Framsóknarblaðið - 30.03.1949, Blaðsíða 2

2
FRAMSÓKNARBLAÐIÐ
Dtdrittur
úr núgildandi lögum um vernd barna og ungmeLina
nr. 29/ 1947.
1. kafli.
1. gr.
Verr.d barna og ungmenna tek
ur yfir:
1. Almennt eftirlit með aðbúð
og uppeldi ó heimili.
2. Eftirlit með hegðun og hátt-.
semi utan heimilis.
3. Ráðstöfun í vist, í fóstur,
til kjörforeldra eða á sérstakar
uppeldisstofnanir.
4. Eftirlit með uppeldisstofn-
unum, svo sem bamahælu'm, dag
heirriílum, leikskólum, sumar-
dva’arheimilum, fávitahælum fyr
ir börn og ungmenni o. s. frv.
EHirlit með börnum, og ung
rrrj. num, líkamlega, andlega eða
-.íðferðislega miður sín. Koma
hér einkum til greina börn og
ungmenni, blind, málhölt, fötluð,
fávita og á annan hátt vangefin,
svo og börn og ungmenni, sem
framið hafa lögbrot eða eru á
annan hátt á siðferðislegum
glapstigum.
6. Vinnuvernd.
7. Eftirlit með skemmtunum.
2. gr.
Starf til verndar börnum og
ungmennum rækja samkvæmt
lögum þessum: barnaverndar-
nefndir og barnaverndarráð.
28. gr.
Ef barnaverndarnefnd verður
þess vís, að hegðun barns sé á-
bótavant, svo sem vegna ódælsku
og óknytta, slæpingsháttar, flæk-
ings, betls, vanrækslu á námi,
drykkjuskapar eða annarrar ó-
reglu, lauslætis eða lögbrota,
skal barnaverndarnefnd hefjast
handa um viðeigandi aðgerðir.
Skal nú ráðgast um við foreldri
eða forráðamenn, áminna barnið
og reyna eftir föngum að leiða
það á rétta braut.
Ef barn er í skóla eða við nám,
skal barnaverndarnefnd ráðgast
við kennara eða meistara um
betrun á hegðun þess, en við dóm
a a, ef um lögbrot er að tefla. Ef
nauðsyn þykir bera til, skal
barnaverndarnefnd taka barn
brott af heimili og fá því góðan
samastað á heimili til umsjár eða
í vist á hæli eða uppeldisstofnun,
enda sé hliðsjón af annmörkum
þess sbr. 26. gr., og skulu þeim,
sem við því taka, veittar leiðbein-
ingar um, hvernig með það skuli
fara. Sá, sem tekur við slíku
barni, skal ekki láta það frá sér
fara án vitundar bamaverndar-
nefndar á staðnum, né þeirrar, er
barninu hefur ráðstafað.
Þegar annmarkabarn eða ung-
menni, sbr. 31. gr., er vistað á
heimili, skal þess gætt að á heim
ilinu séu ekki önnur börn eða
ungmenni, sem ætla má, að stafi
hætta af sambúð við það.
Jafnframt ákvæðum þessarar
greinar skulu haldast ákvæði
refsilega um ráðstöfun vegna
lögbrota barna yngri en 15 ára.
Nú verður barn 16 ára á heim-
ili, hæli eða uppeldisstofnun, þar
sem barnaverndarnefnd hefur
komið því fyrir, og skal þá sú á-
kvörðun barnaverndarnefndar
haldast, þar til hún ákveður ann-
að. Rétt er aðila, þegar hann er
orðinn 16 ára, eða lögráðamanni
hans að bera málið á ný undir
barnaverndarnefnd og barna-
verndarráð.
30. gr.
Þegar barni er ráðstafað brott
af heimili, sbr. 26 og 28. gr.,
skal leggja áherzlu á, að því séð
fyrir lögskipaðri fræðslu við sitt
hæfi, ef annmarkabarn á í hlut.
Nú er harn fullra 15 ára, og skal
í 4. tbl. Eyjablaðsins þ. á. læt-
ur bóksalinn og ritstjórinn, Einar
Bragi Sigurðsson, Ijós sitt skína.
Þar standa m. a. þessar klausur:
,,Þ. Þ. V. ritar í sama blað (þ.
e. Framsóknarblaðið) grein um
hlutverk Sparisjóðsins hér og lán-
veitingar hans til íbúðabygginga.
Þessum ráðstöfunum lýsir skóla-
stjórinn svo: „Slík ráðstöfun á fé
til íbúðabygginga er miklu skyn-
samlegri og hqllkvæmari þjóð-
félaginu í held heldur en sú leið,
sem Reykjavíkurbær hefir far-
ið. . . ." (Leturbr. Eyjablaðsins).
Þá segir ritstjóri Eyjablaðsins:
„Hallkvæmur þýðir svo sem
kunnugt er: óhagkvæmur, (letur-
br. mín.) o gfer þá að verða harla
lítið úr lofinu, sem skólastjórinn
ætlaði að bera á sjálfan sig og
Sparisjóðinn." Og enn segir rit-
stjórinn: „Fróðlegt væri að vita,
hvaða skilning skólastjórinn hef-
ir hingað til lagt í þessi orð Ey-
jólfs ins gráa, er hann mælti til
Auðar Vésteinsdóttur forðum:
„Máttu á það líta, hversu hall-
kvæmt þér verður að liggja í eyði
firði þessum og hljóta það af ó-
þá barnaverndarnefnd leitast við
að ráðstafa því til þess starfs eða
náms, er bezt svarar til hæfis
þess og því má að gagni koma.
