Austurland


Austurland - 24.10.1985, Side 4

Austurland - 24.10.1985, Side 4
4 FIMMTUDAGUR, 24. OKTÓBER 1985. Sverrir Haraldsson: íslendingur, hver eru svör þín? Anægja með friðarverðlaun Nobels Framkvæmdaráð Æskulýðsfylkingar Alþýðubandalagsins samþykkti eftirfarandi ályktun á fundi sínum 13. okt. sl.: Framkvæmdaráð Æskulýðsfylkingar Alþýðubandalagsins lýsir gleði sinni yfir veitingu friðarverðlauna Nobels í ár. Það er stór áfangi í átt til friðar þegar samtök eins og læknar gegn kjarnorkuvá fá þessi virtu verðlaun. Veiting friðarverð- launa Nobels beinir sjónum fólks að þessum samtökum lækna sem brúað hafa bilið milli störveldanna. Við vonum að verðlaunin verði friðarbaráttu í heiminum til framdráttar og óskum Samtökum lækna gegn kjarnorkuvá til hamingju með verðlaunin. Á uppvaxtarárum mínum á Mjóafirði var þar nokkur byggð, miðað við það sem nú er. Þetta voru bændur, sem bjuggu á litlum býlum, fátækir af þessa heims gæðum. En þeir áttu jarðirnar sínar og reyndu eftir megni að bæta þær, áður en börnin tækju við búskapnum eftir þá. Þetta voru fyrst og fremst Mjófirðingar og þeim þótti vænt um fjörðinn sinn. Á síðari árum - árum örlaga- ríkra atburða í sögu íslands - hefi ég stundum verið að glíma við allviðamikið dæmi til úr- lausnar og ávallt komist að sömu niðurstöðu, og vík ég að henni síðar. En dæmið er svohljóðandi: Segjum að einhvern góðan veðurdag hefði einn þessara mjófirsku smábænda fengið óvenjulega heimsókn. Til hans hefðu komið nokkrir erlendir „höfðingjar“ með fríðu föruneyti. Erindi þeirra hefði verið að vita hvort bóndinn vildi ekki leigja þeim - til óákveðins tíma - eða selja - hluta af jörð- inni sinni, þar sem þeir ætluðu að hefja miklar framkvæmdir og alhliða uppbyggingu. Að sjálf- sögðu myndu þeir reisa háar girðingar umhverfis svæðið og þar fengi bóndinn og búalið hans ekki að stíga innfyrir, nema með sérstöku leyfi. Hins vegar yrðu börn hans velkomin, því að margt og mikið gætu þau lært af hinum erlendu nágrönn- um - málið og hvers konar siði og venjur, sem til menningar horfðu. Auðvitað gætu þær aðstæður skapast að hinir erlendu menn neyddust til að grípa í taumana, ef bændur ætluðu að taka ranga afstöðu í innansveitarmálum. Framkvæmdir á hinu afgirta svæði yrðu leyndarmál, sem mjófirski bóndinn mætti ekki reka nefið í, enda þótt hann að nafninu til væri landeigandinn, en vinnu gæti hann fengið hjá þeim undir erlendri stjórn ájörð sinni og leigan yrði greidd í glóandi gulli. Tilgangurinn með dvöl þess- ara leiguliða væri auðvitað fyrst og fremst sá, að vernda bóndann, því að hvarvetna væru vondir menn, sem hefðu ágirnd á jörðinni og myndu ekki hika við að taka hana með ofbeldi, ef bóndinn hefði enga til að verja sig og sína. Fyrir neðan virðingu að gerast verktaki hjá erlendum húsbændum í æsku minni veit ég að mjó- firska bóndanum hefði aldrei dottið í hug að taka slíkum til- boðum, hvað sem í boði hefði Sverrir Haraldsson. verið. Hann hefði aldrei látið múta sér með loforðum um gull og græna skóga. Hann hefði álitið það neðan við virðingu sína að gerast verktaki hjá er- lendum húsbændum og það á sinni eigin jörð. Hann hefði ekki kært sig um að íslenskan í munni barnanna