Eining - 01.11.1942, Qupperneq 2

2
E I N I N G
UKMJil SÆMr.XUSSOX forscti S. B. S.s
„Höllin bak við nugsjónina
í í
Það er margt um félög og sambönd í
höfuðstað landsins. Mörg þeirra hafa
reynzt til mikilla nytja fyrir bæjarfé-
lagið og þjóðlífið. Þó eru ýmis verk-
efni óleyst enn á vettvangi félagsmál-
anna, sem úrlausnar krefjast.
Æska höfuðstaðarins hefur með sér
ýmiss konar samtök. Henni er hugþekkt
að efna tii samfunda og gleðileikja. —
Henni hefur tekizt að koma mörgum
merkum framfaramálum í framkvæmd.
Hún hefur hafið fjölþætta íþróttastarf-
semi. Hún sækir og rækir ýmsa skóla og
skipar sér í margvísleg menningarfélög.
Að sönnu mun mega kveða henni áfellis-
dóma í ýmsum efnum. En hún verð-
skuldar einnig hróður fyrir margt. Þess
skyldi jafnan minnzt, hver sem velur
sér það hlutskipti.
Á liðnu vori var stofnað nýtt æsku-
lýðsfélag í höfuðstaðnum. Ýmsir ungir
menn og konur, er nutu fulltingis
reyndra ungmennafélaga, bundust fé-
lagsböndum í því skyni að helga ung-
mennafélagsskapnum starfskrafta sína.
Hér er ekki tækifæri til að gera grein
fyrir tilgangi og stefnu ungmennafél.-
hreyfingarinnar, enda aðrir mér betur
til þess fallnir. En félagsskapur sá á
sér merka sögu með þjóð vorri. Hann
hefur veitt ýmsum nytjamálum braut-
argengi og séð marga drauma sína ræt-
ast, frá því að hann hóf starfsemi sína
í morgunroða nýrrar aldar á Islandi.
Því ber raunar eigi að neita, að honum
hafði þyngzt mjög undir fót um skeið.
En hann hélt förinni áfram og virðist
nú kominn yfir verstu torfærurnar, sem
kreppa og þrautir eftirstríðsáranna
lagði á braut hans. Ber því mjög að
fagna, og væri það næsta vel farið,
ef æska höfuðstaðarins bæri gæfu til
þess að vinna dáðir í anda hans.
Það málið, sem hið nýstofnaða Ung-
mennafélag Reykjavíkur setur efst á
starfskrá, er bygging æskulýðshallar í
höfuðstaðnum. Má með sanni segja, að
mál það sé tímabært og nauðsynlegt.
Unga fólkið í Reykjavík á þess um of
þröngan kost að koma saman til starfa
og leikja. Á skemmtistöðum borgarinn-
ar er jafnan gestkvæmt af erlendum
hermönnum, er gera sig harla heima-
komna. Mikill hluti æskunnar girnist
ekki að velja sér slíkan félagsskap, og
fer það mjög að málefni. Hvergi er völ
á athvarfi, þar sem ungir menn og kon-
ur geti fengizt við hagnýt störf og
saklausa gleðileiki, án þess að verða
fyrir ónæði og margs konar ágangi.
Æskulýðshöllinni er ætlað að bæta úr
þessu. Þar á æskan að geta helgað sig
störfum og dægrastyttingu við smíð-
ar, hannyrðir, bókalestur, skák, sam-
ræður, fundahöld, skuggamyndir, fyrir-
lestra og dans. Þar á unga fólkið að
hljóta tækifæri til þess að koma og
drekka kaffi á helgidögum og kvöld-
stundum, án þess að verða að una því
hlutskipti að heyra framandi tungumál
berast að eyrum og hafa ómenningu
hernaðarandans og samlanda sinna,
sem villzt hafa af þjóðfélagsleið, fyrir
augum. Æskulýðshöll Reykjavíkur á
því að verða griðastaður þróttugrar og
lífsglaðrar ungrar kynslóðar.
Eg veit um fá mál, sem nú eru á
dagskrá með þjóðinni, sem verðskulda
þessari hugmynd fremur liðveizlu og
fulltingi. Sú er orsök þess, að ég hef
stungið niður penna í því skyni að
minnast hennar. Eg hef viljað minna á
mál þetta og félagsskap þann, sem að
því stendur. Jafnframt vil ég freista
þess að minna alla góða íslendinga á
það, að hér fá þeir tækifæri til þess að
verða þörfu máli að liði.
Eg el þá von í brjósti, að allir þeir
æskulýðsfélagsskapir, sem í höfuðborg-
inni starfa, rétti Ungmennafélagi
Reykjavíkur örvandi hönd við fram-
kvæmd þessa máls. Hin eldri kynslóð
mun einnig sjá nauðsyn þess, að unga
fólkið í borginni eignist griðastað og
telur sér efalaust skylt að veita því
nokkurt brautargengi, þá hafizt verður
handa. En ég vil þó sérstaklega láta
eins aðila getið í þessu sambandi. Það
er skólafólkið í Reykjavík, sem komið
er utan af landi. Það er unga fólkið,
sem sækir menntastofnanir höfuðstað-
arins og á sér engan sameiginlegan
samastað utan skólanna fremur en
jafnaldrar þess úr hópi borgarbúa. Það
ætti að gera sér það ljóst, að hér er
einnig um hagsmunamál þess að ræða.
