Eining - 01.03.1970, Page 7

EINING
7
manna, alþýðumaðurinn Hans Nielsen
Hauge (1771—1824) ferðaðist um landið,
þvert og endilangt í 8 ár (1796—1804) og
boðaði trú og góða siði, og varð mikið
ágengt. — Fylgjendur hans voru nefndir
Haugianar, eða Lesarar. — Áhrifa frá hon-
um gætir enn mikið í kirkjulífi og þjóðlífi
Norðmanna. — í Gyldendals Konversasjons
Leksikon (Alfræðabók) segir orðrétt:
„Haugianere har efter Hauge været ledere
baade i det aandelige og politiske liv.“
Yfirvöldin vildu þagga þessa hreyfingu
niður. — Álitu að Hauge bryti lög og rétt
og settu hann í fangelsi. Þó barðist Hauge
engu síður fyrir verklegum framkvæmdum:
Verzlun, iðnaði, landbúnaði, jafnvel verk-
smiðjuiðnaði, og kunni sjálfur tök á mörgu
af þessu. — Hreyfingin varð ekki þögguð
niður með valdboði.
Athyglisverðast fannst mér um helgi
sunnudagsins hjá Norðmönnum: Flaggað
um allan Noreg, og ekki með neinum smá-
spírum, heldur með risatrjám úr skógum
Noregs. — Þá mátti ekki vinna nema það
allra nauðsynlegasta, þá mátti ekki hafa
þvott úti, þá mátti ekki sinna peningamál-
um.
íslandsferð. — Á þessum Noregsárum
mínum (1906) var hafin ferð til íslands í
sumarfríinu. — Norskur kennari, Rustöen
að nafni, gekkst fyrir henni, leigði skip og
samdi ferðaáætlun. —- Ég þekkti þennan
mann ekkert, en hann mæltist til þess að
ég yrði með sem túlkur, og ég lét ekki
segja mér það tvisvar. — Ekkert kaup fékk
ég, en allt frítt. — Ferðafélagarnir voru
30—40, flest Norðmenn, en einnig nokkrir
Danir og Svíar, allt íslandsvinir. — Norsk-
ur prestur, Anders Hovden, skáld og rit-
höfundur, var einn ferðafélaginn. — Þetta
var góð ferð og skemmtileg. — Nokkurt
reiptog varð um tillögu okkar, að ferða-
mennirnir fengju ókeypis samastað á ís-
lenzkum heimilum.—Var haldinn fundur um
þetta. — Þar kom Ísafoldar-Björn, og lét
að sér kveða sem fyrr: Sagði „að hverjum
íslenzkum fyllirafti væri tekið með kostum
og kynjum í Noregi, hvað þá öðrum, það
væri ekki nema fjöður af fati okkar að hýsa
þessa gesti nokkra daga.“ — Og þetta varð,
og heimilin ekki af verri endanum. — Varð
af æfilöng vinátta hjá mörgum.
Presturinn vistaðist hjá ísafold, hann
flutti stólræðu í Dómkirkjunni. — Það var
farið til Þingvalla og Reykholts, og náttúr-
lega á hestum, konurnar riðu í söðlum, og
þætti hægt farið nú, en þetta blessaðist
stórslysalaust, og allir voru ánægðir.
Svo kom 1905, hið mikla skilnaðarár við
Svía, eftir nær 100 ára samvinnu, sem oft
var erfið. — Það var gaman að taka þátt í
þessari baráttu, þessum sigri, þó ekki
greiddi maður atkvæði (íslendingur). —
Það stóð stundum tæpt með stríð milli
frændþjóðanna þessa daga. — En fyrir
milligöngu góðra manna og viturlega sam-
vinnu fór allt vel. — Þjóðin var frjáls, fékk
sinn konung og sjálfstjórn. Reyndist stjórn-
in, með Chr. Michelsen, útvegsmann, í
broddi fylkingar, ágætlega, í samvinnu við
víðsýna blaðamenn. — Nansen gekk á milli
Englands og Danmerkur og talaði máli
Noregs. — Þjóðaratkvæðið var 13. ágúst
1905. 85.4% landsmenn greiddu atkvæði
með skilnaði. Norska flaggið, fallega, var
,,hreint“ 9. júní.
Já, mikið var um að vera þetta sumar.
-— Ég var svo fræg að taka á móti konungi,
ásamt hundruðum þúsunda, 25. nóvember, í
slydduveðri. — Það voru miklir hátíðis-
dagar.
Það þurfti mikið harðfylgi, dugnað,
þrautseigju og atorku til að ná sjálfstæði
og áliti þjóða. — Landið var harðbýlt, en
þjóðin harðdugleg, lét sér ekki allt fyrir
brjósti brenna, þótti stundum hörð í horn
að taka, en var trygg og vinföst, nægjusöm
og sparsöm.
Eftir sjálfstæðið 1905, var unnið af kappi
við allskonar framkvæmdir og framfarir:
Verksmiðjurnar miklu í Rjukan á Þelamörk
voru enn bættar, útvegurinn stóraukinn,
skólar reistir, samgöngur bættar.
