Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.06.1936, Blaðsíða 11

TÍMARIT V. F. I. 1 936.
25
kg/cm.2; auk ])ess eru leyfðar aukaspennur í statisk
óákveðnuni mannvirkjum, er nema 30% af leyfilegri
spennu.
Eflir nýjuslu dönskum fyrirskriflum, er leyfileg
spenna við beygju þannig talin:
0,22 Sb fyrir S'b nn’nni en 300kg/cma og(rb = 3,8 j/ S£
fyrir Sb stærri en 300 kg/cm2, en Sb
er brotspenna þeirra prófbita sem steyptir eru úr
þvi efni sem um er að ræða. Auk þess aukaspennur
í statisk óákveðnum mannvirkjum, 30% af leyfilegri
spennu. Engin efri takmörk eru liér selt fyrir levíi-
legri spennu og getur hún því orðið liá; el' t. d. brot-
spenna prófbita er 500 kg/cm.2 verður leyfileg
spenna 85 kg/cm2 sein verður að teljasl mjög bátt.
í þýzkum fyrirskriftum frá 1932 cr leyfileg spenna
talin vera Vá af teningastyrkleik við 28 daga aldur,
kallað W„ ■ spenna má þó ekki fara yfir 65 kg/cm.2,
en það athugist að bér er miðað við 20 cm. kant-
lengd tenginga, en þeir gefa sem næst 15%hærri brot-
spennu en 7 cm. teningar. Að meðtöldum auka-
spennum er leyfileg spenna a = 75+ - --
Við brúargerðir hér á landi liafa venjulega ekki
verið notaðar hærri spennur cn 40/cm.2 fyrir pós.
beygjuátak og 50 kg/cm.2 fvri neg. beygjuátak yfir
stöplum, eins og leyft befir verið um margra ára
skeið í þýzkum fyrirskriftum. Meðan brýrnar eru
í byggingu, er steypuefnið jafnaðarlega prófað með
þvi að steypa prófbita, auk þess sem það mjög oft
cr prófað i álialdahúsi Vegagerðanna láður en í mann-
virkið er ráðist og þá venjulega með því að steypt-
ir eru teningar, sem siðar eru brotnir. Eru því við
brúargerðirnar talsverðar athuganir á steypuefni
fyrir hendi og benda þær yfirleitl lil þess að víða sé
hér hægt að fá ágætt steypuefni. Með tilliti til þess er
þvi nú ekki hikað við að nota liærri spennur en áð-
ur, ef steypuefnið hefir reynst vel og hafa þá ákvæði
nýjustu danskra fyrirskrifta verið lagðar til grund-
vallar fyrir leyfilegri spennu. Þelta var þó ekki
gert fyr en árið 1934 og varð það þá þegar á því ári
lil þess að byggðir voru tveir 20 m. bitar i einu Iiafi.
Var það við endurbyggingu brúnna í Norðurárdal í
Borgarfirði, Litlaá og Bjarnadalsiá.
Var liér bæð bita 105 cin. þykkt bita 27 cm. og
járn í þremur lögum, samtals 12030 mm = 84.82
sm- og járn skeytt saman með samskeytabólkum.
Hér er stærsta beygjuátak 88300 kgm og er beygju-
átak frá eiginþunga 58500 kgm, en frá hreyfanlegum
þunga 29800 kgm; fara því % hlutar burðarmagns
í að hera eiginþunga brúar. Mesta spenna í steypu er
58 kg/sm2, en i járni 1150 kg/sm2.
Sama ár var byggður 23 m bili í einu liafi á Skíða-
dalsá; var þar lögð mikil áherzla á að eiginþungi
yrði sem minnstur, cn það varð lil ])ess að þversnið
bilans var gerl eins og sýnt er á 13. mynd. Slærsta
11. mynd. Skjálfandafljótsbrú á Skriðuvaði.
beygjuálak er hér 117000 kgm, bitahæð 125 sm,
(Tb — 63,8 kg/s::i2 og tf.j ==-. 1250 kg/sm2 með 12030
nnn. Eins og sýnt er á 13. mynd er bitinn breikkað-
ur að neðan og innanvert við bita, svo nægilegt rúm
verði fyrir bitajárnin. Ef þörf gerist fleiri járna fvrir
stærra bitabaf, er líka liægt að breikka bitann að ut-
an og verður þá þversniðið greinileg stæling á
I-járni.
Lengsti bili í einu bafi var byggður 1935 á Eljótaá
í Skagafjarðarsýslu, eru þar 24,5 m milli stö])la og
slærsta beygjuátak 139600 kgm.
Ilér er bitahæð um miðju 140 sm og 14p30 mm
= 98,96 sm2, mesta spenna i steypu 63 kg/sm2 og
járni 1130 kg/sm2.
Eins og venja er til, var vandað mjög til steypu-
elnis, al' þvi hér var um mjög stóran l)ita að ræða.
Steypuefnið var hreinn sjávarsandur og sjávarmöl
og til að fá hæfilega kornastærð var blandað saman
tveimur tegundum af sandi, grófgerðum og fíngerð-
um sandi. Varð ágætur árangur af að blanda saman
tveimur sandtegundum og reyndist brotspenna próf-
bita vera 224 kg/sm2 fyrir sjö daga aldur.
Þegar notað er þversnið eins og sýnt er á 13. mvnd
er hægt að ná nokkru stærra hafi en 25 m og sé sama
þversnið notað við bitabrýr sem ná vfir fleiri böf,
er vel hægt að ná 15 -50 m hafi og þó lengra væri,
jafnvel með Portland sementi, ef gott steypuefni er
fyrir hendi og levfðar eru spennur álíka háar og nýj-
ustu danskar fyrirskriftir lieimila.
—^ JVV p—q /2^1(9ý/ovnn). öv m. /omvf) a/ rr>. J-

i: ■ r ) o • * • «
í “X 1 • • • / t oC rr>- ' Cp/Ormm ^ rr\ y • • • A t j
!s\r^~ 1 \| (p/mm /í)l ). LJ i

2 ’
(gp/Cmw\ a> rr>
12. mynd.