Einherji - 02.05.1968, Blaðsíða 4

4
EINHERJI
V
Búnaðarþing 1968
BúnaSarþlng, hið 50. í röðinni,
var sett í Bændahöllinni í ltvík
þ. 19. febrúar s. I. og stóð til og
með 10. marz. Fyrir þinfjinu lágu
að þessu sinni 53 mái og voru
50 afgreldd. Verður hér getið
nokkurra ályktana þingsins.
Reikningar Búnaðarfélags
tslands fyrir árið 1967.
Niðurstaða tekna og gjalda kr.
16.324.365,97. Skuldlaus eign kr.
43.553.568,52.
Fjárhagsáætlun B. 1. fyrir
árið 1968 .
Niðurstöður tekna og gjalda kr.
18.970.125,77.
Skólamál dreifbýlisins.
„Búnaðarþing skorar á
yfir-
stjórn fræðslumálanna, mennta-
málaráðherra og fræðslumála-
stjóra — að beita sér' fyrir því,
að ákvæði laga um fræðslu-
skyldu barna og unglinga verði
framkvæmd þegar á næsta hausti
i öllum skólahverfum landsins.
Meðan unnið er að byggingu
nýrra skóla- og heimavistarhúsa
til þess að ná þessu marki, verði
veitt sú bráðabirgðalausn, að
koma unglingum úr sveitum að
í unglingaskólum þorpa og kaup-
staða og þeim útvegaðir dvalar-
staðir á einkaheimilum, enda
greiði rikissjóður hluta af dval-
arkostnaði þeirra þar, svo að að-
standendur unglinganna þurfi
ekki að standa undir meiri kostn-
aði en á þá félli af dvöl ungl-
inga í heimavistarskóla.
Búnaðarþing telur eðlilegt og
sjálfsagt, að sjónvarpið verði
notað við kennslu miklu meira
en nú er gert, m. a. í kennslu
í námsgreinum í bama- og ungl-
ingaskólum til viðbótar eða
stuðnings við þá kennslu, er þar
fer fram.
I annan stað skorar Búnaðar-
þing á Alþingi og rikisstjórn að:
1) Setja í lög ákvæði um skyldu
ríkissjóðs til að greiða þann
kostnaðarmun, sem er við
dvöl barna og unglinga í
heimavistarskólum annars
vegar og skólakostnaðar
barna og unglinga, er eiga
heima í þéttbýli (þorpum og
kaupst.) hins vegar, t. d. í
formi námsstyrkja.
2) Að auka mjög framlög til
byggingar barna- og ungl-
ingaskóla og heimavistar-
húsa í sveitum."
Vörubirgðir.
„Búnaðarþing beinir þeirri á-
skorun til stjórnar Seðlabanka Is-
lands, að lána nauðsynlegt fjár-
magn til þeirra verzlunarfyrir-
tækja á Vestfjörðum, Norður- og
Austurlandi, sem selja nauðsynja-
vörur, s. s. matvæli, fóðurvörur
og oliur, til þess að þau geti,
fyrri hluta vetrar, tryggt nægar
birgðir þessara vara og hindrað
þannig að vandræðaástand skap-
ist, þótt hafís leggist að landinu.
Jafnframt þakkar þingið þá að-
stoð, sem bankinn hefur heitið
að veita á þessum vetri. Þingið
felur stjórn B. I. að fylgja þessu
máli fast eftir í samvinnu við
Stéttarsamband bænda, og leita
um það samstarfs við Samband
isl. sveitarfélaga."
Bekstrarlán.
„Upplýst er, að rekstrarlán til
landbúnaðarins hafa staðið ó-
breytt að krónutölu frá árinu
1959 og hafa því raunverulega
lækkað mikið, miðað við fram-
leiðslumagn og verðgildi. Þar við
bætist, að á árinu 1968 munu
verðhækkanir á áburði og fóður-
bæti, svo og magnaukning þess-
ara vara, leiða af sér 40—50%
hækkun á rekstrarfjárþörfinni,
nema til komi veruleg niður-
greiðsla á áburðarverði.
Þvi beinir Búnaðarþ. þeirri ein-
dregnu áskorun til stjórnar
Seðlabanka Islands, að auka
stórlega rekstrarlán til landbún-
aðarins. Jafnframt verði við-
skiptabönkum og sparisjóðum
gert kleift að auka þenna þátt
starfsemi sinnar, m. a. með því
að endurgreiða þeim bundið fé
þeirra i Seðlabankanum.
