Freyr - 01.08.1910, Page 6

100
FREYR.
hverjum íslenzkum bónda, verður fyrir allmikl-
um vonbrigðum.
Að skólahúsinu gamla undanteknu, sem er
allmyndarlegt hús en miður hentugt skólahús,
getur þar ekki að líta nokkurt eitt einasta hús,
er samboðið geti talist 25 ára gömlu búnaðar-
skólasetri.
Samstæðufjárhús fyrir 200 fjár með grjót-
veggjum steínlímdum að utan og torfþaki, bygt
1894, hefir verið allgott hús á sinni tíð, en ekki
vel haldið við; steinlímið víða losnað úr veggj-
unum, sem hlýtur að valda of miklum kulda í
húsinu.
Engin heyhlaða á staðnum nema lítilfjör-
legur hesthúshlöðukofi, ekki einu sinni tóftar-
mynd til að bera töðuna upp í. Ejósið bygt
af vanefnum og litlu líklegra til frambúðar en
fjósið, sem "bygt var 1889 og féll í tóft fyrir
nokkrum árum.
Ekkert áburðargeymsluhús, mykjan borin
á slétta flöt við fjósvegginn, og stendur fjósið og
haugurinn andspæniskirkjugarðinummeð eþkiall-
breiðu sundi á milli, og skamt þar frá stendurgamla
fjóstóftin til lítillar prýði. Eornar og miklar rúst-
ir og tóftabrot standa í miðju túni niður frá dóm-
kirkjunni, og hafa um langan aldur beðið eftir því
að leggjast í gröf sína og verða að fögrum bala í
Hólatúni, í stað þess að vera erfðafestuland arf-
ans og annara óþrifa.
Mér sárnaði að sjá þessa umgengni á Hól-
um, höfuðbólinu fagra og fræga, sem í hart nær
30 siðastliðin ár hefir auk þess verið búnaðar-
skólasetur.
Eg hugsaði til útlendinganna, sem dvöldu
á Hólum sömu dagana og eg, með sjálfsagt
ekki ógleggra gestsauga. Hvernig skyldi þeim
þykja umhorfs og hvílíkúr munur á fyrirmynd-
arbýlunum í þeirra laudi.
Svona kotungsumgengni má ekki vera á
bændaskólasetrum vorum.
Það eiga að vera fleiri kennarár ábænda-
skólunum, en þeir sem í bókum blaða og fyrir-
lestra halda.
Mannvirkin á skólajörðunum, túngarðarnir,
heyhlöðurnar, fjárhúsin, fjósia, áburðarhúsin,
búpeningurinn og öll umgengni bæði utan bæj-s
ar og innan geta kent bændaefnunum betur en
bækur myndarlegan og snyrtilegan sveitabú-
skap.
A bændaskólasetrunum á alt að vera nem-
endunum til fyrirmyndar, ekkert til viðvörunar.
Til þess þarf fé, og það á landsájóður að
leggja fram. Það er minkunn fyrir landið og
tjón fyrir skólann að reisa ekki Hóla betur úr
rústum, en gjört hefir verið hingað til.
Bygging hins nýja skólahúss er aðeins
byrjun á því verki.
Það verður ekki ætlast til þess, að ein-
stakir menn, sem í það og það skiftið haf'a
jörðina til ábúðar reisi þar á sinn kostnað
bændaskólanum samboðnar byggingar, það verð-
úr landsdrottinn að gjöra, en af ábúanda má
af'tur á móti heimta sæmilegt viðhald á þeim
húsum, er hann notar.
Landstjórnin verður að líta meira á það,
að bændaskólajarðirnar og öll þau mannvirki,-
sem þeim fylgja, séu vel hirt og viðhaldið, en
á það, að-ná sem mestu eftirgjaldi eftir jarðirn-
ar og skólabúin.
Landsjóðinn dregur miklu meira um það,
að vandað sé í fyrstu vel til allra bygginga á
bændaskólasetrunum og þeim vel haldið við,
en hitt, hvort leigan er hundraðinu hærri eða
lægri.
Á bændaskólunum er ágætt færi á því, að
sýna, að landsjóðurinn sé fyrirmyndar lands-
drottinn. Þar eiga nemendurnir að hafa eina
fyrirmyndina af mörgum.
En auðvitað verður landstjórnin í þessu.
að njóta aðstoðar þeirra manna, er vit hafa á
meðferð og hirðing á jörðu, húsum og búpen-
ingi; skrifstofueftirlitið eitt dugir þar ekki, eðæ