Freyr - 01.11.1930, Blaðsíða 9

109
FRE YR
um svieitum landsins, að úr því að korni
fram um jól, þá sé jörðin svo létt, að ef
þeir þá beiti fénu, þá éti það sig svo fult
af beitinni, að þeir fái það ekki til þess að
éta nóg af útheyinu, sem þeir hafa að
gefa því með beitinni, til þess að það
haldist við. Þeir eru því hættir að beita
miðjuna úr vetrinum, en gefa inni, til
þess að geta haldið fénu við. Burtséð frá
því, að þetta stafar oft af óhóflegri stóð-
eign, sem urar landið, þá er þetta neyðar-
ráð. Margir bændur hafa leitað annara
ráða, en þó eru hinir miklu fleiri, sem
gefa inni.
0g ráðin sem þeir hafa leitað, sem ekki
gefa inni, er að gefa fóðurbæti með beit-
inni. Það er vitanlegt, að það er eggja-
hvíta og sölt er kindina vantar með beit-
inni. Á því þarf hún að fá uppbót. í út-
heyinu, og töðu reyndar líka, er svo lítið
af þessum efnum, samanborið við fyrir-
ferð fóðursins, að þegar kindin er orðin
full úti, getur hún ekki étið nóg til við-
bótar, og helst því ekki við. En þá er
síldarmjölið á sínum rétta stað. Þá á að
gefa það. Og þá er oftast nóg að gefa af
því skamt sem nemur 50 gr. á á, eða að
hafa 20 ær um kílógrammið. 100 kg. af
síldarmjöli kosta nú hér í Reykjavík 32
kr. hjá S. í. S. Bóndinn getur gefið þau
20 ám í 100 daga, ef þær hafa fylli sína
úti, og haldið þeim vel við. Annars þyrfti
hann að gefa þeim um 2400 kg. af heyi og
er þá gengið út frá að hann gæfi inni.
Hvort verður ódýrara? Athugið það
bændur góðir. Aðrir hafa gefið ufsa eða
síld og revnst prýðilega. Yfirleitt má
segja, að bændur, 'sem þetta hafi gert,
telji sig hafa gefið fóðurbæti á kind fyrir
2—4 krónur og við það sparað 1—2 hesta
af heyi. í flestum sýslum landsins eru
emhverjir, sem hafa reynt þetta. Athugið
reynslu þeirra, lærið af þeim. Það er al-
veg víst, að hér er eitt ráðið, sem vert er
að athuga hvort ekki getur hjálpað til að
bæta fjárhagsafkomuna.
Þá hefir það ekki lítið að segja fyrir
bóndann hvort hann á góðar, arðsamar
skepnur eða eigá. Þetta viðurkenna flestir
eða allir, en sumir gera það aðeins með
vörunum. Gera ekkert sem sýnir að þeim
sé Ijóst að þeir þurfi að eiga arðsamar
skepnur, enda þótt þeir viðurkenni hverja
þýðingu það hefir fyrir bóndann. Jeg
lield því að þeim sé málið ekki ljóst, þó
að þeir láti svo. En þessi munur er mik-
ill..
Sem meðaltal af 9 ára æfi, hefir besta
ærin á sauðfjárræktarbúinu á Hrafnkells-
stöðum skilað 67,3 kg. í lifandi lamba-
þunga á ári. Sú versta er með 43,6. Báðar
hafa að öllu leyti staðið við sama borð.
Ilver munur haldið þið að það hefði ver-
ið fyrir bónda sem á 100 ær, að eiga þær
allar eins arðsamar og þá bestu, eða eins
arðlítlar eins og þá vlerstu? Viljið þið
hugsa ögn um það. Haldið þið ekki að
eitthvað sé gerandi til þess að eignast
þær allar eins og þá bestu? Einn bóndi
hér á landi, sem mér er kunnugt um, hef-
i) haldið sérreikning um hverja sína á all-
an sinn búskap. Hjá honum munar um
þriðjung á arðsömustu ættunum og þeim
arðrýrustu. Hann hefir milli 20—30 ár
hagað sínu úrvali á líflöbmunum eftir
reynslunni, sem hann fékk á ánum og arð-
semi ánna hefir stóraukist.
Hann veit vel hvernig hvert lamb er
ættað. Hann setur ekki á minstu lömbin,
af því að í þeim sé minst frálag. Hann
hugsar um framtfðina, og lítur á hvernig
lömb hann muni þá fá, þegar píslirnar
verða að ám. Hann setur ekki heldur á
lömb, sem að vísu líta sæmilega út, en
sem hann veit ekkert um hvernig eru
ættuð, en það gerir enn fjöldinn allur af
fjáreigendum landsins.