hans hefði mengast af erlendum orðskrípum, og hann hefði viljað fara frjáls ferða sinna um eigin landareign. Ég hefi valið Mjóafjörð sem vettvang þessara hugleiðinga vegna þess eins, að þar var ég kunnugastur, en hins vegar er ég sannfærður um það að víðast- hvar um byggðir landsins hefðu slík tilmæli hlotið afdráttarlaua neitun. Lesandi minn, þú mátt kalla þetta dæmisögu. Þetta sem ég nú hefi rakið, hefur gerst, en svið atburðanna er bara miklu stærra, og aðilar aðrir. í stað eins bónda, er um alla íslensku þjóðina að ræða. Leigutakarnir eru ekki nokkrir útlendingar, heldur vopnað stórveldi, og hið leigða er ekki aðeins lítið byggð- arlag, heldur stórt svæði á ís- landi - landinu okkar. Suður á Miðnesheiði er stórt afgirt svæði Suður á Miðnesheiði er stórt afgirt svæði sem lýtur banda- rískri stjórn. Þar dvelur banda- rískur her sem við vitum ekki einu sinni hversu fjölmennur er. Um þetta svæði mega íslending- ar naumast fara frjálsir ferða sinna og eftirlitslausir, og eng- inn veit með vissu hvað þar ger- ist eða hvað þar er geymt. Okk- ur er sagt að þessi erlendi her dvelji þarna fyrst og fremst til að verja okkur fyrir árásum ann- arra þjóða sem myndu óðara leggja undir sig landið ef það væri varnarlaust. Hins vegar trúi ég ekki öðru en flestir íslending- ar sjái í gegnum þann lygavef og geri sér ljóst hver er ástæðan fyrir dvöl bandaríska hersins á fslandi. Spurningar Og nú langar mig, íslending- ur, sem ekki myndir leigja nein- um útlendingum aðstöðu í heimabyggð þinni, en ert samt samþykkur dvöl bandarísks hers á íslandi, að leggja fyrir þig nokkrar spurningar: Skiptir það þig engu máli, þótt ísland sé hersetið, ef aðeins heimabyggð þín er laus við allan þann óþrifnað sem hernámið veldur? Ef þú færð að ganga frjáls ferða þinna um þitt eignarland er þér þá sama þótt stór svæði á íslandi séu leigð undir er- lendan her og lokuð fyrir lands- mönnum? Ef þú færð að vera þinn eiginn húsbóndi finnst þér þá engin skömm að því þótt fjölmargir landar þínir gerist skósveinar erlends ríkis? Er þér sama þótt hús ná- granna þíns brenni, ef þú sjálfur færð svefnfrið? Ef þín eigin hreppsnefnd er samþykk því að hleypa engum erlendum öflum inn í sveitina þína, varðar þig þá engu þótt ríkisstjórn þín leggi blessun sína yfir leigu á landshlutum? Mundu að með samþykki þínu um erlenda hersetu á ís- landi ertu líka að opna heima- byggð þína fyrir hernámi. Ef þín sveit helst ómenguð og óspillt af erlendum áhrifum rennirðu þá aldrei huganum að því að á afgirtu svæði á íslandi eru geymd hergögn og vítisvélar Framh. á 5. síðu. Hugarfarsbreyting . . . Framh. af 3. síðu. aðarskoðunin er tímafrek. Við eigum að skoða 60 bændabýli á ári og hver bóndabær er eins og miðlungs fyrir- tæki að skoða hvað tíma varðar og einnig útheimtir það gífurleg ferða- lög. Og þetta bættist við, eftir að ég réðist til þessarar stofnunar. Ég hef fengið svokallaðan sím- svara, sem tekur sjálfur við skilaboð- um. Ég veit að fólk vill oft ekki hringja af vinnustaðnum sjálfum af persónu- legum ástæðum, ef eitthvað er ábóta- vant eða ef slys hefur orðið. En það getur nú einfaldlega komið þessum skilaboðum inn á símsvarann jafnvel að kvöldi