Þá skorar þingið á stjórn
Seðlabankans að endurgreiða
bundið fé innlánsdeilda sam-
vinnufélaga og bæta þannig
nokkuð úr rekstrarfjárskortin-
um.“
„Búnaðarþ. skorar á mennta-
málaráðherra að gera nú þegar
ráðstafanir til að treysta fjárhag
Félagsiheimilasjóðs með beinum
framlögum úr rikissjóði, t. d.
5 millj. króna á ári næstu 10 ár,
eða auka fastan tekjustofn hans
tilsvarandi.
Félagsheimilasjóður gegnir mjög
þýðingarmiklu hlutverki í félags-
og menningarmálum þjóðarinnar,
sem ekki má niður falla. vegna
fjárhagsörðugleika sjóðsins."
Fóðurbirgðamál.
„Búnaðarþ. felur stjórn Bún-
aðarfél. Islands að gangast fyrir
fundum um fóðurbirgðamál á
sumri komanda. Verði fundir
þessir haldnir um land allt, einn
í hverju sýslufélagi, og þeim lok-
ið fyrir réttir.
Á fundum þessum skulu mæta
forðagæzlumenn, oddvitar hrepps-
félaga og héraðsráðunautar í bú-
fjárrækt, eða fulltrúar þessara
aðiija. Helzta verkefni fundanna
skal vera að taka til rækilegrar
endurskoðunar lágmarkskröfur,
sem gilt hafa um ásetning og
fóðurþörf búfjárins. Miðist end-
urskoðun þessi fyrst og fremst
við heyfóðrið. Reynt verði að
samræma ásetninginn eftir þvi
sem tök eru á, og hert á lág-
markskröfum um heybirgðir á
haustnóttum, þar sem sýnt er,
að ásetningur er enn ekki ör-
uggur fyrir. Þá vinni fundirnir
að því, að forðagæzlumenn ljúki
ásetningi það snemma hausts, að
sem minnstum óþægindum valdi
bændum, ef um fækkun bústofns
verður að ræða vegna of lítilla
heyja."
Niðurgreiðsla á áburði.
„Búnaðarþing skírskotar til
samþykktar sinnar frá fyrra ári
um niðurgreiðslu á áburðarverði
og tekur ákveðið undir ályktun
aukafundar Stéttarsamb. bænda
um að tilbúinn áburður verði
greiddur niður á komanda vori,
svo að hann hækki ekki í verði
frá því, sem var á fyrra ári.
Búnaðarþ. skorar því á land-
búnaðarráðherra og ríkisstjórn
að hrinda þessu máli í fram-
kvæmd og felur stjórn B. I. að
fylgja því fast eftir."
Framleiðsla landbúnaðarvar o. fl.
„Búnaðarþ. ályktar að fela
stjórn B. 1. að beita sér fyrir
ef tirf arandi:
1. Að frumv. til laga um afrétt-
armálefni verði lagt fyrir Al-
þingi og lögfest eins og Bún-
aðarþing afgreiddi það 1957.
2. Að tekin verði upp ítala bú-
fjár í afréttir, sem að lokinni
rannsókn eru taldar ofbeittar.
3. Að hraðað verði kortlagningu
gróðurlendis og alls ræktan-
legs lands, og lokið ákvörðun-
um varðandi beitarþol þess.
4. Að hraðað verði uppþurrkun
lands til beitar.
5. Að fengnar verði erlendar
plöntur, t. d. belgjurtir, sem
bætt gætu beitilandið og auðg-
að gróðurríki þess.
6. Að stuðlað verði að aukinni
fjölbreyttni í íramleiðslu og
'betri nýtingu beitilandsins með
því að fá leyfi til innflutnings
holdanauta eða holdanauta-
sæðis til einblendingsræktun-
ar í landinu.
7. Að aukin verði starfsemi
Landgræðslu Islands við á-
burðardreifingu í bithaga til
örfunar gróðurfarsbreytingu
og eflingar nytjagróðurs.
8. Að markvisst verði unnið að
öruggum ásetningi búfjár og
bættri forðagæzlu."
Kjarnfóðurverzlun.
„Búnaðarþing ályktar að fela
stjórn Búnaðarfélags Islands að
vinna að undirbúningi þess, að
komið verði í framkvæmd tillög-
um Kjarnfóðurnefndar um inn-
flutning fóðurkorns, mölun þess
og blöndun innanlands. Ennfrem-
ur verði athugað um flutning á
lausu kjarnfóðri heim á býli, og
að þar verði komið upp geymslu-
hylkjum í þessu skyni.
