Mjölnir - 14.01.1948, Blaðsíða 2

2
HJOLNIB
HII
rposturinn
MJÖLNIR
— VIKUBLAÐ — ..
Otgefandi :
Sósíalistafélag Siglufjarðar
Símar 191 og 210
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Helgi Guðlaugsson
Blaðið kemur út
alla miðvikudaga.
Áskriftnrgjald kr. 20,00 árg.
Afgreiðsla Suðurgötu 10.
SiglufjartiarprenlsmiSja h. f.
FRAMVINDA EÐA
AFTURHALD
Þegar þýzki nazisminn fór
verulega að skjóta upp kollin-
um, naut hann mikilla fjár-
framilaga frá auðmönnum Ame-
ríku, Englands og Frakklands,
auk stuðnings þýzkra auðmanna
og stóriðjuhölda. Fyrir þennan
f járhagslega stuðning tókst hon
um með mútustarfsemi, lýð-
skrumi og hryðjuverkum, að
brjótast til, valda í landinu. —
Ekki hefðu þau völd þó staðið
lengi, þrátt fyrir allan vesaidóm
þýzkra sósíaildemókrata, hefði
ekki notið við amerískra, enskra
og franskra auðjöfra, sem bein-
línis tóku þennan ógeðslega
snák og ólu hann sér við brjóst
af mikilli umhyggjusemi. —
Snákurinn var stríð a'Iinn, óx
og dafnaði og var eftir 5 ár svo
sterkur, grimmur og blóðþyrst-
ur, að honum héldu engin bönd,
blóð varð hann að fá. Þeir sem
lífið áttu í snáiknum höfðu l'íka
alltaf ætlast til að svo færi, og
ætlast til að hann fengi blóð,
mi'kið blóð, rússneskt blóð. En
á taflborði heimsstjómmálanna
var þá leikinn einn leikur, sem
aldrei gleymist. Sovétríkin
gerðu hlutleysissamninginn við
erkióvininn, og hann snérist
gegn fósturfeðrum sínum. Þetta
djarfa og afburða snjalla bragð
varð til þess að auðhyggjusinn-
ar Evrópu og Ameríku voru
þvingaðir til að berjast gegn
uppvakningi sínum og þó þeir
ekki leggðu mikið af mörkum
nægði það til að Sovétríkin gátu
lagt þýzka nazismann að velli.
En þau ein lögðu milli 10 og
20 sinnum meira af mörkum í
stríðinu við nazista-Þýzkaland
en öll önnur ríki samanlagt.
Fyrir hina einstæðu afburða
snilli Sovét-stjórnmálamann-
anna og aðdáanlega fómfýsi og
þrautseygju Sovét-þjóðanna,
beið afturhaldið mikla hnekki,
en framvindu heimsins miðaði
mikið á leið. Súrir í bragði sáu
afturhaldssinnar heimsins hvað
var að gerast, og strax að stríð-
inu loknu, byrjuðu þeir að fram
kvæma skuggaleg áform sín.
Ameríka hlaut að verða landið,
sem gert yrði að höfuðstöðvum
afturhalds og ágengrar auð-
hyggju. Þar hefur afturhaldinu
tekizt að hindra að upp kæmu
nema tveir pólitískir fiokkar,
sem nokkuð kveður að og báða
Gamlárskvöld. — Að venju
var glatt á hjalla í bænum á
gamlárskvöld. Dansleikir voru
haldnir á tveimur eða þremur
stöðum, mikið skotið af flug-
eldum; menn gengu syngjandi
í smáhópum um götumar, en
allt fór friðsamllega fram. Það
setti mikinn svip á hátíðahöldin
að 60—70 manns fóru upp í
Hvanneyrarskál og röðuðu log-
andi blysum eftir öllum skálar-
barminum, með nokkru millibili,
og skutu stórum fallegum flug-
eldum. Var af þessu hin bezta
skemmtun fyrir bæjarbúa. —
Forgöngu um þetta mun hafa
haft Guðmundur Einarsson og
aðrir vélstjórar hjá ríkisverk-
smiðjunum.
^ Barnaball. — Verkalýðsfél.
Þróttur og Brynja héldu 4. og 5.
þ. m. böll fyrir börn félags-
manna sinna. Er börnunum
skipt niður í þrjá aldursflokka.
Þetta er gömul venja og afar
vinsæl hjá börnunum.
