Akranes - 01.08.1947, Page 3

Ekki nægir að nefna einn atburð, atvik
eða örfáa menn í sambandi við frelsi og
framfarir landsins siðustu 100 árin. Að
vonum bera þó menn og atburðir misjafn-
lega hátt á þessari þroskaleið þjóðar-
innar.
Hér verður ekki gerð nein tilraun til að
segja sögu þessa mesta framfaratímabils
landsins. Aðeins ætlunin að minnast á
fyrsta áfanga þeirra þýðingarmiklu félags-
samtaka alþjóðar, sem markað hafa veru-
leg og varanleg spor í framfarasögu sið-
ustu áratuga. Minnast á það sem ekki má
gleymast: Hið fyrsta farsæla skip Eim-
skipafélags Islands, „Gullfoss.“
★
Fyrir eyland, eru siglingar lífsnauðsyn.
Enda sigldu fslendingar þegar á land-
námsöld, í vestur, suður og austur, til
frelsis, fjár og frama. Þeir týndu frelsinu.
Féð fór veg allrar veraldar, en þeir gerðu
framann óforgengilegan, með því að skrá-
setja sögu þeirra alda. Sögu sem var þjóð-
mni til blessunar á dimmum dögum. Boð-
beri og bjargvættur til þess sem orðið er.
Þegar ölL þjóÖin sameina'Öist.
Aldrei fyrr —— um margar aldir — hafði
hin íslenzka þjóð sameinast eins vel, og
skilið þá megin nauðsyn, að hefja á ný
skipulagðar millilandasiglingar, með eigin
farmönnum á innlendum skipum. Eins og
þegar svo að segja hvert mannsbarn —
austan hafs og vestan — til sjávar og
sveita, lagði sitt lóð til lausnar þessari
höfuðnauðsyn þjóðarinnar til endurbor-
tns frelsis. Þegar Eimskipafélag Island var
stofnað. Mörgum hlýnar áreiðanlega um
hjartaræturnar þegar hann minnist þess-
akranes
ara sæludaga. Þegar móðir og mey, faðir
og sonur, karl og kona, buðu fram meira
og minna af eigindómi sinum, — stundum
aleigu — til þess að „skrautbúin skip fyrir
landi“ mættu á ný fljóta með fríðasta lið.
Þetta ár er í minningunni, sem hið vina-
legasta vor. Engar úrtölur eða erfiðleikar
komust að, er lausnarstundin nálgaðist.
Þessu átaki fylgdi gifta, bænarorð, birta
og blessun, sem enn hefur nægt þessu
óskabarni hins endurborna íslands. Við
vonum að þessi heill verði eldur og afl-
gjafi Einmskipafélagsins með hverri nýrri
kynslóð, svo að sá nauðsynlegi þáttur megi
færa þjóðina í heild feti framar en for-
feður þeirra stóðu.
Til þessa óvenjulega einhuga þjóðar-
innar við stofnun Einmskipafélags íslands,
má ef til vill rekja met það sem sett var i
sambandi við lýðveldistökuna. 1 báðum
tilfellum er um að ræða hámark þjóðar-
þroskans þegar mest lá við. Einmitt nú
eru slík mikilsverð tímamót í okkar þjóð-
lífi. Sem eins og í bóðum hinum tilfell-
unum byggist á þroska og þegnskap þjóð-
arheildarinnar. Vonandi ræður gifta þar
enn góðri lausn.
Með hliðsjón af þvi sem hér er sagt, er
það því merkilegur og mikilvægur at-
burður þegar fyrsta skip Eimskipafélags
fslands kom til landsins. Og í framhaldi
af því, hver einasta ferð þess, meðan það
fékk þjónað því hlutverki sem eindæma
vorhugur allrar þjóðarinnar hafði falið
því að inna af hendi.
Hér verður því gerð tilraun til að rifja
upp ýmislegt í sambandi við „Gullfoss.“
Yfir þessu fyrsta glæsta skipi og ferðum
þess hvilir enginn skuggi. Engin sár eða
vonbrigði, þó oft hafi sjálfsagt verið djarft
AKRANES
VI. árg. — ágúst—sept. 1947 — 8.—9. tbl.
XJtgefandi, ritstjóri og ábyrgöarmaSur:
ÓLAFUR B. BJÖRNSSON
AfgreiÖsla: MiÖteig 2, Akranesi.
PRENTAD t PRENTVERKI AKRANESS H. F
siglt milli skers og báru, á friðar og ófriðar-
tímum. Aðeins síðasta ferð þess að heiman
vekur óþægilega kennd fjölmargra fslend-
inga. Að þessi blessaði bátur skyldi ekki
geta þjónað þessu ástkæra landi til hinztu
stundar á hafinu, og fá með eðlilegum
hætti að því loknu „í ellilaun,“ að „bera
beinin" á fósturjarðar ströndum. Að vera
sett hér upp í vog eða vík, til einhverra
nota, og til að minnast við, eftir að hafa
frá upphafi verið flagg- og forystuskip og
óskabarn landsins á þessu endurborna
frumskeiði íslenzkra siglinga.
★
örfá orð um stofnun félagsins.
Hér er ekki hægt að rekja aðdraganda
að stofnun Eimskipafélagsins, né starfs-
sögu þess. í stjórn þess hafa verið frá
fyrstu tíð ágætir öruggir menn, og fram-
kvæmdastjórar þess góðir og gætnir. Sama
má víst segja um starfsmenn þess yfirleitt.
Bráðabirgðastjórn félagsins skipuðu
þessir menn: Thor Jensen, sem var for-
maður. Sveinn Björnsson, núverandi for-
seti íslands. Eggert Claessen. Jón Björns-
son og Jón Þorláksson.
Stofnfundur félagsins var settur i Iðn-
aðarmannahúsinu í Reykjavik, 17. jan.
1914. Settur kl. 12 á hádegi, af varafor-
manni bráðabirgðastjórnarinnar, Jóni
Gunnarssyni, með þvi að formaðurinn,
Thor Jensen, var þá erlendis. Halldór
Danielsson var kosinn fundarstjóri.
Sveinn Björnsson hafði aðalframsögn.
Skýrði frá tildrögum til stofnunar félags-
ins og starfi bráðabirgðastjórnarinnar. Gat
liann þess m. a., að tilboð hefðu borist um
erlent hlutafé, frá Hamborg, Kaupmanna-
liöfn og Englandi, með eða án skilyrða, en
engu þessara tilboða hefði verið tekið.
Allan kostnað við hlutfjársöfnunia til
þessa dags, kvað hann vera kr. 3841, 31,
en bráðabirgðastjórnin hefði ekkert tekið
fyrir sín störf, og ætlaði sér það ekki.
(Hvað mundi hafa gerst í þessum efnum
í dag?) Hafði liún haldið 49 bókfærða
fundi, en auk þess komið oft saman. Var
framsögumanni þökkuð ræðan með al-
mennu lófataki.
Þegar liér var komið, fundarstörfum var
orðið svo þröngt í Iðnó, að til vandræða
Framliald á bls. 98.
8 7