Þingið telur eðlilegt að stefnt
verði að því, að bændasamtökin
(Búnaðarfélag Islands og Stéttar-
samband bænda) fái í sínar
hendur innflutning fóðurkorns,
svo og annarra helztu reksrar-
vara landbúnaðarins og leggur
til, að það verði einnig tekið til
sérstakrar athugunar."
Heykögglagerð o. fl.
„Búnaðarþ. þakkar stjórn B. 1.
og nefnd þeirri, er hún skipaði
1965, til athugunar á leiðum til
heymjöls- og heykögglafram-
leiðslu hér á landi. Telur þingið
skýrslur nefndarinnar á þskj. 63
ýtarlegar og glöggar, það sem
þær ná, og gefa nokkrar vonir
um jákvæðan árangur.
Búnaðarþing telur sjálfsagt, að
stjórn B. I. láti vinna áfram að
rannsókn málsins og lítur svo
á, að hér sé um stórmál að ræða
fyrir iandbúnaðinn, sem eðlilegt
sé að kanna nánar. I því sam-
bandi vill þingið benda á eftir-
greind atriði:
1. Að athugað verði hvort ekki
beri að stefna að því, að hey-
kögglaverksmiðjur verði reist-
ar, ein eða fleiri i hverjum
landsfjórðungi, og hvaða stað-
ir koma þá helzt til greina.
2. Þá verði sérstaklega athugað-
ir möguleikar á að hefja rækt-
un á stöðum, þar sem of lítil
ræktun er fyrir. Telur þingið
eðlilegast, að Landnámi ríkis-
ins væri falið að standa fyrir
slíkri ræktun.
3. Auk þess leggur þingið sér-
staka áherzlu á:
a) að gerðar verði kostnaðar-
og rekstraráætlanir fyrir
verksmiðjur af mismunandi
stærðum — og
b) að kannaðar verði fjáröfl-
unarleiðir og í því sam-^
bandi á hvern hátt birgða-
kostnaður forðabúra verði
borinn uppi."
Áburðardreifing úr flugvélum.
„Búnaðarþing felur stjórn B. 1
að beita sér fyrir því við land-
búnaðarráðherra og ríkisstjórn,
að Landgræðslu íslands verði
gert kleift að annast áburðar-
dreifingu á beitilönd fyrir ein-
staka bændur og félagssamtök
þeirra á sumri komanda og
framvegis, undir yfirumsjón B.I."
Raforkumál.
„Búnaðarþing ítrekar marg-
endurteknar ályktanir sínar um
brýna nauðsyn þess, að rafvæð-
ingu landsins verði lokið á næstu
þrem árum, eða fyrir árslok 1970.
Því skorar þingið á raforku-
málaráðherra að hlutast til um
Landbúnaðarsýníng
Stærsta og fjölbreyttasta landbúnaðarsýning,
sem haldin hefur verið hér á landi, verður í Reykja-
vík á komandi sumri. Fjöhnargar stofnanir og fé-
lög, á vegum landbúnaðarins, eða í tengslum við
hann, standa að sýningunni. Fjölmargar nefndir
vinna að undirbúningi sýningarinar, hver á sínu
armarkaða sviði, en formaður sýningarráðs er Þor-
steinn Sigurðsson, form. 'Búnaðarfélaigs íslands.
Framkvæmdastjóri sýningarinnar verður Agnar
Guðnason ráðunautur, en aðalframkvstj. Kristján
Karlsson, erindreki. Arkitekt og skipul'eggjari er
Skarphéðinn Jóhannsson og teiknari Kristín Þor-
kelsdóttir, og hefur hún m. a. teiknað merki sýn-
ingarinnar.
Dandbún'aðarsýningin verður í Reykjavík 9.—
18. ágúst.
Einn umfangsmesti hður sýningarinnar verður
búfjársýning. Þar verða sýnd: hross, nautgripir,
sauðfé, geitur, svín og alifuglar. Mörg verðlaun
verða veitt. T. d. fær bezti stóðhestur 30 iþús. kr.
verðlaun og hryssa 20 þús. kr. Naut 35 þús. kr.
og ótal mörg fleiri verðlaun. Sauðfé verður aðeins
af vissu svæði, en annað búfé víðs vegar að af
landinu.
að veitt verði stóraukið fjármagn
til þessara framkvæmda og að
Alþingi veiti heimild til lántöku,
til þess að framangreindu marki
verði náð.“
Utanríkisþjónusta og markaðs-
leit.