^ Gatnahreinsunin enn. —
Hvernig stendur á að jarðýta
bæjarins er ekki notuð til að
ryðja snjó af götum bæjarins?
Bæjarbúar eiga heimtingu á, að
bæjarstjórn láti hreinsa göturn-
ar svo þær séu sæmilega greið-
flokkana á afturhaldið með húð
og h'ári; má raunar ekki á milh
sjá hvorum þeirra er stjórnað
af verri afturhaldsbandittum.
I Ameríku eru 12—14 millj.
negra, algerlega réttlausir ;þar
hefur nýlega verið tekinn mest
aliur réttur af verkalýðssam-
tökunum. Þar er á ferðinni skoð
anakúgunarherferð, sem hvergi
á sinn líka síðan nazista-Þýzka-
land var að velli lagt. En á-
gengni Ameríku-afturhaldsins
er ekki aðeins heima fyrir, held-
ur undirbýr það nú af kappi
nýja heimsstyrjöld, ef því sikyldi
ekki með auðlegð sinni, takast
að kaupa sál og æru hinna svelt-
andi þjóða, en um það er Mars-
hall-áætlunin.
Gegn afturhaldinu og mann-
ifyrirlitningu auðhyggjunnar,
standa fyrst og fremst Sovét-
ríkin og hin ungu alþýðuríki í
Austur-Evrópu. Þar er verið að
skapa þjóðfélag, þar sem fram-
leiðsla og verzilun er rekin eftir
áætlun með heildarhag fyrir
augum, þar sem fjármunir
verða ekki notaðir sem vopn í
hendi eins einstaklings til að
græða á striti annars. Siík sið-
fræði á ekki upp á pallborðið
hjá afturhaldinu.
Þessi ríki, sem eru forverðir í
baráttunni fyrir framvindu
mannkynsins, eru svívirt og of-
sótt af afturhaldinu. Öll mistök
og það, sem áflaga fer þar, er
margfaldað og logið til viðbótar
það sem þurfa þykir. Ameríka
veifar dollurunum framan í
hina sveltandi Evrópu, og í
hverju landi eru til Kvislingar
og afturhaldssinnar, auk þess
blauðir og huglausir menn, sem
óttast allt nýtt og aldrei vilja
fara nema troðnar slóðir. Allir
færar. Það er hreinn og beinn
molbúaháttur að hafa þetta eins
og nú er og bæjarstjórn hefur
engar frambærilegar afsakanir
fyrir þessum slóðaskap.
Reiður bæjarbúi.
Hér 'i blaðinu hefur þráfald-
lega verið á þessa vannrækslu
bent og vísar blaðið með ánægju
þessari fyrirspurn til hlutað-
eiganda, sem er bæjarstjórinn.
^ Eplastofnaukinn. — Vill
bæjarpósturinn koma eftirfar-
andi línum á framfæri fyrir mig:
Fyrir jólin auglýstu nokkrar
verzlanir, að þeir sem legðu inn
hjá sér eplastofnauka, fengju
þar að auki ýmsar aðrar sjald-
séðar vörur, svo sem súikkulaði
og niðursoðna ávexti. Eg held,
að ég geti fullyrt, að í útvarpinu
var lesin tilkynning um að verzi-
unum væri bannað að lofa mönn
um nokkrum aukahlunnindum
fyrir eplastofnau'kana. Þrátt
fyrir þetta leyfir kaupfélags-
stjórinn, Hjörtur Hjartar, sér
að úthluta niðursoðnum ávöxt-
um o. fl. til þeirra, sem lögðu
inn eplastofnaukann hjá honum.
Eg hef svo að segja alla mína
verzlun við kaupfélagið, en lagði
eplastofnauka minn inn til kaup
manns og var það tilviljun ein
þessir hópar eru bandamenn
Ameríkustefnunnar. Með þeirra
hjálp hefur Ameríku tekizt að
steypa af stóli nokkrum frjáls-
lyndiun ríkisstjómum í Evrópu
og setja aðrar þægari á lagg-
irnar. Ósvífnust og opinberust
er íhilutun Ameríku í málefni
Grikklands, þar sem nazistisk
ógnarstjórn situr í skjóli auðs
og vopna frá Bandaríkjunum,
en í öllum löndum Evrópu tegja
sig amerískar afturhaldsklær og
hér á landi hefur ágengnin
gengið svo langt, að íslenzk
landsréttindi halfa verið seld í
hendur Ameríku. Flest blöð á
íslandi, eða öil blöð nema blöð
sósíalista, kyrja hinn ameríska
afturhaldssöng og allir pólitísku
flokkarnir, nema sósíalistar,
keppast við að apa eftir amer-
íska afturhaldinu, vinnubrögð
þess og óheillastefnu.