Landið var stórt, víða strjálbyggt og
harðbýlt, ekki sízt á hinni miklu strand-
lengju. — En þar vermdi landið hlýr haf-
straumur, svo epli spruttu jafnvel fyrir
norðan heimskautsbaug. — Þarna var mikil
sjósókn, fiskveiðar, siglingar, stórskipa-
smíðar, útgerð.
En mest fannst mér æfinlega til um hina
miklu skóga Noregs, í dölunum og hinum
breiðu byggðum. —• Það var landsins bezta
eign. Mikið voru skógabændur voldugir,
mikið var um skógarhögg. — Trjánum var
fleytt niður árnar, að sögunarmyllum eða
til hafs. — En ekki mátti ofbjóða skógin-
um, þá fór illa. — Skógræktarfélag Norð-
manna var stofnað 1898, til að jafna metin.
Síðan hafa þúsundir og hundruð þúsund
trjáa verið grædd um allan Noreg.
Þessar endurminningar, um veruna í
Noregi um aldamót, eru festar á blað til
gamans. — Síðan eru tvær heimsstyrjaldir
um garð gengnar með öllum sínum hörm-
ungum. — En vinsemd Norðmanna til ís-
lendinga hefur ekki breytzt. — Það er og
hefur alltaf verið gott að vera íslendingur
í Noregi.
Verið í Guðsfriði, góðu Norðmenn!
Sérprentun úr Heima er bezt.
H. B.
Raddir œskumanna:
Spurningar og svör.
íslenzkukennari 4. bekkjar Gagnfræða-
skóla Siglufjarðar lagði fyrir nemendur
sína eftirfarandi spurningar:
Hvers vegna er það svo áberandi að ungl-
ingum leiðist?
Hvað gerir lífið skemmtilegt?
Hvert liggur lífsbrautin ?
Unglingarnir svöruðu svo skriflega í ís-
lenzkutíma. Svörin birti svo blaðið Reginn,
sem bindindismenn á Siglufirði gefa út
stöku sinnum. Samkvæmt ósk nemendanna
voru nöfn þeirra ekki birt.
Spurt um leiðindin:
1
Ég held að það sé alltof mikið gert af því
að hugsa fyrir þá. Þeim er rétt allt upp í
hendurnar. Þegar þeir eiga svo að fara að
gera eitthvað upp á eigin spýtur, finnst
þeim það of erfitt og leiðinlegt að vinna að
því sjálfir. Mörgum leiðist skólinn og það
er af því, að þeir halda að þeir séu að gera
það fyrir kennarana að vera í skóla og
læra.
2.
Okkur er rétt allt upp í hendurnar. Og
það sem maður hefur ekkert fyrir eða hugs-
ar um sjálfur, missir maður oft áhuga á.
Ætlumst síðan til að okkur sé rétt nýtt
verkefni upp í hendurnar og missum allan
áhuga á að finna okkur sjálf áhugaefni að
vinna að.
3.
Leiðindi unglinga geta stafað af mörgum
ástæðum. Mér leiðist ef ég hef ekki góðan
vin, sem ég get treyst. Unglingar hafa mikla
þörf fyrir góðan félagsskap og er því þörf
á meiri samskiptum milli unglinga. Oft
hafa unglingar sterka þrá eftir að fara
eitthvað langt eða nálgast það sem litlir
möguleikar eru á að hægt sé í raunveru-
leikanum. Leiðir það oft til þess að við
reynum að sýnast meiri en við erum og
veldur það leiðindum og vonbrigðum. Við
eigum að reyna að vera glöð og finna það
bezta út úr lífinu. Til þess á skólinn og
fullorðna fólkið að hjálpa okkur.
4.
Þegar leiði kemur í ungt fólk, þá hygg
ég að það stafi af því, að það hefur úr svo
miklu að velja og veit ekki hvað það á að
þiggja og hverju að hafna. Leiðinn stafar
örugglega líka af því, að unglingurinn hef-
ur ekki sett sér neitt visst takmark í lífinu
til að stefna að.
5.
Ástæðan fyrir því að unglingum leiðist
er fyrst og fremst sú, að þeir hafa ekkert
fyrir stafni. Meirihluti unglinga, sem er í
skóla, nennir ekki að læra fyrir næsta dag.
Og þeir sem læra heima eru að drepast úr
leiðindum yfir því. Önnur ástæða fyrir leið-
indum unglinga er peningaleysið. Það er
sama hvað lítið þeir þurfa að veita sér, þá
verður að fara og betla af foreldrum sínum.
6.
Ég álít að unglingum leiðist af því að
þau hafa enga ákveðna lífsstefnu. Velmeg-
unin er orðin svo mikil, að fólk gerir sig
ekki ánægt með það sem það hefur. Því
finnst það aldrei hafa nóg.
7.
Það sem fyrst og fremst veldur lífsleiða
hjá unglingunum, er hið sífellda eirðarleysi
hjá flestum þeirra. Þau keppast við að
reyna sem flest, kynnast öllu, sem oft reyn-
ist svo fánýtur hégómi. Þetta er af pví að
of mikið er um að vera hjá fólki í dag. Of
mikill hraði og hávaði. Lítill friður og ró,
en það er einmitt það sem fólk þarfnast
fyrst og fremst og unglingarnir ekki síður.