Freyr - 01.11.1930, Síða 11

FRE YR
111
En kýr, sem mjólkar 5000, eins og
bestu hérlendar - kýr gera, skilar 70 % af
fóðrinu aftur í mjólkinni. Það er bví
mikils virði að hafa kýrnar fáar og góðar.
Að þvi á að keppa I sauðfjársveitununi
þar sem mjólkurmarkaður er enginn. —
Annars eiga þær bæði að vera góðar og
rnargar.
Við ber það, að kýr sýna ekki fult gagn
af því að þær vanta sölt i fóðrið. Þetta
gildir sérstaklega um hámjólka kýr, og
kýr sem fá hey, sem sprottið er nærri sjó,
og af engjum, sem sjór hefir gengið á
og yfir. Þá þarf að gefa þeim fóðursalt.
Ýmsir sem það gerðu síðastliðinn vetur
telja sig hafa haft mikið gagn af þvi.
Það fæst hjá S. f. iS. 50 kg. sekkur kostar
17,50, en 5 kg. sekkur 3,00. Kúnni er gef-
in ein matskeið á dag, í fóðurbætinn eða
yíir heyið. Einhverjir eru þeir vafalaust
sem eiga kýr, sem þetta vantar. Þeir geta
haft þeirra meira gagn með því að nota
íóðursalt. Séð hefi ég gamlar, góðar
mjólkurkýr, sem hafa verið búnar að
mjólka svo frá sér sölt, að þær hefir orð-
ið að drepa fyrir tímann, af því að van-
rækt var að gefa þeim fóðursalt. Athugið
þið þetta, sem eigið hámjólka kýr.
Eins og kýrnar sýna misjafna raun eft-
ir meðferðinni, eins er líka féð misarð-
samt eftir því hvernig með það er farið.
Mjög er það almennur siður um landið,
að sleppa fé síðari hluta vetrar, ef jörð
er auð og bærilega viðrar. Aðstaðan er
hér ákaflega misjöfn, svo sitt gildir á
hverjum stað. En í þessu sambandi þurfa
menn að minnast þess að lambið tekur út
aðalvöxtinn í móðurlífi síðasta mánuðinn,
sem ærin gengur með. Burðurinn fer því
mjög eftir því hvernig ánni líður síðasta
mánuðinn áður en hún ber.
En nú er það alviðurkent, að þyngd
lambsins að haustinu stendur í hlutfalli
við hvað það viktar nýfætt. Ýmsir góðir
menn eru að hjálpa mér til að finna
hvernig þetta er. Enn eru þær rannsóknir
ekki komnar það langt, að hægt sé að
taka málið rækilega fyrir, en hátt á
þriðja hundrað lamba hefir þó verið vikt-
að fyrir mig vor og haust. Langflest hafa
þau 10—12-faldað nýborna þungann yfir
sumarið. Lömbin sem hafa vegið 2 kg.
nýborin, hafa viktað 20—23 kg. að haust-
inu og þau sem hafa viktað 5,5 kg. nýbor-
in, hafa viktað 55—60 kg. að haustinu.
Ég þori ekki enn að fullyrða að þetta sé
höfuðreglan, þó alt virðist benda á það,
en sé svo, er augljóst hver skaði það er,
að láta ekki ánni líða nógu vel síðast á
meðgöngutímanum. Tveir 'bændur, sem
ég hitti í haust, og sem ég hafði bent á
að þetta mundi vera svona, sögðu mér, að
]>eir hefðu reynt þetta síðastliðinn vetur,
og að ég hefði hér rétt fyrir mér. Annar
gaf 24 verstu ánum sínum ágætlega (mat
cg töðu) síðustu 6 vikur meðgöngutím-
ans. Lömbin þeirra skáru sig úr í haust.
Hinn gaf 12 ám betur til reynslu, og það
fór á sömu leið, lömbin þeirra voru lang-
þyngst nýborin og líka í haust.
Enn einn bóndi, sem vanur er að sleppa
mjög snemma í ágætt land, lét 40 lamb-
gimbrar fá í fyrra. Með þær fór hann á-
gætlega, gaf þeim töðu og þegar hann
sleppti ám sínum fyrir páska, gaf hann
])eim áfram og gaf þeim fram á burð.
Lambgimbrar-Iömbin markaði hann und-
ir annað roark, svo þau væru auðþekt að
haustinu. En í haust voru það bestu
lömbin, báru af hinum. Ég ræð engum til
að leika þetta eftir, en þetta er eitt með
öðru sem bendir á að þær bráðabirgðar-
athuganir sem ég hefi verið að fá menn
til að gera, og það sem af þeim má draga,
sé ekki út í loftið gert, og því skal ég lofa
að taka málið betur fyrir þegar ég fæ
nóg gögn til þess.
En athugið þið nú þetta vel fjáreigend-