„Búnaðarþing skorar á ríkis-
stjórnina að endurskipuleggja ut-
anríkisþjónustuna og breyta stað-
setningu sendiráða með það að
markmiði, að láta sendiráðsmenn
og aðra starfsmenn utanríkis-
þjónustunnar vinna í stóraukn-
um mæli að markaðsöflun og
þjónustu við þá aðilja, er annast
utanrikisverzlun Islendinga.
Jafnframt verði val starfs-
manna í utanríkisþjónustunni við
það miðað, að þeir hafi sérþekk-
ingu eða reynslu í utanríkismál-
um.
Þá leggur þingið áherzlu á,
að veitt verði verulegt fjármagn
úr ríkissjóði til markaðsleitar
fyrir íslenzkar útflutningsvörur."
Auk framangreindra mála voru
fyrir tekin og afgreidd mörg mál.
T. d. ályktun um:
Gengistryggð lán.
Hringskyrfi.
Frumv. til laga um breytingar
á jarðræktarlögunum.
Afkvæmisrannsóknir á hross-
um.
Útfiutningur hrossa.
Fjárhús.
Varzla stóðhesta.
ToUur á landbúnaðarvélum.
Kjarnfóðurskattur.
■ BændahaUargjald.
Kal í túnum o. fl.
Náttúruvernd og notkun lands.
Gjaldeyrisverzlun.
Garðyrkja.
Áburðardreifing úr flugvéium.
Skurðmælingar.
Ættaróðöl.
Jarðræktarlög og húsagerðar-
samþyliktir.
Djúpfrysting nautasæðis.
Fiskeldisstöðvar.
Áburðarverzlun.
Eins og sést af þessari upp-
talningu og getið var um í byrj-
un, voru það um 50 mál, er þing-
ið afgreiddi og mörg af þeim
merk, en rúm blaðsins leyfir ekki
að getið sé um fleiri.
Þá hafa verið greindar nokkr-
ar helztu ályktanir síðasta Bún-
aðarþings, og aðeins nefnd nöfn-
„Islendingar og
hafir
Sjávarútvegssýning í Rvík
. 25. maí til 11. júní n. k.
Efnt verður til sýningar-
innar „Islendingar og hafið“
i Sýningarhöllinni í Laugar-
dal 25. maí tíl 11. júní. Verð-
ur sýningin mjög fjölbreytt
og færir sönnur á mikilvægi
sjávarútvegs og siglinga í
efnahag og öllu lífi þjóðar-
innar.
Meðal annars verður sér-
stök sögusýning, þar sem
sýnd verða þau tæki, sem
notuð voru til fiskiveiða áð-
ur fyrr. Margan annan fróð-
leik verður þar að finna.
Sjiálfsagt er fyrir alla,
sem leið eiga um Reykjavík
á þessum tíma, að skoða
sýninguna, sér til fróðleiks
og skemmtunar.
in á öðrum, vegna rúmleysis. Að
baki þeim mörgum liggur mikil
vinna í nefndum. Öllum álykt-
unum fylgja greinargerðir, marg-
ar ýtarlegar. Koma þar frani
margháttaðar upplýsingar, sem
freistandi hefði verið að rekja,
ef rúm hefði leyft. Má sem að-
eins eitt dæmi nefna, að sam-
þykktar en ófullnægðar kvaðir
Félagsheimilasjóðs nema nú um
90 millj. króna.
Heyrzt hefur oftar en einu
sinni sú rödd úr ráðherrasæti,
að athugandi væri hvort ekki
bæri að taka aftur upp þann
hátt, sem horfið var frá fyrir
meir en 20 árum og heyja Bún-
aðarþing aðeins annað hvort ár.
Ef til vill er það einn liður í
læirri markvissu stefnu núver-
andl ríkisstjórnar, að þurrka út
áhrif bændastéttarinnar í þjóð-
félaginu. Það væri líka „viðreisn"
fyrir sig.
En hvernig er það — var ekki
Alþingi einnig háð aðeins annað
hvort ár.
Búnaðarþing kostar álíka mik-
ið og einn ráðherrabíll. Aiþingi
kostar eitthvað svipað og 45 ráð-
herrabílar. Þar væri feitari gölt
að flá. Sé þó fjarri mér sá búra-
háttur að teija eftir þann kostn-
að, sem árlegt þinghald Alþingis
hefur í för með sér.
Gísli Magnússon.