Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1996, Blaðsíða 96
Ríki Stœrð Fjöldi Höfuðborg
Tatsíkistan 1,4 22 Dúsjanbe
Tékkland 0,77 40 Prag
Tongaeyjar 0,01 0,37 Núkúalófa
Tógó 0,55 14 Lóme
Trínidad og Tóbagó 0.05 4,8 Port of Spain
Tsjad 12 23 N’djamena
Túnis 1,6 32 Túnis
Túrkmenistan 4,7 15 Askabad
Túvalúeyjar 0,00+ 0,05 Fúnafútí
Tyrkland 7,5 225 Ankara
IJngverjaland 0,90 40 Búdapest
Uganda 2,3 72 Kampala
Úkraína 5,9 199 Kíev
Úrúgúæ 1,7 12 Montevídeó
Úsbekistan 4,4 83 Tashkent
Vanúatúeyjar 0,12 0,60 Vfla
Venesúela 8.9 78 Karakas
Víetnam 3,2 266 Hanoí
Þýskaland 3,5 309 Bonn, Berlín
HLUTFALL BIRTU OG MYRKURS Á JÖRÐINNI
Gufuhvolf jarðar hefur mikil áhrif í þá átt að lengja dagsbirtuna.
bæði með ljósbroti og endurvarpi ljóss, sem koma í veg fyrir að myrkur
skelli á um ieið og sólin sest. Venja er að reikna myrkur frá þeim tíma
þegar sól er 6° undir sjóndeildarhring. Myndin á næstu síðu sýnir
meðalfjölda birtustunda á sólarhring og heildarfjölda birtustunda á ári
á mismunandi breiddargráðum norðlægrar og suðlægrar breiddar.
Beinar formúlur gefa of ónákvæma niðurstöðu, og því var valin sú leið
að reikna birtutíma hvers einstaks dags árið 1995 á hverri heilli breidd-
argráðu og leggja saman. Athygli vekur að birtustundir á norðurhveli
eru nokkru fleiri en á suðurhveli miðað við sama breiddarstig. Petta
stafar af misjöfnum brautarhraða jarðar um sólu, sem veldur því að
sólin dvelur lengur yfir norðurhveli jarðar en yfir suðurhvelinu. Mun-
urinn er mestur við heimskautin og nemur þar tæplega 4%.
A myndinni kemur fram, að heildarbirtutíminn nær hámarki nálægt
69. breiddargráðu, skammt norðan við fsland. Meðallengd birtutímans
er þar 15,1 stund á sólarhring. Við 65. breiddargráðu, sem liggur þvert
yfir ísland, er birtutíminn að meðaltali 14,9 stundir. Nálægt miðbaug er
hann skemmstur, aðeins 12,8 stundir. Þetta eru ársmeðaltöl.
Ársmeðaltal birtutímans hér á landi er mun hærra en birtutíminn á
jafndægrum, sem er um 13,9 stundir á sólarhring. Það er því ekki
reyndin, að birta tapist í skammdeginu til jafns við það sem sem unnist
hefur á björtum sumarnóttum; vinningurinn er miklu meiri en tapið.
(94)