Fylkir - 15.11.1968, Blaðsíða 2

2
F Y L K I R
Fleiri biskupsdæmi ?
Málgagn .
Sjálfstæðisflokksins
Útgefandi:
Sjálfstæðisfélag
Vestmannaeyja
Ritnefnd:
Björn Guðmundsson (áb)
Sigurður Jónsson.
Sigurgeir Jónsson
Auglýsingar:
Magnús Jónasson,
Sími 1311
Prentsmiðjan Eyrún h.f.
Byggð
í sorg
Líf og afkoma fólksins í
þessum bæ hefur öldum sam
an byggst á fiskvinnslu og
sjósókn. Sjósókn þó sterkari
þátturinn, þar var meginupp
sprettan. Þessi atvinnulega
staðreynd hefur leitt af sér
átök við hafið, svo öflug og
mikil ,að stundum hefur
virst svo, að þetta litla sam-
félag á lítilli eyju væri að
bresta, — þegar fámenn
byggð þurfti nær árlega að
sjá á bak kjarnanum úr
samfélaginu í baráttunni við
Ægi.
Bættur skipakostur og auk
in öryggistæki hafa breytt
þessari ógnvekjandi stað-
reynd fortíðarinnar á þann
veg að sjóslys voru orðin
næsta fátíð hér í Eyjum, og
langt árabil leið án þess að
við yrðum fyrir neinu áfalli.
Og maður var innst inni far
in að vona og trúa, að meiri-
háttar sjóslys væru úr sög-
unni.
En svo kemur áfallið.
Höggið er þungt. Vélbátur-
inn Þráinn með 9 manna á-
höfn, hverfur í hafið. Níu
sjómenn í blóma lífsins
hverfa af sjónarsviðinu. —
Atburður, sem þessi, lam-
ar byggðarlagið. Missir bæj-
arfélagsins er mikill, en er
þó lítill í samanburði við
missi ástvina, er sjá á bak
sínum nánustu. Þeirra miss-
ir og sorg er mikil, og fátæk
leg orð stoða lítt, en vonin
er að sálarstyrkur og hjálp
æðri máttarvalda styðji þá
örðugustu sporin.
Það hefur vakið furðu
margra að eitt af aðalmálum
síðasta kirkjuþings, skuli
hafa verið frumvarp um
skiptingu landsins í þrjú
biskupsdæmi.
Tvennt virðist einkum
valda undrun manna í
þessu sambandi.
Efnahagsástand þjóðarinn
ar gefur síður en svo tilefni
til að auka útgjöld hennar á
þennan hátt og þörfin á auk
inni biskupsþjónustu er
mörgum hulin.
Að því er fyrra atriðið
varðar, er rétt að hafa í
huga, að hér er ekki um
neitt nýmæli að ræða, því
það koma fyrir fyrsta kirkju
þingið, sem haldið var 1958
og hefur verið rætt á öllum
þingum þess síðan.
Býsna ólík sjónarmið, sem
erfitt er að ræða, valda þess
um seinagangi. Má segja, að
hér endurtaki sig sagan frá
endurreisn Alþingis, þegar
Fjölnismenn börðust fyrir
staðsetningu þess á Þingvöll-
um en Jón Sigurðsson taldi
Reykjavík sjálfsagðan dval-
arstað þess.
Þannig sjá margir gömlu
biskupsdæmin aðallega í
töfraljóma sögunnar, en aðr-
ir telja hag kirkjunnar bet-
ur borgið með því, að taka
tillit til breyttra þjóðfélags-
hátta og búsetu fólksins í
landinu.
Einn af þeim síðarnefndu,
var próf. Magnús Jónsson.
Nokkru áður en kirkjuþing
varð til, flutti hann frum-
varp á Alþingi um tvö bisk-
upsdæmi á íslendi og skyldi
annar biskupinn sitja í
Reykjavík en hinn á Akur-
eyri.
Þegar verulegur skriður
komst á hugmyndir manna
um endurreisn Skálholtstað-
ar, þótti mörgum sjáfsagt, að
biskupinn yfir íslandi yrði
þangað fluttur, því biskups-
laus Skálholtstaður gæti
aldrei orðið annað en svipur
hjá sjón.
Þannig stóðu málin haust-
ið 1958, þegar kirkjuþing
kom fyrst saman. Þáverandi
kirkjumálaráðherra, Her-
mann Jónasson, var eindreg
ið fylgjandi flutningnum og
sagði að það hefði aldrei ver
ið sannað, að endurreist Al-
þingi hefði á sínum tíma ver
ið betur sett í Reykjavík en
á Þingvöllum og að með okk
ar bættu samgöngum mundi
það engum óþægindum
valda, þó biskupinn sæti í
Skálholti.
Það kom fljótt í ljós, að
um þetta voru menn ekki á
einu máli. Norðlendingum
pótti hlutur Hóla lítill verða
og þeir, sem fátækir voru að
rómantískum hugmyndum
töldu biskupi og starfi hans
fyrir kirkjuna lítill greiði
gerður með því að flytja
hann út í strjálbýlið.
Þess vegna var þegar á
þessu fyrsta þingi tekin upp
hugmynd Magnúsar Jónsson
ar um tvö biskupsdæmi. Síð
an hafa fimm kirkjuþing
haft málið til meðferðar og
unnið hefur verið að því
milli þinga m.a. með því að
semja frumvarp það, sem nú
var borið undir atkvæði, að
viðhöfðu nafnakalli, þar sem
11 sögðu já, en 4 nei.
Hin fjárhagslega hlið þessa
máls, er að sjálfsögðu á
valdi Alþingis.
