Mjölnir - 01.03.1950, Blaðsíða 2

MJÖLNIR
— VIKUBEAÐ —
Útgpfandi: SÓSlATISTAFÉLAG SIGLUFJARÐAK
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedxkt Sigurðsson
Blaóið Skemur ut miðvikudaga
Áskriftajgjald fcr, 20,00 árg. — Afgreiðsla Suðurgötu 10.
Símar 194 og 210
Slglufjarðarprentsmiðja h/f.
Tvær stefnur í markaðsmálunum
Hugsum okkur bónda, sem framleiðir mjólk, kjöt og græn-
meti. Fer hann með þær til næsta bónda, sem líka framleiðir mjólk,
kjöt og grænmeti, og býður honum þær til sölu? Nei, slíkt dettur
engum bónda í hug. Beztu viðskiptavinir bændastéttarinnar er
fólkið í bæjunum, sem ékki framleiðir þessar vörur sjálft, en þarf
þeirra með. Þessvegna byggja bændur afkomu 'sína á sölu þangað.
Hvar bjóða þjóðir, sem flytja út fisk, afurðir sínar? Leita
þær fyrst og fremst til næstu fiskveiðiþjóðar með sölu á þeim?
Nei, slíkt dettur engum hyggnum kaupsýslumanni eða ríkisstjórn
sem hefur fisksölu með höndum, í hug að gera. Fiskútflutnings-
þjóðirnar reyna fyrst og fremst að koma fikki sínum inn á markað
‘þeirra landa, sem ekki eru sjálfum sér nóg með fiskframleiðslu.
Ein imdantekning er þó frá þessari reglu. Það eru íslendingar.
1 stað þess að reyna að vinna markaði fyrir fiskframleiðslu okkar
í hiniun fislksnauðu löndum Austur-Evrópu, eins og t. d. Norðmenn
hafa verið að reyna undanfarið með góðum árangri, sveitumst við
blóðinu við að reyna að troða henni út í Breta, Þjóðverja o.fl. þjóðir
sem eru því sem næst eða alveg sjálfum sér nógar með þessar
vörutegundir.
Þegar sósíalistar sátu í ríkisötjóm 1944—1946 var að þeirra
frumkvæði gerð tilraun til að ná viðskiptasamböndum við Sovét-
rdkin, sem hafa lítinn aðgang að sjó, Itinn veiðiflota og slæma
aðstöðu til fisköflunar ahnennt. Árangurinn varð sá, af þessari
tilraun, að samningar náðust um geysimikla sjávarafurðasölu til
Sovétríkjanna, og með svo hagstæðum kjörum, að aðrar viðskipta-
þjóðir okkar neyddust til að stórhækka verðtiiboð s'in í íslenzkar
sjávarafurðir.
Þegar afturhaldið tók við völdum í landinu 1947 voru mikil
viðskipti við Sovétríkin. En svo kom Marshall-samninguriim til
sögunnar, og afturhaldið sleit viðskiptatengslin við Sovétríkin
samkvæmt fyrirskipunum frá Bandaríkjunum, en þrælbatt Islend-
inga efnahagslega við auðvaldsríki Vestur-Evrópu, sem sjálf fram
leiða gnægð af fiski og eru stöðugt að auka þá framleiðslu s'ina,
og þar sem þá þegar var sjáanlega yfirvofandi stórfelld kreppa.
Það var ekki mjög sultarlegt hljóðið í málpípum afturhalds-
flokkanna, þegar verið var að gylla Marshall-áætlunina fyrir Is-
lendingum. Æðsti Marshall-dindill landsins, Bjami Benediktsson,
lýsti þvl yfir í álheym alþjóðar, að hlutverk Islendinga í efnahags-
samvinnu Vestur-Evrópu-ríkjanna og hinna blessuðu Bandarikja,
ætti að vera að láta hinum samvinnuþjóðunum í té fiskafurðir,
svo þær gætu snúið sér af þeim mun meiri atorku að öðmm verk-
efnum.
Reyndar sagði einn af helztu spámönnum Marshall-áætlunar-
innar um sama leyti, að eftir 1950 myndi framlag Islendinga á
fiskmörkuðum Vestur-Evrópu ekki hafa „mikla þýðingu," og 1952
mundi engin þörf verða fyrir íslenzkan fisk þar. Þá mundu ,,sam-
vinnuþjóðirnar‘‘ verða búnar að koma sér upp nógum skipastól
til að veiða alan þann fisk, sem þær þyrftu. En Bjarna varðaði
ekkert um það, heldur stóð á því fastara en fótunum, að með
þátt-töku í Marshall-áætluninni væri Islendingum tryggður fisk-
markaður um langa framtíð.
