Alþýðublaðið - 19.11.1923, Blaðsíða 2

5
Atvinnuieysið.
Eftir kosningarnar er mesta
umræðuefnið hé8 í bænum at-
vinnuleysið, qg það er ekki að
ástæðulausu. Það er sjálfsagt
fyrsta árið þetta, sem menn hafa
orðið að segja sig tU sveitar að
verulegum mun ringöngu vegna
atvinnuleysis, og nú er það orðið
svo róttækt, að á götunum má
sjá merkl þess í útlitl fólks, —
megurð og kuldsb ygju.
Það er því eigi að eins bráð-
nauðsyn að gera þegar í stað
ráðstafanir til að bæta úr at
vinnuleysinu, heldur er einnig
sjáifsagt fyrir alla að gera sér
ljóst, hvað hér er á ferðinnl, tll
þess að hægra verði að sjá<5ráð
t l að girða tyrir það í framtlð-
inni, því að ef um tvent er að
velja, að girða fyrir atvinnuleysi
eða bæta úr því, er það er
dunið yfir, er vafalaust rétt^ra
að velja hið fyrra.
Þegar litið er til þess, að
fyrir nokkrum áratugum var at-
vinnuieysi því nær óþekt fyrir-
brigði hér á landi, verður Ijóst,
að það er afleiðing þeirra breyt-
inga, sem gerst hafa á síðustu
áratugum. Þær breytingar hafa
allar stefut i þá átt að koma
hér á sams konar skipulagi á at-
vinnuvegum og þjóðfélaginu, sem
tíðkast annars staðar, og það
er nú komið í kring. Þjóðin hefir
nú skbzt í tvo flokka, tvær
stéttir, menn, sem réða yfir fjár-
magni, auði, auðborgara, og
menn, sem ekki hafa ráð á öðru
en starfsorku líka síns, öreiga.
Atvinnuleysið er eitt aðalein-
kenni auðvalds-skipulagsins og
sönnun fyrir staðreynd þess jafn-
framt.
Fróðir menn skýrgreina at-
vinnQÍeysi svo, að það sé skortur
á tœkifœrutn til vinnu fyrir vinnu-
færa og vinnufúsa menn, og
greina milli þrenns kona' atvinnu-
leysis, tímabundins atvinnuleysis,
er kemur fram í atvinnu^reinum,
er háðar eru ytri skilyrðnm árs-
tfma, almenns atvmnuJeysis, er
stafar af kr«ppum í viðskiftalífi
innan ifkis og milii ríkja, og
stöðugs atvinnuleysis, sem kemur
niðar á hér um bii 2 °/o þöirra
manna, er hverjum atvinnuvegi
ALÞYÐUBLAÐIB
AíliýðBhraoðaerllia
framleiðir að allra dómi
beztu brauðln í bænum.
Notar að eins bezta mjöl og hveiti frá þektum erlendum
mylnum og aðrar vðrur frá helztu firmum í Ameríku,
Englandi, Danmörku og Hollandi. Alt efni til brauð- og köku-
gerðar, smátt og stórt, eru
heimsmarkaðinum fást.
tiiheyra, >varaliði stóriðjunnar<,
er Karl Matx nefnir svo. Megin-
orsakirnar eru ýmislega saman
fléttaðar aðallega ólagið, , sem
ieiðir af einstaklingseign á fram-
leiðslutækjunum, of tangur vlnnu-
tími samfara of lágu kaupgjaldi,
sem á annan bóginn skapar of-
urframleiðslu og lamar á hinn
bóginn kaupgetu almennings.
At þsjssu, sem hér hefir verið
rakið og ekki er annað en nið-
urstöður vísinda nútímans í þessn
efni, er ljóst, að fyrir atvinnu-
b-ysi verður ekki girt nema með
því að gera framkiðslutœkin að
þjóðareign og þar með auðmagnið
að sameign, en á meðan það er
ekki gert, má spoma við atvinnu-
Ieysinu með því áð reyna að
koma á jafnvægi milli framieiðslu
og neyzlu með sameining fyrir-
tækja og effing kaupfélagsskap-
ar og samvinnu þeirra f sam-
bandi við verklýðsfélagastatfsemi
til hækkunar á kaupgjaldi og
atyttingar á vinnutíma, svo að
vinnán dreifist stofnun reksturs-
ráða og starfrækslu ráðningar-
skrifstofa undir stjórn verklýðs-
félaganna.
Til þess að vinoa á móti at-
vinnuleysinu, þegar það er á
dunið, eru yfirleitt ekki nema
tvö ráð, annars vegar atvinnu-
leysisstyrktarsjóðir og atvinnu-
leysistryggingar og hias vegar
atvinnubætur, er þjóðfé’ag eða
bæjar og sveitarfélög eða hvor
tveggja í sameiningu taka að
sér að inna af hendi nauðsyn-
legar framkvæmdir, er orðið hafa
út urdan hj4 tramtakssemi ein-
staklingsins, er meira fer eítir
arðbæri í svip en nauðsyn til
frambúðar. Af þessu tvennu eru
atvinnubæturnar hið skynsam-
j iegra, þótt hitt sé og gott við
beztu vörutegundirnar, sem á
Söngvar jafnaðarmanna
er Jítil bók, sem hver einasti Al-
þýðufiokksmaður verður a8 eiga.
í henni eru fáein kvæði, sem hver
einasti alþýðumaður þarf að kunna,
ekki eitt þeirra, heidur öll. feir
auiar og sá tími, sem fer til að
kaupa hana og lesa og læra, ber
ávöxt, ekki þrefaldan, ekki tífaidan,
heldur hundraðfaldan. Bókin kostar
50 aura og fæst í Sveinabókband-
inu, á afgreiðslu Alþýðublaðsins
og á fundum verklýðsfólaganna.
Hjáiparstöð hjúkrunartéiags-
ins >Líknar< «r opin:
Mánudaga . . . kl. n—12 f. h.
Þriðjudagá ... — 5—6 -
Miðvikudaga . . — 3—4 -
Föstudaga ... — 5—6 e. --
Laugardaga- . . — 3—4 ©. -
vægu atvinnuleysi. því að þær
skapa nýjan auð, en hitt er tvö-
fö!d eyðsla, eins og einn bæjar-
fulltrúi (Þ. B) komst réttilega að
orði á síðasta bæjarstjórnarfundi.
Bæjarstjórn hefir því valið
réttu aðferðina til að berjast
gegn atvinnuleysinu, eins og nú
standa sakir, og nú er að flýta
framkvæmdum sem mest. Það er
elgi að eins mannúðar- og nauð-
synja-roál, heldur og peninga-
spurnsmál, því að á hverri stund,
sem vinna má krónu á með at-
vinnubótum, tapast tvær, ef fram-
kvæmd er dregin.
—----=-- | /
Framleiðslatækin eiga að
vera þjóðareign.