Akranes - 01.06.1945, Blaðsíða 3

AKRANES
63
HEIMA OG HEIMAN
Nýtt barnaskólahús.
Eins og bæjarbúum er kunnugt, eru bæði
barnaskólahúsin hér orðin rnjög gömul. Annað
er reist um 1880, hitt árið 1912. Hús þessi vitna
um þann stórhug og vorhug, sem hér hefur í
þessum efnum ríkt, er þau voru reist.
Gegnir það í rauninni mikilli furðu, að þau
skuli enn vera notuð sem barnaskóli, því að
fáir bæir á landi hér munu hafa vaxið örar und-
anfarin ár en Akranes.
Enda er nú að vonum svo komið, að þessi hús
mega heita með öllu óviðunandi lengur fyrir
barnaskóla, og að rcisa þarf nú þcgar nýtt barna-
skólahús.
Er þess þá að vænta, að forráðamenn bæjar-
ins minnist þess, að bærinn er enn ört vaxandi,
og flestir munu líta svo á, að hann (bærinn) eigi
mikil og góð vaxtarskilyrði.
Forystumenn bæjarins verða því jafnan að
leysa úrlausnarefni og framkvæmdir á þann
hátt, er bezt hæfir væntanlegum vexti bæjarins
og verði til heillavænlegra og varanlegra úr-
lausna um lengri tíma. Sé ofannefnt mark haft
í huga og viðurkennt rétt, vona ég, að sem allra
flestir verði á eitt sáttir um það, að hið nýja
barnaskólahús á að' rísa á nýjum stað.
Hníga svo mörg skýr rök að þessu, að augljóst
mátti teljast fyrir löngu. Hefði því mátt vænta
þess, að búið væri ao tryggja hentuga lóð fyrir
framtíðarbarnaskólahús bæjarins. — En því mið-
ur mun þetta ógert enn. — Þetta þolir enga bið.
Gleymum ekki, að bærinn stækkar.
„Sjá þetta er lífið, gróandi, göfugt og sterkt,
er göturnar lengjast, og smiðurinn steininn sinn
heggur. Og þar sem allt var íyrrum blásið og
bert, er brátt komið skínandi torg eða múrað-
ur veggur. Og litlu kofarnir leggja á auðnina
fyrst: lágvaxin hreysi verkamönnum og konum.
En þar sem þeir kúra við bæjarins endimörk
yzt, sofa óbornar hallir í mannanna framkvæmd
og vonum.“ (Sig. Einarsson).
Góðir Akurnesingar. Ein þeirra „óbornu
halla", er hér sofa í mannanna framkvæmd og
vonum á að vera nýr barnaskóli á nýjum og
hagkvæmum stað.
Þessi „óborna höll“ þarf að rísa sem fyrst. Það
er von mín og ósk vegna æskunnar, sem á að
erfa landið, — erfa bæinn.
Sú æska á rétt til þess að njóta sömu aðstöðu
til náms og æska annarra kaupstaða landsins.
Þann rétt fær hún þá fyrst, er nýtt barna-
skólahús hefur risið hér. — Akurnesingar hafa
þegar margsinnis sýnt það, að þeir eru dug-
miklir og framtakssamir menn, og mun slíkt
einnig koma í ljós í sambandi við þetta nauð-
synjamál. Er ég sannfærður um, að hið nýja
barnaskólahús mun ekki síður vitna um vorhug
og stórhug en hin gömlu gera.
Friðrik Hjartar.
Gagnfræðaskóli Akrancss.
Skólanum var sagt upp 15. mai þ. á. Skólinn
starfaði í sjö mánuði, frá októberbyrjun til april-
loka. Sundnámskeið fyrir nemendur var í maí.
Nemendur III. bekkjar höfðu haft skemmri
námstíma, en almennt er í gagnfræðaskólum. Til
þess að bæta það að einhverju og til að ná til-
skyldu marki, var námstími III. bekkjar lengd-
ur um hálían annan mánuð, og kennslutilhögun
önnur en algengt er.
III. bekkur starfaði í 8% mánuð á þessu skóla-
ári, frá 1. sept. til 15. maí. Um áramótin gengu
III. bekkingar undir próf og luku þó hluta af
gagnfræðaprófinu, en eftir áramót var eingöngu
lögð áherzla á mál og stærðfræði.
Miðsvetrarpróf fóru fram í I. og II. bekk um
mánaðamótin janúar og febrúar, en vorprófum
í þeim bekkjum var lokið seinast í apríl.