En hvort sem afturhaldi
Ameríku tekst að draga fleiri
eða færir ríksstjórnir í Evrópu
niður í þann fúlapytt afturhalds
og einstaklingshyggju, sem það
nú keppir að, þ'á heldur fram-
vindan áfram, félagshyggja og
frjálslyndi halda áfram að vaxa.
Hinir framsýnu og vinnandi
menn knýja fram skipulagöa
framleiðslu og viðskipti, þar
sem tækni og auðlindir notast til
hamingjuríkara lífs fjöldans.
Ameríkustefnan, hinn tak-
markalausi réttur hins ríka og
réttleysi hins fátæka, er dauða-
dæmd stefna, ekki einu sinni ný
heimsstyrjöldfærbjargað henni.
Þróunin getur ekki stöðvast. —
Ameríska afturhalds og ágengn-
isstefnan er miklu ráðandi í dag.
Framvindan heldur áfram. —
Sósíalisminn er stefna framtíð-
arinnar.
sem réði. Mér er neitað um
niðursoðnu ávextina, vegna þess
að ég lagði ekki eplastofnauk-
ann inn til kaupfél., en sam-
tímis fá ýmsir, sem lítið eða
ekkert verzla við kaupfélagið,
niðursoðnu ávextina og hvað
það nú var fleira, sem úthlutað
var. Eg vil nú spyrja: Er það
ekki rétt hjá mér að tilkynning
þess efnis er ég gat um, haíi
komið í útvarpinu frá yfirvöld-
unum? Og ná ekki slik fyrirmæli
eins til kaupfélaga og til kaup-
manna. Kaupf’élagskona.
Eftir því sem blaðið veit bezt,
hefur öllum verzlunum verið
stranglega bannað að ná undir
sig eplastofnaukum, með því að
löfa öðrum eftirsóttum vörum.
TÍf Verkamannafélagið Þróttur
hefur sótt um til skömmtunar-
stjóra ríkisins, að verkamenn,
sem vinna við síldarverksmiðj-
ur ríkisins hér, og menn
sem vinna við losun á síld úr
síldarskipum, aukaskammt af
kaffi og sykri. — Þetta er hin
mesta réttlætiskrafa, þar sem
þessir menn vinna á vöktum —
jafnt nótt sem dag — og þurfa
því að hafa með sér, tiil dæmis
á nóttunni, kaffi, en kaffi og
sykurskammturinn er það
knappur, að hann nægir engan-
veginn fyrir fólk, sem vinnur að-
eins dagvinnu, hvað þá heldur
fyrir þá menn, sem vinna 12—
18 klst. Heífur þetta leyfi nú
verið veitt eins og auglýst er á
öðrum stað í blaðinu.
^ Slysavarnadeildin Vörn hélt
hátíðlegt 15 ára afmælis sitt
þann 6. þ.m. með myndarlegu
hófi i Sjómannaheimilinu. Var
þetta fjölmenn og ánægjuleg
skemmtun.
+ Ömurlegt ástand. — Eins og
öllum er ljóst, er hér mikil vinna
við síldarflutninga frá suður-
landi. Vinna tugir manna við
losun á hverju skipi, og er það
vinna bæði erfið og óþrifaleg,
en að þeim mönnum, sem vinna
þarna, er skammarlega búið af
hendi bæjarfélagsins, og ver en
nokkurstaðar annarstaðar, þar
se mtíðar skipaferðir eru. Á
hafnarbryggjunni er lítil kompa
sem á að vera til þess að hafnar
verkamenn geti dru'kkuð þar
kaffi sitt, en þar kemst ekki
inn nema nokkur hluti af þeim
mönnum, sem vinna í skipunurn
sem lesta við bryggjuna, og
þannig er hirðingin að fullyrða
má að ef ljós væri þar inni —
en þar er ljóslaust — þá mundi
viðbjóður manna verða það mik-
ill að engum mundi detta í hug
að fara þar inn til að neyta
matar. Er búið að samþykkja
ffyrir all-löngu að gjöra þama
boðlega kaffistofu, en það lítur
ekki út fyrir að bæjarstjóranum
sem á að láta framkv. slíkt verk,
finnist ekki þörf á endurbótum,
a. m. k. er verkið ekki hafið enn.