Foreldrar, sem búa í dreifðum byggðum
landsins og senda börn sín til náms í
höfuðborginni, skyldu minnast þess, að
hin fyrirhugaða æskulýðshöll verður
þeim til mikilla heilla. Hún mun valda
því, að synir þeirra og dætur þurfi
ekki að gista knæpur og óvistlega
skemmtistaði eða reika um stræti og
torg í tómstundum sínum. Hér er því
eigi aðeins um að ræða mál Reykvík-
inga heldur þjóðarinnar allrar.
Islenzkri æsku vorra tíma er stund-
um brugðið um það, að hún reynist eigi
skelegg í baráttu fyrir félagslegum hug-
sjónum. Slíkir áfellisdómar munu þó
eigi vera á rökum reistir. Þeir, sem á-
fellast íslenzka æsku og sýna henni ó-
bilgirni, skyldu minnast þess, að þeir
hallmæla jafnframt íslenzkri framtíð.
Milli æskunnar og hinnar eldri kynslóð-
ar á að ríkja samhygð og skilningur.
Unga fólkið í Reykjavík og einnig í
bæjum og byggðum landsins skyldi
vinna heit að því að koma byggingu
æskulýðshallar í höfuðstaðnum í fram-
kvæmd og leggja sæmd sína að viður-
lögum. Hin eldri kynslóð skyldi einnig
veita æskunni drengilegt lið í máli
þessu og minnast þess, að jafnframt er
hún að leggja fram skerf til þess, að
íslenzka þjóðin fái notið auðnuríkrar
framtíðar.
Æskulýðshöll Reykjavíkur er enn að-
eins draumsýn. En hún er fögur og
tigin. Því skal þegar hafizt handa og
það sannað, að enn eru íslendingar
gæddir dirfð þeirri og manndómi, er
til þess þarf að gera hugsjónir að veru-
leika.
stefax rvxúlfssox
forut. Íþróttaráðs Reyhjavíknr:
íþrótt
Um allan heim táknar orðið „íþrótt“
þá rækt sálar og líkama, sem eflir heilsu
og hreysti og vellíðan, eykur líkams- og
sálarþrek manna og mótstöðuafl þeirra
gegn hinum skaðlegu og mannskemra-
andi nautum.
Framhald af þjálfuninhi, er kappleik-
urinn einn áfangi á leið til mikilla af-
kasta, ekki aðeins á íþróttavellinum,
heldur líka á vettvangi „gi’óandi þjóð-
lífs“. Æskan snýr sér til íþróttanna og
veit, að þær geta verið henni orkuvaki
til sálar og líkama. Þetta er æskulýðn-
um í raun og veru eðlilegt, því að æsk-
an stefnir fram á þá braut, er leiðir til
þeirrar lífshamingju, sem veitir styrk,
svölun, endurnýjun og hvíld.
Á þessari gæfubraut eru þó slæmar
torfærur og er sárt til þess að vita, að
helzt skulu þær vera að kenna gáleysi
og skilningsleysi eldri kynslóðarinnar.
Þessar torfærur eru fyrst og fremst
hinar skaðlegu lifnaðarvenjur, svo sem
eiturlyfjanotkun, og er þar fremst í röð
áfengið og tóbakið.
Eins og allir foreldrar þrá að sjá
varðveitast hið hreina og fagra bros á
vörum barnsins síns, æskuljómann í
skærum augum þess og hið blíða við-
mót þess óskemmt af völdum 'skaðlegra
nautna, eins þrá allir sarmir íþrótta-
menn að sjá íþróttaæskuna bera hreinan
skjöld. Annars er æskan ekki íþrótta-
æska á vettvangi gróandi þjóðlífs.
Við, sem unnum íþróttum og höfum
verið bindindismenn alla tíð, þráum að
sjá alla íþróttaménn heila og ólamaða
í heimi íþróttanna, bæði vegna þeirra
sjálfra og eins vegna hróðurs íþrótt-
anna. Við biðjum menn vinsamlegast
og brýnum þá, að keppa með okkur að
þessu verðuga markmiði. Við teljum
okkur skylt að ryðja úr vegi íþrótta-
æskunnar, ef unnt er, hinum hættuleg-
ustu torfærum. Við sárbiðjum alla þá,
sem enn neyta tóbaks og áfengis, að
hætta afsökununum, hætta að segja: —
„Þetta gerir okkur ekkert, við notum
svo lítið af þessu“. Einmitt slík afstaða
er æskunni skaðlegust og leiðir hana
helzt út á hina hálu braut, þar sem eng-