Austurland - 11.04.1985, Blaðsíða 4

NEISTAR
Kvennahreyfingin
Pórður Kr. Jóhannsson:
Trillukvótinn
Eins og alkunna er hefur
ástand fiskistofna verið með
þeim hætti á undanförnum árum
að ástæða hefur þótt til að
stjórna veiðum með svoköll-
uðum kvóta.
Kvótinn er settur á einstök
skip eða báta yfir 10 tn að stærð
en hinir minni fá sameiginlegan
kvóta og er framkvæmdin þann-
ig að veiða má ákveðið magn á
tilgreindu tímabili.
Pessi tímabil eru fjögur: jan.-
apr., maí-júní, júlí-ágúst og
sept.-des.
Þessi aðferð við ákvörðun
smábátakvótans hefur í sér inn-
byggt óréttlæti og kemur þar
einkum tvennt til.
í fyrsta lagi getur veðurfari og
fiskigöngum verið þannig hátt-
að að búið sé að mestu að veiða
kvóta tímabilsins í einum lands-
hlutanum áður en hinir eiga
nokkurn möguleika á veiðum.
í öðru lagi eru sóknarmögu-
leikar þessara báta svo mismun-
andi eftir stærð og byggingu -
þ. e. hvort þeir eru opnir eða
dckkaðir - að fráleitt er að setja
þá alla í einn flokk.
Hér á eftir verða settar fram
tillögur um hvernig haga megi
veiðum þessara báta svo að til
meira réttlætis horfi.
Það skal þó skýrt tekið fram
að undirritaður telur ekki að hér
komi fram hið eina rétta fyrir-
komulag en er þó sannfærður
um að fyrir allan fjöldann er það
til mikilla bóta. Einnig eru til-
lögur þessar settar fram í þeirri
von að þeir sem um þessi mál
fjalla í ræðu og riti láti sér ekki
nægja að fordæma það sem fyrir
er heldur setji jafnframt fram
sínar tillögur til úrbóta.
Fyrirkomulag veiða smábáta
verði með þessum hætti.
1. Veiðar báta undir 6 tn að
stærð með handfæri og línu
verði utan kvóta.
2. Netaveiðar þessara báta
verði takmarkaðar t. d. með
þeim hætti að þær megi þeir
aðeins stunda vissan daga-
fjölda á ári en án annarra
tímamarka.
E. t. v. finnst einhverjum
að þessir bátar njóti hér
hlunninda fram yfir aðra en
rökin fyrir því eru þau að
vegna smæðar eru sóknar- og
aflamöguleikar þeirra svo
takmarkaðir að veiðar þeirra
geta engin afgerandi áhrif
haft á fiskistofnana. Hins
vegar geta þessar veiðar gef-
ið þeim sem þær stunda
þokkalegar tekjur án mikils
tilkostnaðar og jafnframt
skapað öðrum vinnu í landi.
Þær eru því þjóðhagslega
hagkvæmar.
Síðast en ekki síst er að
geta þess að afkoma manna
í sumum byggðarlögum hér
á Austurlandi t. d. Borgar-
firði og Bakkafirði, er veru-
lega háð veiði þessara báta
frá vori til hausts.
3. Bátar 6 - 10 tn fái aflamark
á hvern bát eftir svipuðum
reglum og gildir um hin
stærri skip. Ef sjávarútvegs-
ráðuneytið vill einhverra
hluta vegna halda sig við
sameiginlegan kvóta fyrir
þessa báta verði það lands-
hlutakvóti. Athuga þarf
einnig hvort ekki er ástæða
til að opnir bátar af þessari
stærð geti notið sömu kjara
og hinir minni ef betur þykir
henta.
Ef þessar hugmyndir eða aðr-
ar af svipuðum toga yrðu að
veruleika skiptir vitanlega
miklu máli hvernig að fram-
kvæmdinni yrði staðið. T. d.
væri nauðsynlegt að hafa nokk-
urn sveigjanleika á skiptingu í
stærðarflokka eftir aðstæðum
en einblína ekki á dauðar tölur
mælingabréfsins.
Að lokum þetta. Efsmábáta-
eigendur ætla sér að koma fram
breytingum á núgildandi kvóta-
fyrirkomulagi og berjast fyrir
öðrum hagsmunamálum sínum
verða þeir að mynda með sér
félög á hverjum stað og þau síð-
an landssamtök. Þá fyrst geta
þeir vænst þess að ná eyrum
þeirra sem þessum málum
stjórna.