Hverjar eru nú afleiðingamar af stefnu Marshall-Bjarna og
félaga hans í markaðsmálunum?
Staðreyndimar blasa við. Verðið á fiskafurðum okkar hefur
farið hríðlækkandi æ síðan við hófum þátt-töku okkar í „efna-
hagssamvinnu Marshalls“. Nú er svo komið, að þær em að verða
algerlega óseljanlegar, og öll útgerð í landinu er á hausnum, eins
og sagt er. Ísfisksalan 1 Þýzkalandi er búin að vera. Sölur togar-
ánna í Bretlandi fara versnandi vikulega. Bretar vilja ekki einn
einasta ugga af freðfiski frá okkur, jafnvel þó þeir fengju hahn
gefins, þar sem allt að 20 þús. tonn af ísl. freðfiski liggja nú óseld
í Bretlandi. Möguleikar fyrir sölu á freðfiski til Þýzkalands,
Frakklands, Hollands, svo ekki sé minnst á Bandaríkin, em sára-
litlir. Enda neita nú bankarnir að taka á sig nokkrar skuldbind-
ingar vegna freðfiskframleiðslunnar, eftir að aflað hafi verið 15
þús. tonna af þessari ágætu vöm.
Nú er komið fram á Alþingi nýtt „bjargráðafrumvarp," sem
á m. a. ef samþykkt verður, að gera útgerðinni kleift að drasla
eitthvað áfram enniþá, þrátt fyrir hríðlælkkandi verð á afurðum
okkar í þeim löndum, sem afturhaldið vill ein skipta við. Ef til
vill sleppum við með eitthvað af fiski okkar inn á markaðina í
Vestur-Evrópu imi tíma ennþá, ef allt gengur að áætlun Bjarna
og ,Oo. En hað verður bara vesæll gálgafrestur. Þegar fiskfram-
rpostunnn
★ Atvinnuleysið og afkoma
heimilanna. — Hið ömurlega at
vinnuástand, sem hér hefur ver-
ið í vetur og knúið hefur f jöld-
ann af siglfirzkum verkamönn-
um burt úr bænum í atvinnu-
leit, er nú farið að segja til sín
með þeim afleiðingum, að f jöldi
verkamannaheimila hefur bein-
an skort við dyrnar. Daglegur
framfærslueyrir er þrotinn og
þá er farið að grípa til þess að
reyna að selja búshluti og fatn-
að. Þetta er sagan frá kreppu-
árunum að endurtaka sig í raun
veruleikanum. Það fólk, sem á
undanförnum árum, þegar vinna
var sæmileg og litið atvinnu-
leysi, hefur getað eignast ein-
hverja eigulega húsmuni eða
fengið sér sæmileg föt, það
neyðist nú sennilega til að reyna
að koma þessum hlutum aftur
í verð svo hægt sé að draga
fram lífið nokkra stund á and-
virði þeirra.
Þessi saga, sem endurtekur
sig hvað eftir annað og reglu-
lega í þjóðfélagi auðvaldsins,
hún sannar, að sá, sem aðeins
Ifir af afli handa sinna eða
anda, er öryggislaus í þessu
þessu þjóðfélagi, en þeir, sem
komið hafa sér þannig fyrir, að
þeir geta að mestu lifað á arði
sem vinna annarra manna skap-
ar, — þeir búa við öryggi hins
borgaralega lýðræðis — lýðræð-
is hinna fjársterku í þjóðfélag-
inu.