Kirkjuþing á að vera ráð
gefandi aðili að því er kirkju
lega löggjöf snertir. Því ber
þess vegna að marka stefnu,
þó það geti ekki krafist
framkvæmda. Alþingi getur
að sjálfsögðu fellt frumvörp
kirkjuþings, ef því býður
svo við að horfa. Það getur
einnig samþykkt slíkt frum-
varp með hinum sígilda fyr-
irvara. ,,Lög þessi öðlast
gildi, þegar fé verður til
þessa veitt á fjárlögum”.
Með því er stefnan viður-
kennd, þó að framkvæmdin
dragist. Framkvæmdin er
lika hugsanleg á fleiri en
einn veg. Starf og verksvið
vígslubiskupa er hægt að
auka, en það er líka hægt að
leggja embætti þeirra niður
og stofna tvö fullgild bisk-
upsembætti í staðinn.
Um þörf á fjölgun biskups
embætta má að sjálfsögðu
deila endalaust og það því
lengur, sem maður veit
minna um verkefni og skyld
ur þessa embættismanns.
Góður maður er alltaf
þarfur og þrír góðir biskup-
ar geta auðvitað uppfyllt
fleiri þarfir en einn. En að
sjálfsögðu geta valist mis-
jafnir menn í þessar stöður
eins og aðrar og fer það að
verulegu leyti eftir stöðu
kristindómsins meðal þjóðar
innar almennt. Kristilega
vakandi þjóð lætur leiðtoga
sína ekki skorta verkefni, en
ef þjóðin er sinnulaus um
kristna trú og siði, hlýtur
hún að hindra starf biskupa
sinna, hvort sem um einn
eða fleiri er að ræða.
Eg álít ,að verkefni eins
biskups á íslandi öllu, séu
orðin meiri en svo, að hann
geti rækt þau eins og æski-
legt væri. Það ætti einnig að
vera styrkur að geta haft
samráð við mann (eða
menn) í hliðstæðri ábyrgðar
stöðu, því betur sjá augu en
auga. Hafi verið þörf fyrir
Framhald á 4. síðu
ÚRVALSMYND
Það má ef til vill segja,
verið sé að vekja upp
gamian draug, að fara á
nýjanleik að minnast á
Skermálið svokallaða.
Það byrjaði með því, að
nokkrir menn liéldu við
gamalli hefð og fóru í
Skerið til súlu og fýla-
tekju. Tilgangur ferðar-
innar var sá að gera heim
ildarmynd um forna lifn-
aðarhætti hér í plássinu.
Myndin var svo að sjálf-
sögðu sýnd í sjónvarpinu,
eins og efni stóðu til, þar
sem sjónvarpið hafði for-
göngu um myndunina.
Ekki er ætlunin liér að
fara að rifja upp allan
þann úlfaþyt, sem þessi
atburður hafði í för með
sér, og málsliöfðanirnar,
sem voru svo látnar nið-
ur falla, enda munu víst
flestir orðnir þeim mála-
lyktum kunnugir.
En rúsínan í pylsuend-
anum er svo sú, að þeg-
ar hin Norðurlöndin báðu
íslenzka sjónvarpið um
myndaefni, en skipti
milli norrænu stöðvanna
eru nú í fullum gangi,
var fyrsta myndin af
skemmtiefni, einn af þátt
um Ólafs Gauks, en
fyrsta fræðslumyndin, er
send var, SKERDAGUR,
myndin umtalaða, sem
ýmsa ætlaði að æra á sín
um tíma. Þar með er
reyndar búið að full-
sanna, að mynd þessi er
hið ágætasta fræðsluefni
og Eyjabúum síður en svo
til nokkurrar skammar.
Enda er ekki annars get-
ið en hún hafi fallið
frændum vorum á hinum
Norðurlöndunum ágæt-
lega í geð. Og með þessu
myndi ég segja, að viss:-
ir aðilar hefðu. fengið ær
lega á baukinn.
Fyrir mánuði eða svo.
var boðað til mikils fund-
ai hér í bæ. Ekki þó svo
að segja, að hann hafi ver
ið auglýstur í fjölmiðlun-
artækjum eða í verzlun-
argluggum, heldur boð
látin ganga út milli
manna um fundinn. Nú
átti að endurreisa og
hleypa nýju blóði í Æsku
lýðsfylkinguna, félag ung
komúnista í bænum.
Fundurinn var síðan hald
inn með pomp og prakt,
en ekki er oss kunnugt
um. í hvaða húsakynnum,
enda þurfti víst ekki stór
salarkynni til fundarins.
Sú sundrung, sem ein-
kennir nú leiðtoga komm-
únista á meginlandinu,
liefur líklega átt sinn
þátt í að fundurinn varð
ekki fjölmennari en raun
bar vitni. Fróðir menn
hafa sagt mér, að endur-
reisendur félagsins hafi
mátt telja á fingrum ann-
arrar handar, og þeir,
sem enn fróðari eru hafa
sagt mér, að tveir ungir
menn hafi mætt á fundin
um, og skipa þeir að sjálf
sögðu stjórn félagsins, en
óstaðfestar fréttir herma
að liún sé þannig skipuð:
Gauti Gunnarsson, for-
maður (eða aðalritari)
eftir því hvort farið er
eftir kínversku eða sov-
ésku fyrirkomulagi, og
Gunnar Marel Tryggva-
son, sem gegnir þá öðr-
um embættum í stjórn-
inni, gjaldkeri, aukaritari
og meðstjórnandi. Ekki er
anars getið, en mikill ein-
hugur liafi ríkt á fundin-
um ,og fundarmenn verið
sammála um, að gera nú
mikil stórvirki í málefn-
um þeim, sem fyrir félag-
inu liggja.
S. J.