til. Af 24 vinnuslysum, sem urðu hér 1984, var innan við helming- ur tilkynntur og í flestum tilfellum var það þá lögregla eða læknir eða þeir sem fluttu sjúkling, sem tilkynntu. í langfæstum 'tilfellum var það vinnu- veitandinn, sem ber lagaleg skylda til að tilkynna um slys. □ Hvaða árangurs má vœnta afþess- ari ráðstefnu? ■ Árangurinn af þessari ráðstefnu kemur ekki í ljós á minna en svona einu ári. En ég vona svo sannarlega, að þessi ráðstefna verði tilþess, að við getum lagað þessi mál mikið. □ Pað má þá vœnta þess, að samband eða samvinna verkalýðsfelaganna og Vinnueftirlitsins eflist í kjölfarið? ■ Já, og það verður að gerast. Áður en vinnuverndarlögin, sem við vinn- um eftir núna, komu til, var búið að reyna það kerfi í mörg ár, að opinberir starfsmenn kæmu í fyrirtækin og legðu línurnar og gerðu kröfurnar. En það kerfi virkaði ekki. Þar verður að koma til innra starf fyrirtækjanna. Trúnaðarmennirnir verða að láta eftirlitið vita um það, sem ekki fæst lagfært af því, sem kröfur hafa verið gerðar um, svo að hægt sé að gera þær ráðstafanir, sem þurfa þykir. Þar eru innsiglisaðgerðir strangastar að- gerða og í þeim efnum er hlutur eftir- litsins á Austurlandi allstór. Þess má svo geta í sambandi við vinnuveitendur, að þeir, sem ætla að byggja nýtt atvinnuhúsnæði, eru skyldugir að skila inn teikningum og uppdráttum að fyrirkomulagi á starfs- mannarými og öðru til Vinnueftirlits- ins til samþykktar, áður en bygging hefst. Ég hef komist yfir þó nokkrar teikningar af þessu tagi, en ég hef yfir- leitt þurft að sækja það mjög stíft. □ Petta kemursem sagt ekki sjálfkrafa til þín? ■ Engan veginn. En það hlýtur að vera hagur vinnuveitendanna að gera þetta, meðan húsnæðið er á hönnun- arstigi, því að það er miklu auðveld- ara að breyta striki á teikningu en gera stórar breytingar, eftir að húsið er komið upp. □ Heldurðu að það vœri œskilegt að lialda ráðstefnu um þessi mál með að- ilum frá verkalýðsfélögunum, Vinnu- eftirlitinu og atvinnurekendum? ■ Já, og það stendur til. Eftir þeim upplýsingum, sem ég hef, gæti það jafnvel orðið næsta vor, að farin yrði fundaferð hér um allt umdæmið, þar sem forstjóri Vinnueftirlitsins og ég kæmum á vinnustaðina, a. m. k. stærri vinnustaðina, og héldum fundi með starfsfólkinu, þar á meðal Öryggis- trúnaðarmönnum og öryggisvörðum, þar sem þeir eru fyrir hendi, verk- stjórum og atvinnurekendum. Það er alveg ljóst, að á meðan bara eru haldnar ráðstefnur og fundir með öðr- um aðilanum, þá skortir tengslin við fyrirtækjaeigendur og þeirra fulltrúa. □ Hér létum við Skúli staðar numið um þau mál, er tengjast þessu ráð- stefnuhaldi og A USTURLAND þakk- ar honum viðtalið. B. S. Aðalfundur Egilsbrautar 11 hf. verður haldinn að Egilsbraut 11, Neskaupstað laugardaginn 26. október nk. og hefst kl. 16 Dagskrá: 1. Venjuleg aðalfundarstörf 2. Önnur mál Stjórnin Atvinna Sjúkraliða vantar að Fjórðungssjúkrahúsinu Neskaupstað Upplýsingar gefur hjúkrunarforstjóri S 97-7403 og 97-7466 Fjórðungssjúkrahúsið Neskaupstað

x

Austurland

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Austurland
https://timarit.is/publication/808

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.