68 nemendur hafa komið í skólann á þessum
vetri. Þeir skiptast þannig á milli bekkja: 30
hafa komið í I. bekk, 20 í II. bekk og 18 í III.
bekk. Tveir nemendur I. bekkjar hættu námi, 2.
sat aðeins nokkra tíma, en hinn hætti nokkru
eftir hátiðar. Tveir nemendnur hættu einnig
námi í III. bekk, þeir hættu báðir fyrir hátíðar,
annar settist í Verzlunarskólann í Reykjavík.
Félagslíf hefur verið all blómlegt í skólanum
í vetur. Skólafélag var stoínað 1 skólanum í
fyrrahaust, og síðastliðið haust hóf það starf-
semi sína með fundi 14. október, eftir það voru
fundir vikulega á þeim tíma, sem kennsla fór
fram, málfundur annan laugardaginn en
skemmtifundur hinn.
Skólafélagið efndi til aðalsamkomu skólans,
árshátíðar, og var hún 6. íebr. Auk þess var síð-
ar haldin opinber skemmtun til ágóða fyrir
ferðasjóð skólans. •
í vetur var stofnaður bókasafnssjóður fyrir
gagnfræðaskólann. í þeim sjóði eru nú kr. 400,00,
svo enn nær hann skammt til bókakaupa.
Fyrir jólin gófu nemendur út blað er nefndist
„Skaginn", Ágóðinn af því rann í ferðasjóð.
I haust var stofnað bindindisfélag í skólanum,
sendi félagið 4 fulltrúa á þing S. B. S. er haldið
var í Reykjavík.
í sambandi við bindindisdaginn 1. febr. gengu
stúkan Akurblóm, íþróttafélög Akraness og
Bindindisfélag Gagnfræðaskóla Akraness fyrir
sameiginlegri almennri bindindissamkomu. For-
maður bindindisfélagsins flutti þar ræðu, er það
í 1. sinn er nemandi Gagnfræðaskóla Akraness
mætir sem ræðumaður á almennri samkomu.
Síðan hefur það endurtekið sig, því formaður
skólafélagsins hefur einnig flutt ræðu opinber-
lega.
3. apríl fóru nemendur III. bekkjar til Reykja-
víkur og Hafnarfjarðar, til að skoða söfn og ým-
islegt markvert, er þar er að sjá.
1. maí var sýning á teiknun og handiðju nem-
enda, sýninguna sóttu um 11 hundruð manns.
Dagana 31. maí og 1. júní fóru I. og II. bekk-
ingar í ferð um Snæfellsnes til Stykkishólms og
6., 7. og 8. júní fóru gagnfræðingarnir í ferð til
Akureyrar.
Að þessu sinni voru 15 gagníræðingar braut-
skráðir, og eru það fyrstu gagnfræðingar, er
ljúka prófi við Gagnfræðaskóla Akraness. Hæstu
einkunn við gagnfræðapróf hlaut Sigríður Árna-
dóttir, fékk hún í bóklegum fögum meðaleink-
unn 9,17, og var það hæsta einkunn yfir skól-
ann.
16 nemendur luku II. bekkjar prófi, hæstu
einkunn hlaut Elín Sngurjónsdóttir, aðaleink-
unn 8,69.
20 luku I. bekkjar prófi; hæstu einkunn þar
hlaut Guðrún Jörgensdóttir, aðaleinkunn 8,78.
Frá barnaskólanum.
í haust — í október — lásu 7 ára börn 29,12
atkv. að meðaltali á 1 mín. í vor — í marz —
lásu þau 90,62 atkv. a. m. t. á 1 min. Framfarir:
61,50 atkv. að meðaltali á 1 mín.
Átta ára börnin lásu í haust 54,28 atkv. a. m. t.
á 1 mín. í vor 133,02 atkv. a. m. t. á 1 mín.
Framfarir: 78,74 atkv. a. m. t. á 1 mín.
Níu ára börnin lásu í haust 108,02 atkv. a. m. t.
á 1. mín. í vor 167,15 atkv. a. m. t. á 1 mín.
Framfarir: 59,13 atkv. a. m. t. á 1 mín.
Tíu ára börnin lásu í haust 150,18 atkv. a. m. t.
á 1 mín. í vor 181,86 atkv. a .m. t. á 1 mín. Fram-
farir 31,68 atkv. a. m. t. á 1 mín.
Ellefu ára börnin lásu í haust 159,81 atkv. a.
m. t. á 1 mín. í vor 201,02 atkv. a. m. t. á 1 mín.
Framfarir: 41,21 atkv. a. m. t. á 1 mín.