★ Sigluf jörður. — En þótt at-
vinnuleysið hér á Siglufirði eigi
sér rætur í því þjóðskipulagi,
sem við búum við, þá ber ekki
að ganga fram hjá því, að afla-
brestur undanfarin ár á sinn
stóra þátt í þessu ástandi eins
og það er í dag. En þjóðfélags-
legar ástæður valda því, að ekki
skuli vera hægt í fljótum hasti
að skipta um atvinnugrundvöl
hér í þessum bæ, að ekki skuli
fljótlega vera hægt að koma
hér á fót verulegri þorskútgerð
og skilyrðum til hagnýtingar
Iþess afla, sem sú útgerð kæmi
til með að skila. Það er borið
við fjárskorti, að ekki sé hægt
að gera eitt og annað vegna
fjárskorts. En peningarnir eru
til og það vita allir. Það eru til
nógir peningar í pyngjum ís-
lenzkra auðmanna, en þangað
verða þeir ekki sóttir meðan
þeir sjálfir, auðmennirnir, hafa
tögl og hagldir á stjórn lands-
ins. Þetta er vandam’álið: skort-
ur og^ atvinnuleysi herjar á
viimufúsa alþýðu landsins, arð-
urinn, sem hún á undanfömum
árum skapaði' hefur runnið í
hirzlur yuðkýfinga, sem halda
þeim nú harðlokuðum þegar
þörf er fyrir fjármagn til at-
vinnuaukningar og grundvöll
unar nýrra atvinnugreina.
á Alþýðan þarf atvinnu og lfs-
öryggi. — Aiþýðan verður að
geta lifað við mannsæmandi Ifs
kjör. Annars er þjóðin í hættu.
En það getur hún ekki meðan
fulltrúum auðvaldsins eru fegg-
in helztu völd landsins í hendur
við hverjar icosningar. Slkir
fulltrúar, sem með einu „penna-
striki“ þykjast geta komið
stærstu vandamálunum í lag
slkir fultrúar, uppblásnir af
groibbi og hroka, eru ekki væn-
legir til að leysa vandamálin á
þann hátt sem alþýðan kýs, —
og í raun og sannleika leysir
enginn hennar vandamál á var-
anlegan hátt, nema hún sjálf.
Þessvegna verður siglfirzk al-
þýða að vera vel á verði nú, þeg
ar ,„pennastrik“ auðvaldsful-
trúanna fara að sjást á blaðsíð-
um hinnar daglegu lífssögu henn
ar. Þau verða aldrei til þess að
strika út atvinnuleysið ,og skort
inn, sem nú er orðinn gestur á
svo alltof mörgum heimilum,
bæði hér og annarstaðar á land-
inu, en miklu fremur til að auka
hann og margfalda.
★ Kartöflu- og Ijósaperuskort-
ur. — Skortur á kartöflum'ger-
ir nú vart við sig hér í bæ og
víst einnig í öðnrni bæjum lands
ins; Sú skýring hefur verið gef-
in á þessu, að vegna kulda hafi
ekki verið hægt að skipa þeim
um borð í hinni erlendu höfn og
urðu þær því að bíða og bíða,
Til sölu ef m semst
Tilboð óskast í efri hæð hússins Eyrarg. 22, Siglufirði (bæði
gamla og jnýja partinn). — Tilboðuni sé skilað til undirritaðs,
sem gefur upplýsingar yiðvíkjandi sölunni, [virka daga kl. 14—18.
Siglufirði, 27. janúar 1950.
SÆMUNDUR STEFÁNSSON, Eyrargötu 22.
leiðsla Islendinga,, verður orðin óþörf“ í Vestur-Evrópu, svo notuð
séu orð Marshal-sérfræðingsins frá 1947, þ. e. þegar V-Evrópu-
þjóðirnar verða búnar að koma sér upp nægum veiðislkipastól,
hvort sem það nú verður 1952, eins og Marshal-áætlunin gerir
ráð fyrir, eða fyrr, — þá verður íslenzki fiskurinn útilokaður frá
V-Evrópu, með tolum eða jafnvel aðflutningsbanni í viðkomandi
löndum. Þegar svo er komið, dugir ekki til þó Bjarni Ben., Ey-
steinn litli eða aðrir ámóta spekingar lækki gengið um mörg
hundruð prósent. Framleiðslan verður samt óseljanleg, og skipin,
sem þeir þykjast nú vera að hjálpa tl að halda á floti, verða bxmdin
við bryggjur víðsvegar umhverfis landið til að ryðga og fúna niður.
Hvor hefði verið hepplegri fyrir Islendinga, stefna sósíalista,
sem vildu viðhalda viðskiptum við hinar fiskifátæku þjóðir A-
Evrópu, jafnvel gera við þær vöruviðskiptasamninga til langs
tíma, — eða stefna Marshall-agentanna, sem hafa hígskorðað við-
skipti okkar við þær þjóðir, sem sjálfar hafa sett sér það mark,
að verða sem fyrst sjálfum sér nógar á sviði fiskframleiðslu? —
Svari hver fyrir sig.
Iklega enn eftir næstu skipferð.