Barátta kvenna fyrir mann-
réttindum í þessum heimi er ekki
ný af nálinni. Hins vegar hefír
kvenfrelsisbaráttan skipst í bar-
áttuskeið og lægðir eins og raun-
ar öll barátta fyrir betra lífi gerir
alla tíð. Á áratugnum 1960 -
1970 risu konur enn úr öskustó
eftir niðurlægingartímabil fas-
isma og stríðsrekstrar.
Enn á ný varð til baráttu-
hreyfing kvenna og nú ef til vill
öflugri en nokkru sinni fyrr.
Það var og er barist á mörgum
vígstöðvum, á heimilunum, í
félags- og stjórnmálum og svo
auðvitað innan eiginlegra
kvennahreyfinga.
Kvennarannsóknum og
kenningum um konur, líf þeirra
og aðstæður hefur fleygt fram.
Nú er það fráleitt svo, að konur
í aldanna rás hafi hvorki stund-
að listsköpun, ritað bækur eða
haft áhrif á hinum ýmsu
sviðum. Allt þetta hafa konur
gert - en ekki „komist á blað“
fyrir. Framlag kvenna hefur allt
of oft verið þagað í hel,
gleymst. Til þess að sannfærast
um þetta, dugir að glugga í
mannkynssögu, eitt eða tvö
bókmenntasögurit og svo sem
eitt bindi af listasögu.
Hugmyndafræði kvenna-
hreyfinga og helstu sjónarhorn
í kvennarannsóknum eru orðin
það yfirgripsmikil fræði að
flokkunar er þörf. Anna G.
í tilefni alþjóðaárs æskunnar
stendur nú yfir í 6. - 9. bekkjum
grunnskóla teiknisamkeppni
um fíkniefni. Hér á landi standa
Menntamálaráðuneytið,
Áfengisvarnaráð og Samtök
skólamanna um bindindis-
fræðslu að keppninni sem er al-
þjóðleg. Vinátta er meginþema
samkeppninnar sem kallast:
Hollir vinir - Heilbrigt líf. Vin-
átta er öllum mikilvæg og gefur
lífinu aukið gildi. Þetta á e. t.
v. sérstaklega við um unglings-
árin. Þörfin fyrir félagsskap
leiðir stundum til skaðlegrar
neyslu tóbaks, áfengis eða ann-
arra fíkniefna. Á hinn bóginn
geta góðir vinir stuðlað að heil-
brigðum lífsháttum og hjálpað
Jónasdóttir, íslensk kona sem
stundar fræðistörf á þessu sviði
í Svíþjóð hefir ritað bók cr
nefnist „Kvinnoteori, nágra
perspektiv och problem inom
kvinnoforskningens teoribildn-
ing“ en í henni flokkar höfund-
ur eða greinir fjögur megin-
sjónarhorn í hugmyndafræði
kvennahreyfinga og auðkennir
með jafnmörgum lykilorðum:
- Kynhlutverk, en hér er áhersl-
an að skoða ólík hlutverk
kynjanna með nýjum hætti.
- Kvennamenning, þar sem
reynt er að draga fram já-
kvæða þætti í fari og rcynslu
kvenna en jafnframt bent á
undirokun þeirra.
- Feðraveldið, en innan þess
sjónarhorns er ýmist talað
um pólitíska kúgun karla á
konum í gegnum valdakerfi
feðraveldisins eða efnahags-
lega kúgun eða hvort
tveggja. Ennfremur er hér
bent á að valdatengsl kynj-
anna komi vel í Ijós í einka-
lífinu.
- Sósíalismi/marxismi, en af
mörgum mismunandi leiðum
sem konur hafa reynt innan
þeirrar hugmyndafræði, má
benda á eina sem ágætlega er
lýst með orðum Juliet
Mitchell: „Við verðum að
spyrja feminískra spurninga
og reyna að finna marxísk
svör“. E. J.
hver öðrum til að forðast þær
hættur sem steðja að.
Með myndarlcgum stuðningi
hefur Búnaðarbanki íslands
gert kleift að veita glæsileg verð-
laun. Fimm bestu myndirnar fá
10.000 króna verðlaun hver,
auk réttar til þátttöku í úrslitum
alþjóðakeppninnar í ágúst í
sumar. Einnig verða veitt 25
aukaverðlaun og allir þátttak-
endur fá viðurkenningarskjal
Foreldrar og kcnnarar eru
hvattir til að benda unglingunum
á þessa samkeppni. Allir grunn-
skólar hafa fengið sendar nák væm-
ar upplýsingar um keppnina, en
skilafrestur er til 30. apríl nk.
Skólarnir veita myndum við-
töku. Frétlatilkynninf’.
T eiknisamkeppni
í grunnskólum