Samkvæmt framanskráðu lásu 7—11 ára börn
í haust 103,42 atkv. á 1 mín. Sömu börn í vor:
159,80 atkv. a. m. t. á 1 mín. Framfarir 7—11 ára
barna 56,38 atkv. a. m. t. á 1 mín.
Tölur þessar tala sínu máli. Þær sýna, að all-
mikill árangur hefur náðst í lestrarkennslunni,
og tölurnar eru ótvíræðar, um þær er ekki unnt
að deila. — Leikni barna í lestri er frumskilyrði
þess, að þau hafi full not af öðru námi og geti
náð þeim framförum, er séu í samræmi við
dugnað þeirra og hæfileika. — En til þess, að
börn geti talizt vel á vegi stödd í lestri, þurfa
10 ára gömul börn að lesa minnst 200 atkv. á 1
minútu. —’ (Hér er auðvitað alls staðar miðað
við rétt lesin atkv. á 1 mínútu.
„Biðsalur dauðans“ var alltaf opinn.
Strax er fréttist um ófriðarlok í Evrópu, ósk-
aði Verzlunarráð íslands þess, að verzlanir og
fyrirtæki lokuðu þá þegar þennan dag. Var
þetta litlu eftir hádegi. Munu flestar verzlanir
og fyrirtæki í Reykjavík hafa orðið við þessari
ósk, og svo var víða um land. Aftur á móti má
hafa það fyrir satt, að það sem gárungarnir
kalla „biðsal dauðans", sem ríkið stendur að
og gerir út, hafi verið það einasta, eða eitt af
íáum fyrirtækjum, sem ekki lokaði þennan á-
minnsta dag. Kl. 4 um daginn var þar maður á
ferð og taldi þá 54 bíla, sem biðu eftir afgreiðslu
á „svaladrykknum“. Þeim, sem þarna ráða ríkj-
um, hefur þótt nauðsyn bera til að menn væru
í „réttu ástandi" á slíkum heiðursdegi sem hugs-
andi menn um heim allan fögnuðu af alhug eft-
ir margra ára ógnaræði.
Um háttvísi á almennum samkomum.
Þegar klappað er á söngsamkomum, á ekki að
byrja að klappa meðan kórfélagar ganga inn.
Áheyrendur byrji fyrst að klappa, þegar söng-
stjórinn kemur inn, en hann kemur ávalt sein-
astur, og fer fyrstur af pallinum.
Á kvikmyndasýningum er það tíður siður,
bæði hér og annars staðar, að fólk byrji að þyrp-
ast út, áður en myndin er að fullu búin, og búið
er að kveikja ljós í húsinu. Það fer þegar það
heldur að skammt sé eftir af myndinni. Þetta
er hinn argasti ósiður og mesti óþarfi, tímans
vegna, því ekki getur þetta munað nema örfáum
sekúndum.
Sumum virðist þetta sjálfsagt vera smámunir
og óþarfa aðfinnslur. Svo er ekki, því undir
vissum kringumstæðum getur þetta blátt áfram
valdið hneykslunum eins og nú skal sýnt.
Fyrir skömmu var sýnd hér kvikmynd sem
gerðist í Noregi á stríðsárunum. í lok myndar-
innar er þjóðsöngur Norðmanna leikinn. Þó
svona stæði á, bregður fólkið ekki vana sínum.
Sumt af því tekur að hrúgast út meðan þjóð-
söngurinn er leikinn. Þetta hugsunarleysi — eða
hvað sem á að kalla það —, verður að leggja
niður. Hugsum okkur að þarna hefðu verið
staddir margir Norðmenn, t. d. af skipi, sem
hefði verið hér á ferð. Hvernig haldið þið að
þeim hefði orðið við? Akurnesingr hefðu ekki
fengið góðan vitnisburð í almennri kurteisi. Það
gæti skeð að þeir hefðu lengi minnst Akurnes-
inga, til viðvörunar en ekki fyrirmyndar. Lítum
í eigin barm: Hugsum okkur, að þetta sama ætti
sér stað utanlands, gagnvart okkar eigin yndis-
lega þjóðsöng. Við mundum verða bæði sár og
reið.
Munum, að við lifum á þeirri öld sem mennt-
að fólk og siðmenntaðar þjóðir gera strangar
kröfur um siðfágun í öllum samskiftum manna.
Hvort sem um er að ræða í fámennum hóp eða
í íjölmenni. Það er ekki lengur litið upp til
þeirra sem sína mesta stirfni og ruddaskap, eða
traðka á tilfinningum annara manna.