Hinn árlegi kartöfluskortur
okk’ar íslendinga hlýtur að
vekja þá spumingu hvort engin
leið sé til þess að íslenzkur land
búnaður geti séð þjóðinni fyrir
neyzlukartöflum. Hér spyr sá
sem ekki veit. En óneitanlega
er^ það nokkuð skrítið að svo
istór hluti þjóðarinnar, sem við
landbúnað fæst, skuli ekki geta
fætt sjálfan sig og hinn hlutann,
sem ekki stundar landbúnað,
af kartöflum. En dýrmætum
gjaldeyri verður árlega að verja
til kaupa a erlendum kartöflum.
Einkennilegt finnst manni þetta.
A Og svo eru það ljósaperum-
ar* — Nú um alllangan tíma
hafa ekki fengist hér smærri
gerðir af ljósaperum; t. d. 15
og 25 \v perur, og 40 w perurnar
eru allar búnar. — Þetta er
sagt að stafi af gjaldeyrisvand-
ræðum og menn sætta sig við
þetta, _ áiika möglunarlaust og
skort á sólskini í skammdeginu,
íinnst þetta auðvitað bölvað og
leiðinlegt, en halda að við því
sé ekkert að gera. Menn bæta
sér upp sólskinsskortinn með
ýmsu móti, — eða líða hann ó-
ibættan, en skort á ljósaperum
er ekki hægt að bæta sér upp
nema með þvií að taka upp notk
un þeirra ljósatækja, sem notuð
voru aðallega fyrir 50—100 ár-
um, sem sé kerti eða kolur. —
Venjulegir olíulampar fást nú
ekki fremur en perur svo ekki er
hægt að gi’ipa tl þeirra. Von-
andi sjá innflutningsyfirvöldin
að sér og leyfa innflutning á
perum áður eh þjóðin öl situr í
myrkri vegna peruskorts.
★ Iþróttavimir skrifar: „Kæri
Bæjarpóstur! Viltu taka þessar
fáu línur í blaðið. Eg var einn
af þeim, sem fór s. 1. laugardag
fram að skíðastökkbraut til að
horfa á stökk-keppnina. Þegar
ég kom frameftir var kominn
mikll mannfjöldi til að horfa á
og hafði hann raðað sér fast að
stökbbrautinni og vldi ekki
hiýða margítrekuðum beiðnum
Iþeirra manna, sem gæta áttu
brautarinnar. Sllt óhlýðni áhorf
enda er stórhættuleg, enda var
næstum orðið slys er tvö böm
hlupu yfir stökkbrautina eftir
að ræsmerki hafði verið gefið,
og voru stödd á .henni miðri er
stökkmaður kom fram af loft-
kastinu. Auðvitað datt maður-
inn, en ég tel að það hafi ekki
veriðsáztþvlaðþakka, aðþaðvar
þessi maður, að ekki hlaust slys
af, en þetta var norski skíða-
kennarinn. Eg sá strax að skáða
ráðið, eða þeir aðlar, sem um
stjóm þessarar kepnni sáu,
höfðu ekki vandað nægilega vel
undirbúning þess. Þama vom
ekki við hendina neinar sjúkra-
'börur, enginn læknir, ef maður
meiddist eins og þarna skeði
líka er Jón Sveinsson datt. —
Þá fannst mér ávanta að verðir
væm nógu margir tl að halda
áhorfendum frá. Auðvitað ætti
að vera gagnkvæmt hjá mót-
stjórn og áhorfendum að hvor
hugsaði um hvað hinum hentaði
ibest og þá líka sjálfum sér. —
Áhorfendur þurfa að venja sig
af því, að standa fast við leik-
vanginn, hvort sem um skíða-
iþrótt eða aðrar er að ræða, og
mótstjórnir þurfa ávallt að und
irbúa allt vel og láta alt ganga
eftir áætlun, svo framarlega
að veður hamli ekki. Og um-
fram alt þarf alt, sem að
öryggi lýtur að vera í lagi. Þá
fyrst veita íþróttimar ánægju,
ibæði þeim, sem em áhorfendur
og þátttákendur. — Með þökk
fyrir. — lþróttavinur.“
★ Bæjarpósturinn vil lýsa sig
samlþybkan þessu bréfi og hvet
ur tl þess, að stjóm íþrótta-
móta hverju sinni vandi sem
undirbúnings og
öryggis íþrótta-
áhorfendmn til
ibezt til alls
gæti fylsta
mönnum og
handa.