Þá var snemma í desember s. 1.
samþykkt tillaga frá Sósíalist-
um í hafnarnefnd að byggja
verkamannaskýli út við Öldu-
brjót, en á því verki er ekki
byrjað enn, þó á fundi hafnar-
nefndar sem haldin var nú fyrir
stuttu væri af sömu fulltrúum
á'kveðið óskað eftir því, að byrj-
að yrði sem allra fyrst á bygg-
ingunni og verkinu hraðað sem
allra mest.
Er aðbúnaður þessara manna
fyrir neðan allt velsæmi, að
koma upp úr lestum skipanna
sveittir og verða að drekka kaff
ið undir beru lofti, hvernig sem
veður er og getur hver heilvita
maður rent grun í hvað notalegt
það er, og beinllínis hættulegt
heilsu þeirra. Á þessu sviði er
tekið minna tillit til hafnarverka
mannanna hér en tekið er til
skepnunnair, því íengu tilfelli
sézt hér að ökumaður láti drátt-
FRÁ Æ. F. S.
Æskulýðsfylkingin hélt ágæt-
an skemmtifund s.l. sunnudags-
kvöld.
Meðan setið var að lcafffi-
drykkju flutti Júl. Júlíusson
stutt ávarp, Kristín Helgadóttir
las smellna smásögu og lesin
var grein úr Náttfara, innanfé-
lagsblaði Æ.F.S.
Á milli atriða var sungið
kröftuglega og leikið undir á
gítar. Á eftir var svo dansað og
skemmtu allir sér hið bezta.
Spila- og taflfundir.
Eins og félagar minnast var
í vetur ákveðið að koma á tafl
og spilafundum fyrir félaga
Æ.F.S. og gesti þeirra. ^
Nú hafa verið haildnir tveir
slíkir fundir, mánudagskvöldið
5. og 12. jan. og gefist svo vel,
að ákveðið er nú að halda áfrarn
slíku fundastarfi.
Næsti fundu er n.k. mánu-
dagskvöld 19. jan. kl. 9 stund-
víslega.
Verður þá spiluð skiptivist og
er þess fastlega vænzt að sem
allra flestir félagar mæti þá og
hafi með sér spil.
Munið n.k. mánudagskvöld kl.
9 i Suðurgötu 10.
Leshringur
Ákveðið er að koma upp les-
hríng með félögum ÆFS og
Sósíalistafél. Sigluf jarðar, og er
ætlunin að lesa fræðirit um sós-
íalisma.
Þeir Æ.F.S.-félagar, sem i
áhuga hafa á slíku ættu að
skrifa sig á þátttöktilista sem
liggur frammi á skrifstofunni
Suðurgötu 10, eða tilkynna
form. Æ.F.S. þátttöku sína.
Leshringurinn tekur mjög
bráðlega til staiffa og er æski-
legt að sem flestir verði með.
Æ.F.S.-félagar! Öll eitt í þágu
sósíalismans.
Æ.F.S.-félagi
arhest sinn standa úti í matar-
eða kaffitímum, meðan hann
neytir fæðu sinnar, heldur fær
hann að vera imdir þaki. En þó
er svo, að verkamönnum er ekki
alltaf gleymt; það er munað
eftir þeim þegar jafnað er niður
útsvörunum, þá er höfuðið lagt
í bleyti og fundið út hvað hver
þeirra geti nú lagt drjugan skerf
í bæjarkassann, án tillits til
hvað þeir eigi að fá 'i staðinn.
Við þetta ástand er engan veg
inn hægt að búa fyrir þá menn,
sem þarna vinna. A fram'kvæmd
um verður að byrja og það nú
strax; en á meðan væri verið að
byggja skýlið út við öldubrjót-
inn vil ég beina því tl bæjar-
stjóra, hvort ekki væri hægt að
fá lánað pláss það, sem var nú
fyrir nökkrum árum notað til
síldarflökunar í lagerhúsi því,
sem Pólstjarnan h. f. hefur á
leigu frá Hafnarsjóði. Tel ég
nokkrar líkur fyrir því, að Jón
Þórðarson, sem er framkvæmd-
arstj., muni leggja þessu máli
lið til lausnar.