því leikur varla vafi að
þarna koma fyrst og fremst fram
áhrif fiskiskipakaupanna á tíma
vinstri stjórnarinnar 1971—1974.
Þa^ar fiskgengd fór mjög þverr-
andi á íslandsmiðum vegna veiða
útlendinga og margir, m. a. fiski-
fræðingar, álitu mikla þurrð yfir-
vofandi — þá voru þessi skip,
a ,m. k. togaramir, allt f einu
eignaðir Lúðvík Jósepssyni og
kölluð ..togaramir hans Lúðvíks"
af svartsýnismönnum honum til
háðungar. í lokin á löngum og
ströngum þingferli má Lúðvík
vera mjö3 ánægður með þessa
nafngjöf, því hún þýðir að hans
nafn verður um aldur og ævi
tengt fyrsta sýnilega og viðblas-
andi viðnáminu gegn því stríða
suðurfalli sem staðið hefur lát-
laust síðan á síðustu áratugum
19. aldar.
1950 1960 1970 1977
143.973 175.680 204.578 222.470
9.705 10.367 11.315 12.377
6.74 5.90 5.53 5.56
14.397 17.568 20.458 22.247
vægast sagt slæm, en verður vissu-
lega bjartara framundan með til-
komu nýja hússins.
Það er óhætt að segja að flug-
vélamar tengi okkur við umheim-
inn og geri einangrun staðarins
óverulega. Fólk getur nú farið
hvert á land sem er, hvenær sem
því sýnist. — P. E.
í Skugga-Sveini. Rangt er farið
með nafn stúlkunnar sem er önn-
ur frá vinstri í aftari röð. Hún
heitir Ingibjörg Jónsdóttir úr
Skagafirði.
Um leið og beðist er afsökunar
á þessum mistökum þætti mér
vænt um að mér væri strax bent á,
ef fleiri svona villur eru f blaðinu.
Verða leiðréttingar þá birtar í
Austurlandi.
Kristinn V. Jóhannsson
Ármann Halldórsson
Frestun d afgreiðslu fjárlaga
kemur víða við landsbyggðina
Villur í afmœlis-
blaði leiðréttar
—
.r tl' g |Í *
Leikfanga-
happdrætti
Þróttar
Nú um helgina munu Þrótt-
arfélagar ganga í hiis og selja
m:.5a í hinu árlega leikfanga-
happdrætti. Leikfarngahapp-
drættið er ein aldýrasta tekju-
lind félagsins og væntir félag-
ið þess að bæjarbúar taki vel
á móti sölumönnum en stór-
glæsilegir vinningar eru í
boði.
Ráðning
knattspyrnu-
þjálfara
Afráðið er nú að Sigurberg-
ur Sigsteinsson og Bjami
-óhannsson verði þjálfarar
knattspyrnuliða íþróttafélags-
vns Þróttar á komandi ári.
Báðir störfuðu þeir hjá Þrótti
í sumar við góðan orðstír.
Urbætur
á Eski-
fjarðarvöll
Á same'.ginlogum fundi for-
ystumanna knattspyrnuráiða
II. deildarliðanna sem haldinn
var í Reykjavík um sl. helgi
var þe:m tilmælum beint til
stjórnar K.S.Í. að hún gerði
forráðamönnum Eskifjarðar-
kaupstaðar það ljóst að verði
völlurinn þar ekki lagfæpður
fyrir næsta keppnistfmabil
verði ekki leikið á honum. -—
Eskfirðingar hafið þetta í huga
vi5 gerð fjárhagsáætlunar svo
ekki verði teknir heimaleikir
af Austra.
Eglll rauði
Góð færð um
Austfirði
Fjallvegir hér eystra lokuð-
ust flestir um síðustu helgi og
voru engar samgöngur til
Seyðisfjarðar fyrr en í gær
miðvikudag að Fjarðarheiðj
var opnuð. Oddsskarð var
einnig opnað í gær en þar var
snjóbíll Norðfirðinga í förum
í forföllum „Tanna“ og sel-
flutti farþega og póst milli
bifreiða sem komust aðeins
skammt upp í brekkurnar og
þurfti mangar ferðir. Fagri-
dalur var aðeins fær jeppum
og stórum bílum en er nú fær
öllum bílum á ný. Er það von
manna að takast megi að halda
samjöngum greiðum næstu
daga því hætt er við að öng-
þveiti skapist ella er nær dreg-
ur jólum.