Kostnaður af þessu greiðist hlut-
fallslega af ríkissjóði og sveitar-
sjóðum samkv. f ræðslulögum,
séu foreldrar eða framfærendur
ekki aflögufærir.
31. gr.
Ef um ungmenni eldra en 16
ára er haldið annmörkum þeim,
er í 28. gr. getur, skal barna-
verndarnefnd reyna að bæta
hegðun og framferði þess með
leiðbeiningum og áminningum,
viðræðum við venzlafólk, hús-
bændur, kennara, meistara, o. s.
frv.
41. gr.
Barnaverndarnefnd er skylt að
hafa í umdæmi sínu eftirlit með
kvikmyndasýningum, leiksýning-
um og öðrum opinberum sýning-
um. Er þeim, sem veita slíkum
sýningum forstöðu, skylt að veita
barnaverndarnefnd kost á því, að
kynna sér efni sýningar á undan
almenningi. Ef barnaverndar-
nefnd telur sýninguna skaðsam-
lega eða óholla sálarlífi barna,
getur hún bannað, að börn inn-
an ákveðins aldurs fái aðgang að
henni. Skulu þá forstöðumenn
sýningar geta þess á sinn kostn-
að í auglýsingum um hana.
Bæjarfógetinn í
Vestmannaeyjum.
höppum Gísla og sjá aldrei frænd
ur og nauðleytarmenn." (Letur-
br. mín).
Þau 22 ár, sem ég hefi starfað
hér í Eyjum, hefur oft verið gjörð
tilraun til að svívirða mig og mitt
starf, en svo langt hefir aldrei
verið gengið fyrr, að ég muni til,
að skjalfastar heimildir hafi ver-
ið falsaðar til þess að ná mark-
inu, eins og Einar Bragi gerir.
í Gísla sögu Súrssonar stendur
(í 31. kafla): „Mátfu ok á þat
líta", segir hann, (þ. e. Eyjólfur
grái), hversu ÓHALLKVÆMT
þér verður að liggja í eyðifirði
þessum. . . ." o. s. frv.
Hér snýr því Einar Bragi sann-
leikanum alveg við og falsar
heimildir, enda hefur orðið hall-
kvæmur aldrei Jpýtt hið sama og
óhagkvæmur eins og Einar Bragi
fullyrðir. Það er uppspuni, sem
vitnar um fávizku og fáheyrða
fyrirlitningu á sannleikanum. Þó
er fáfræði ritstjórans um merk-
ingu orðsins ekki ámælisverð út
af fyrir sig heldur hitt, að hann
fullyrðir staðleysu og reynir að
FRAMSÖKNARBLAÐIÐ
Útgefandi:
Framsóknarfélag Vestmannaeyja
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Helgi Benediktsson
Auglýsingastjóri
ÁSMUNDUR GUÐJÓNSSON
J
dubba sig upp með fölsun og ó-
sannindum.
í skýringum Guðna Jónssonar
magisters við Forn-íslenzka lestr-
arbók stendur skráð: íiallkvæm-
ligr — haldkvæmur, hentugur.
Þessa merkingu hafði orðið í
fornu máli.
I bók Magnúsar Helgasonar
skólastjóra um uppeldismál (bls.
281) er rætt um „hallkvæmustu
handtökin", þ. e. beztu, hentug-
ustu handtökin.
í orðabók Sigfúsar Blöndals
stendur: hallkvæmur — pass-
ende, praktisk, nyttig, (þ. e.
gagnlegur).
Ég veit, að flestir skilja þessi
dönskuorð, og fæstir munu skilja
þau eins og þessi fræðimaður
Eyjablaðsins, (óhacjkvæmur!).
Samkvæmt þessari dönskukunn-
áttu ritstjórans mætti ætla, að
bókin „Ditta mannsbarn" vært
nákvæmlega og vel þýdd úr frum
málinu (dörvskunni) og merking-
um orða hvergi snúið við!
Mér hefir hér reynzt auðvelt
að sanna heimildafalsanir þessa
vesalings manns og fávizku um
íslenzkt mál. Það tekur þvi fyrir
slíka menn að hreykja sér! Og
einhversstaðar kynnu að finnast
tölur í skýrslum menntaskólans
á Akureyri, er einnig benda til
þess, að ritstjóra þessum sé ann-
að sæmra en að státa og þykjast
af kunnátttu sinni og fræði-
mennsku.
Það er svo sem engin furða,
þó að hann leyfi sér að kalla Guð
laug Gíslason ritfífl!
Þá hefir þessi fræðimaður
Eyjablaðsins hártogað í blaði
sínu notkun mína á sagnorðinu
að fórna. Ég ætla ekki að eltast
við slíka innkvittni. Hún lofar
meistarann. Aðeins vil ég benda
á, að á 4. bls. í bókinni Gullöld
íslendinga eftir hinn viður-
kennda fræð'imann og sagnfrseð-
ing Jón Aðils (útgáfa 1948)
stendur þessi málsgrein: ,,. . þ°®
sýndu þeir (forfeðurnir) með þv«
að leg^ja í sölurnar fyrir það
(frelsið) allt, sem hjartanu er tal-
ið helgást og dýrmætast: óðul,
frændur og fósturjörð, eftir a®
Framhrild af 2. síðu.
Falsaðar heimildir og íávizka